İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Arı Teknokent bünyesinde faaliyetini sürdüren Nanomik Biyoteknoloji, geliştirdiği teknolojik yöntemle meyve ve sebze kayıplarını ve kuru gıdalardaki aflatoksin oluşumunu önlemeyi hedefliyor. Doğal probiyotikler aracılığıyla sağlıklı koruma yöntemi geliştiren firma, çalışmalarını önce Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetimiyle ardından da Mersinli sektör temsilcileriyle paylaştı.

Tarım 4.0’a dönüşümün başladığı günümüzde, taze meyve ve sebzelerin hasat sonrasındaki (depolama, paketleme ve nakliye) kayıplarını önlemek için uygulanan yeni nesil teknolojiler hakkında bilgilendirme yapılan, “Son yıllarda Tarımda Karşılaşılan Problemler ve Yeni Çözüm Teknolojileri” konulu toplantı MTSO’da düzenlendi.
Toplantının konuşmacıları arasında geliştirdiği doğal gıda koruyucu ile Türkiye’nin özellikle ihracat sürecinde yaşadığı sıkıntılara çare olmayı; meyve ve sebzede daha tüketiciye ulaşmadan ortaya çıkan kayıpların önüne geçmeyi hedeflediklerini anlatan Nanomik Biyitoknoloji CEO’su Buse Berber Örçen de yer aldı. Çalışmalarını 13 kişilik bir ekiple sürdürdüklerini ve 4 yıllık ar-ge çalışması sonucunda hedeflerine büyük ölçüde ulaştıklarını kaydeden Örçen, şöyle konuştu: “Nanomik, israfı engelleyebilecek, meyve, sebze ve kuru yemişlerin bozulmadan ilk günkü tazeliğinde kalabilmesi için yüzde 100 doğal koruyucular geliştiriyor. Üretim aşamasında, marketlerde ve hatta evlerimizde bile kullanılabilecek doğal koruyucumuzun, global bir problem haline gelen gıda israfına çözüm olacağını düşünüyoruz. Özetle, daha doğal, kimyasal içermeyen gıdalar ve daha sağlıklı bir dünya hedefliyoruz.”
Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FOA) tarafından bu ürünün ‘Save Food’ (Gıdayı Koru) Organizasyonu’na kabul edildiğini de bildiren Örçen, “Yalnızca ‘Save Food’ – Gıdayı Koru - unvanı verilen firmalar bu listede yer alabiliyor. Nanomik şu anda bunu gerçekleştirebilen ilk ve tek Türk girişimi. Hedefimiz ülkemiz adına girişimimizi yurt dışında daha fazla ülkede duyurmak” dedi.

“YENİLEBİLİR FORMDA KORUYUCULAR ÜRETİYORUZ”
Devlet destekleriyle yürüttükleri proje sonucunda doğal koruyucular geliştirdiklerini anlatan Burcu Berber Örçen, “Yenilebilir formdaki bu koruyucuların insana da doğaya da zararı bulunmuyor. Ürün üzerinde kalıntı bırakmıyor. Özetlemek gerekirse yetiştirdiğiniz ürünlerin gümrükten bu ürün nedeniyle dönme ihtimali yok” dedi.
Korumayı 8 farklı probiyotik ile sağladıklarını anlatan Örçen, raf ömrü boyunca bu probiyotiklerin düzgün üreyebilmesi adına farklı teknikler kullandıklarını anlattı. Kiraz, kayısı, muz, domates ve üzümde raf ömrünü bir ay uzatabildiklerini belirten Örçen, kuru ürünlerde ise ilk günkü aflatoksin seviyesini bir yıla kadar stabil hale getirebildiklerini söyledi.
Sıvı formda olan bu ürünün püskürtme yöntemi ile marketlerde kullanılarak ürünlerin çabuk bozulmasının engellenebileceğini, bu sayede çöpe giden sebze ve meyve miktarının minimuma indirilebileceğini belirten Örçen, “Aynı zamanda bu ürünü alıp evde de uygulayıp satın aldığınız ürünlerin ömrünü uzatabilirsiniz” dedi.
2050 yılında dünya nüfusunun 9,8 milyar olmasının beklendiğini ve buna bağlı olarak açlığın da artma tehlikesi olduğunu kaydeden Örçen, dünyada daha fazla gıda ve tarım ürününe ihtiyaç olduğunu, tarımı artıracak toprakların her geçen gün azalması nedeniyle yetişen ürünü muhafaza edebilmenin öneminin arttığını vurguladı.

“TÜRKİYE’DE EN FAZLA UYARI ALAN ÜRÜNLER FISTIK VE KURU İNCİR”
Türkiye’nin ihracatta da zaman zaman sorunlar yaşadığına değinen Buse Berber Örçen, mevcut durumda ürünlerin daha uzun süre dayanması adına ilaçlama yapıldığını hatırlattı. Çok ilaçlama yapılması halinde ürünlerin gümrükten dönebildiğini belirten Örçen şunları söyledi: “Uluslararası alarmlama sistemi var. Sonrasında da hangi ülkenin kaç alarm aldığını belirten belgeler yayınlanıyor. Türkiye’nin alarmlarının yüzde 77’sinin küflenmeden, aflatoksinden ya da kullanılan koruyucu ilaçlardan kaynaklandığını görüyoruz. Türkiye 2015 yılının en çok uyarı almış 10 ürününden 2’sine sahip. Bunlar fıstık ve kuru incir. Özellikle fındık ve taze meyve sebzede 100’e yakın uyarımız var. 2016 yılına bakıldığında ilk sırada meyve sebzelerdeki pestisit oranlarıyla karşılaşıyoruz. Türkiye’de üretici çok olunca bu oranlar normal gibi gelebilir ama önüne geçebilsek yaşanacak ihracat artışımızı da düşünmeliyiz. Bu kadar çok geri dönen ürüne rağmen Türkiye’nin halen pek çok üründe dünya lideri olduğunu kabul ediyorsak bu liderliklerimizi artırabilmenin de elimizde olduğunu görmeliyiz.”
Toplantıda Devres Teknoloji Danışmanlık Genel Müdürü Prof. Dr. Onur Devres ile sebze ve meyvelerin raf ömrünün uzatılması adına taşımadan paketlemeye, soğuk zincirin korunmasından biyolojik mücadeleye kadar yapılması gerekenleri özetledi.