Bu haftasonu Reşit Canbeyli misafirim oldu. Birkaç açıdan çok kıymetliydi kendisinin ziyareti. Öncelikle Boğaziçi Üniversitesi için Mezunlar Girişimi ile beraber yaptığımız ikinci etkinlikti. Bir mezun topluluğu olarak kendileri, açıldığımdan beri desteklerini esirgemiyorlardı zaten. Bir koli kitap yollamışlar, mikrofonumuzu almışlar, uluslararası süreli yayınlara aboneliğimizi yapmışlardı. Bu sene üniversitenin mezunlarını, öğrencilerini, personelini ağırlayacağımız aylık etkinlikler yapalım diye sözleşmiş bizimkiler. Geçen ay Mithat Alam Film Merkezi’nden Zeynep Ünal’ı ağırlamıştım, bu ayki konuğum da Reşit Hoca oldu. Mersin Üniversitesi ve ODTÜ mezunlarından da gördüğüm böylesi destekler benim için özel bir anlam ifade ediyor. Bizimkilerin üniversite ile olan bağı mezunlar üzerinden böylece devam etmiş oluyor bir nebze de olsa.

Reşit Hoca’yı Boğaziçi Buluşmaları sohbetler serisinde ağırlamış olduk cumartesi günü. Ayşe Gül’ün eşliğinde iki saate yakın dinledik kendisini. Sohbet sırasında paylaştıkları çok heyecanlandırdı beni. Bilim ve fayda ilişkisine ve bilimin duygusal boyutlarına dair söylediklerini youtube kanalımdan izlemenizi tavsiye ederim (https://bit.ly/2AKFOvo). “Bilim duygu ile yapılır” diyordu hoca; merakla, tutkuyla, kuşkuyla ve korkuyla...

Ama hocayla tanışmamın en büyük kazancı benim hikayeme benzeyen dönemler içeren yaşam öyküsüydü sanırım. Amerika Birleşik Devletleri’nde yüksek öğrenimini tamamladıktan sonra Boğaziçi Üniversitesi’ne dönüyor. Yüksek Öğretim Kurulu’nun kuruluşuyla istifa ediyor üniversitedeki görevinden çünkü bu düzenlemenin akademiye, ülkenin bilimsel yaşamına indireceği darbeyi kestirebiliyor. Haklı çıkmış olduğunu anlıyorum geçen 30 yılı aşan sürenin ardından.

İstifadan sonraki dönemdeki uğraşları bizimkilerin çabalarına benziyor. Türk ve Dünya Büyükleri Ansiklopedisi’ne makalelerin seçimi ve yazımı ile ilgili danışmanlık yapıyor. Arkadaşları ile eğitim amaçlı Bilim Sanat Kültür Kurumu’nu (BİLSAK) kuruyor. Hatta bir ara BİLSAK’ı Aziz Nesin’e devretmeyi düşünüyorlar çünkü kendisi de o zamanlar bakın ne yapmayı planlıyor: “O dönemde Aziz Nesin başta İstanbul olmak üzere ülkenin birçok yerinde kütüphaneli, çeşitli konuların tartışılabileceği kahvehaneler açmak üzere Ticaret Bakanlığı’na başvurmuştu[1].”  

Meğersem benim gibi bir yer açmayı Aziz Nesin 35 yıl önce düşünmüş ama önce izin alamamış sonra da eğitim verilen BİLAR’ı açmakla yetinmiş. Ne kadar benzer hikayeler. Üniversiteler, eleştirel düşünceye sahip dolayısıyla muhalif aydınlar, iktidarın bunlara reva gördüğü cezalar, baskılar, bunların geliştirdikleri alternatif çözümler, mecralar. Ben de öyle bir yerim işte. Kocaeli’nde KODA, Ankara’da ADA, İstanbul’da Birarada, Eskişehir’de Uçurtma Kafe, İzmir’de Dayanışma Akademisi. Bir şekilde işlerinden edilen üniversite hocalarının işlerini yapmaya, bildiklerini söylemeye devam etmek için hayata geçirdikleri platformlar, mekanlar. Dernek biçiminde, kooperatif biçiminde, vakıf ya da şirket biçiminde ama aynı meramla, akademik duruşu sürdürme iddiasıyla dayanışma içinde ortaya çıkan oluşumlar.

Reşit Hocayı dinlerken bir gün benim de hatıralardan aktarılan bir hikaye olacağımı düşündüm. Adalet yerini bulmuş, bizimkilerin haklılığı ortaya çıkmış, belki üniversiteye dönmüşler belki düğün salonu açmışlar, dönüp bugünlerin dayanışmasını, sevgisini, emeklerini hatırlıyorlar…

Uzun lafın özü, Reşit Hoca’yı dinlerken o gelecek huzurlu, barış içindeki günleri hatırladım. Umut diyorsunuz buna siz insanlar galiba…