Mersin Özel Toros Ortaokulu 6’ncı sınıf öğrencisi 11 yaşındaki Öyküm Gülsen, küçük yaşına rağmen, fen, biyoloji, elektrik ve elektronik alanında birçok proje geliştiriyor. Günlük yaşamda var olan sorunlara çözüm aramayı seven ve bu yönde çalışmalar yapan Öyküm, çabalarının karşılığını da geçtiğimiz yıl tasarladığı projesi ile Türkiye 4’üncüsü olarak aldı. Televizyon haberlerinde, iş kazalarında ölen işçilerin haberlerini izleyen ve bundan etkilenerek üzülen Öyküm, özellikle inşaat sektörü, fabrikalar ve atölyelerde çalışan işçileri düşünerek tasarladığı ‘Akıllı Baret’ projesi ile işçilerin iş kazalarında ölmelerini engellemek istiyor. Öyküm, baret, yelek, akıllı kart ve kart okuyucudan oluşan akıllı baret projesi ile işçinin iş sahasında baretini çıkarmasının önüne geçiyor.

“İŞÇİLERİMİZİN ÖLMEMESİ İÇİN TASARLADIM”
Minik Öyküm, geçtiğimiz yıl tasarladığı ‘Akıllı Baret’ projesini, okulunun laboratuvar sınıfında İHA’ya anlattı. Fen Bilimleri Öğretmeni Duygu Uysal’ın da eşlik ettiği Öyküm, tasarladığı akıllı baretin, işçinin iş sahasına baretsiz girmesini engellediğini ve iş kazalarını en aza indirebilen bir proje olduğunu söyledi. "Amacım, iş kazalarını en aza indirmek, işçilerimizin ölmemesini ve ölümlerin azalmasını sağlamak" diyen Öyküm, akıllı bareti nasıl tasarladığını şöyle anlattı: 
"Projeyi yaparken hedefim, iş kazalarını en aza indirmekti. İşçilerimizin ölmemesi, artık ailelerinin üzülmemesi, başlarına bir şey gelmemesi için bu projeyi tasarladım. Bunu da akşam haberlerinde görmüştüm. Ayrıca, annem inşaat sektöründe çalışıyor. Bir gün ben de annemle iş yerine gittim. Annem, işçilere durmadan ‘baretinizi takın, yeleğinizi giyin’ diye uyarıda bulunuyordu. Bunu göz önünde bulundurarak ve akşam haberlerde izlediğim işçi ölümlerini de düşünerek akıllı baret projemi tasarlamaya karar verdim" dedi.

“BARET ÇIKARTILDIĞINDA YELEK UYARI VERİYOR”
Tasarladığı akıllı baret projesinin yelekle uyumlu çalıştığını ifade eden Öyküm, "Akıllı barette okuyucu kartımız var. Baretimizde okuyucu kartımız monteli olacak. İşçi baretini takıp iş kapısına doğru yürüdüğünde, kapı baretimizin okuyucu kartını algılayacak ve işçinin içeriye girmesine izin verecek. Eğer bareti takılı değilse kameralarımız algılıyor ve içeriye girmesine izin vermiyor. Bunu da işverenin ekranına e-mail olarak gönderiyor. Eğer kapıdan geçerken baretini takıp içeride çıkarmaya kalkışırsa yelekle bağlantılı olan mıknatıslı iletişim kopuyor ve yeleğimiz ötmeye başlıyor. Ayrıca işçimiz iş sahasına baretiyle girmediğinde ve baretiyle girip içeride çıkartmaya çalıştığında işe gelmemiş görünüyor. Böylece de o günkü maaşı eksiliyor. Bunun kontrolünü okuyucu kapımızdan, kameralarımızdan ve e-maile giden işverenin ekranından yapıyoruz" diye konuştu.
Projesinin daha önce tasarlanan akıllı baret projelerinden farkının, daha ucuz ve maliyetinin daha düşük olması olarak açıklayan Öyküm, "Bunun işçiler açısından hiçbir sıkıntısı yok, bozulma imkanı en az ve anlaşılır bir dille tasarlanmış olmasıdır. Sadece akıllı baretimin değil, tüm projelerimin her alanda kullanılmasını isterim. Akıllı baret projemi daha da geliştirmeyi düşünüyorum. Projeme ısı sensörü, kamera sistemi ve navigasyon eklemeyi de planlıyorum" ifadelerini kullandı.

AKILLI BARET PROJESİYLE ÖDÜL ALDI
Akıllı Baret projesini geçtiğimiz yıl Samsung Geleceğin Mucitleri 4. Bilim Yarışması’na gönderdiğini de söyleyen Öyküm, yaklaşık bir yıl cevap beklediğini ve artık umudunun kesildiği bir anda yarışmada ilk 10’a girdiği bilgisinin verildiğini anlattı. Davet üzerine gittiği İstanbul’da projesinin sunumunu yaptığını, beğenilmesi üzerine de finale kaldığını belirten Öyküm, "Çok heyecanlıydım. Bu ilk projemdi ve finalde de 4’üncü olarak mansiyon ödülümü aldım. Bu ilk yarışma olarak benim için çok iyi bir şey. Yarışma olarak hayatımdaki ilk heyecanım" şeklinde konuştu.
Ödülünü, 7 Aralık 2017 tarihinde Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan’ın elinden alan Öyküm, akıllı baret dışında da bazı bilim şenlikleri ve yarışmalar için biyoloji, fen, elektronik, teknoloji ile ilgili farklı projeler tasarlamayı planladığını ifade etti. En çok sevdiği derslerin İngilizce, fen ve matematik olduğunu vurgulayan Öyküm, fen ve matematikle ilgili projeler yapmayı daha çok sevdiğini sözlerine ekledi.

“ÖYKÜM İLE ÇOK GURUR DUYDUK”
Projenin yarışmaya başvuru aşamasında Öyküm’e destek olan Fen Bilimleri Öğretmeni Duygu Uysal ise Öyküm’ün girişken, bilimi, araştırmayı merak eden, sorgulayan, yeniliklere açık, var olan sorunlara çözüm aramayı seven bir öğrenci olduğunu söyledi. Uysal, "Bu projemizin bu kadar başarı sağlamasının en büyük sebebi de buydu. Var olan günlük hayatındaki bir sorunu ele aldı ve ona göre bir çözüm üretmek istedi. Öyküm’ün, evde birkaç gün devam eden bir sohbetten sonra bu projeyi ortaya çıkartması, direkt olarak onu başarıya götürdü. Öyküm’ün ailesi inşaat sahalarında görev almaktalar. Orada işçiler tarafından yaşanan bir takım problemler evde anlatınca Öyküm bu durumdan etkileniyor ve üzülüyor. Bunun yanı sıra haberlerde sürekli olarak karşımıza çıkan bir şey işçi güvenliği. Bunlardan etkileniyor ve ‘işçinin bareti çıkarmaması için ne yapabilirim’ diye düşünüyor. İçeri girdikten sonra da bareti çıkarmaması için yeleğinin arkasına magnetizmayı ekliyor ve baretle yelek arasında bir bağlantı kurmuş oluyor. İçeri girdiğinde baret çıkarsa uyarı veriyor ve işçinin bilgisi işverenin önüne dökülüyor. Öyküm katıldığı yarışmada 4’üncülük kazandı. Çok gurur duyduk kendisiyle. Büyük bir başarıydı. İlk defe 5’inci sınıfta yapmış olduğu bir projenin sonucunu aldık. Umarım devamı da gelecektir" dedi. (iha)