Haber Merkezi

Mersin Barosu Başkanı Bilgin Yeşilboğaz, dünyayı saran corona virüs salgınından büyük ölçüde etkilenen iş dünyasını ve çalışanları yakından ilgilendiren; işverenin ve çalışanın alması gereken corona virüs önlemlerinde hukuki sorumluluklar ile çalışanların hakları konusunda merak edilen soruları yanıtladı. Enfeksiyonun işyerinde veya işin yapılması nedeniyle meydana geldiğinin tespit edilmesi halinde, bu durumun iş kazası olarak değerlendirilebileceğini belirten Yeşilboğaz, çalışanların da işveren tarafından corona virüs kapsamında almış olduğu her türlü tedbire uymasının, yasal bir zorunluluk olduğunu vurguladı.

İŞVERENİN TEDBİR ALMASI YASAL ZORUNLULUK MUDUR?

B.Y: İşverenlerin çalışanlarını korona virüsün ölümcül riskine karşı koruması yasal zorunluluktur. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanununun 4. ve 5. maddesi, işverenin işyerinde alması gereken iş güvenliği ve iş sağlığına ilişkin tedbirleri ve işverenin yükümlüklerini düzenlemiştir. Buna göre işverenin yükümlülüklerini şöyle sıralamak mümkündür; Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi, mevcut durumun iyileştirilmesi, çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğuna göre hareket etmek, risklerden kaçınmak, kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek, risklerle kaynağında mücadele etmek, çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek olarak sıralanmaktadır. Kanuna göre çalışan alınmayan güvenlik tedbirlerinin alınması için işverene talepte bulunabilir ve iş güvenliği sağlığı tedbirlerinin eksiksiz olarak alınmasını, değişen şartlara göre sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğuna göre hareket etmesini isteyebilir. Bu konuda özellikle Sağlık Bakanlığı ve Türk Tabipler Birliği tarafından açıklanan önlemler göz önünde tutulmalıdır. Sadece işverenin değil, çalışanın da bu konuda hukuki sorumlulukları vardır. Çalışanların da, işveren tarafından korona virüs kapsamında almış olduğu her türlü tedbire uyması, yasal bir zorunluluktur” dedi.

CORONA VİRÜS VAKASI, İŞ KAZASI MIDIR?

B.Y: Enfeksiyonun işyerinde veya işin yapılması nedeniyle meydana geldiğinin tespit edilmesi halinde, bu durum iş kazası olarak değerlendirilebilir. Herhangi bir uyuşmazlık durumunda davaya konu vakanın kendi iç özellikleri yanında, Dünya Sağlık Örgütü tarafından salgın olarak tanımlanmış olması da gözetildiğinde, bu konuda işverenin sorumluluğu olacaktır.

ÇALIŞANIN CORONA VİRÜS SALGINI NEDENİYLE ŞİKÂYET HAKLARI NELERDİR?

B.Y: Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorundadır.

6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu 13. maddesi gereğince, çalışanlar tarafından, gerekli tedbir ve önlemlerin alınması “İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu”ndan istenebilir. İşyeri 50 çalışandan az ise doğrudan işverenden gerekli tedbirlerin alınması istenebilir. İşyerinde gerekli önlemlerin alınmaması halinde, çalışanların İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu gereğince Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na başvurarak şikâyette bulunma hakkı bulunmaktadır.

ÇALIŞANIN İŞVERENİ ŞİKÂYET ETMESİ NEDENİYLE İŞ AKDİ FESHEDİLEBİLİR Mİ?B.Y: Coronavirüs nedeniyle gerekli tedbirlerin alınmaması nedeniyle gerçekleştirilen şikayet halinde işçi, kanun ile koruma altına alınmıştır. Çalışanın işvereni şikâyet etmesi nedeniyle iş akdinin feshedilemeyeceği kanun ile hüküm altına alınmıştır. 4857 Sayılı İş Kanunu 18. maddesinde, özellikle şu hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz: “Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip (Ek ibare: 5838 – 18.2.2009 / m.32/4 / Yürürlük / m.33) veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.” denilerek şikâyet hakkının kullanılmasının işten çıkarma gerekçesi olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Çalışanın şikâyet hakkını kullanmasından sonra iş akdinin feshedilmesi halinde hakları bulunmaktadır: İş yerinde 30 çalışan varsa ve 6 aylık kıdemi varsa, işe iade davası açma hakkı vardır. Fesih tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvuru yapılması gerekmektedir. Bu koşullar yoksa çalışanın kötü niyet tazminatı davası açma hakkı, ayrıca kıdem ve ihbar tazminatı hakkı bulunmaktadır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNA GÖRE İŞVERENCE TEDBİRLERİN ALINMAMASI ÜZERİNE, ÇALIŞANIN ÇALIŞMADAN KAÇINMA VEYA İŞ DURDURMA HAKKI VAR MIDIR?

B.Y: İşveren 6331 Sayılı Kanun’un 4. ve 5. maddeleri uyarınca gerekli tedbirleri almak, değişen koşullara göre çalışma düzenini oluşturmakla yükümlüdür. Bu tedbirlerin alınmaması ve çalışanların ciddi bir tehlike ile karşı karşıya gelmesi yahut tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda, çalışmaktan kaçınma hakkı özel ve kamu sektörü ayrımı yapılmaksızın aynı kanunun 13. maddesinde düzenlenmiştir.

CORONA VİRÜS SALGINI NEDENİYLE İŞVERENİN YAHUT ÇALIŞANIN/İŞÇİNİN FESİH HAKKI DURUMUNDA HAK VE ALACAKLARI NELERDİR?

B.Y: 4857 Sayılı İş Kanunu 24./I. Maddesi sağlık sebepleriyle işçinin/çalışan iş akdini feshedileceğini düzenlemiştir Bu sebeplerin varlığı halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanacak, ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.

Kanun sağlık sebepleri nedeniyle feshi iki halin varlığı halinde kabul etmektedir :1- İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple, işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, 2- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçi, işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa, işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilecektir.

ZORLAYICI SEBEPLER NEDENİYLE İŞÇİNİN DERHAL FESİH HAKKI VAR MIDIR?

B.Y: 4857 Sayılı İş Kanun’un 24/III. maddesi zorlayıcı sebeplerle işçinin/çalışan iş akdini feshedileceğini düzenlemiştir. İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanacak, ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.

İŞVERENİN ZORLAYICI SEBEPLER NEDENİYLE DERHAL FESİH HAKKI VAR MIDIR?

B.Y: 4857 Sayılı İş Kanunu 25/III. Maddesi zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde işveren, çalıştırdığı işçisinin iş sözleşmesini, sözleşmenin süresinin bitmesini yahut bildirim süresini (ihbar öneli) beklemeksizin feshedebileceğini öngörmüştür. Kanun, zorlayıcı sebepleri; İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde açıklamıştır.