Mehmet Nabi Batuk

Mersin’de 2015 yılı ile 2017 yılları arasında ihale sayısında yaşanan artış, 2018’de yerini düşüşe bıraktı. Elektronik Kamu Alımları Platformu’nun (EKAB) raporuna göre 2017 yılında 834’ü yapım işi olmak üzere toplamda 8 bin 322 ihale gerçekleştirilirken, 2018’in ilk 8 ayında yerini 225’i yapım işi, toplamda 2 bin 566 ihaleye bıraktı. İhale sayısında yaşanan düşüşün nedeninin ülkenin içinde bulunduğu ekonomik dalgalanma olduğunu kaydeden Mersin Sanayici İş İnsanları Derneği (MESİAD) Başkanlar Kurulu Başkanı ve Mersin Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyesi Mustafa Güler, “Sayının dramatik olarak 4’te 1 oranında düşmesi bir krizin varlığının derinliğini gösteriyor. Kriz yüzünden mevcut ödeneklerin kısıtlandığını görebiliriz. Bir yandan da hükümet kaynaklarının çok kıt hale gelmesi, hazinenin ilk defa açık vermesi bu haliyle krizin bir ölçüsüdür. Bu ihale sayılarına baktığımız zaman bir anlamda da kamu kaynaklarının daraldığını da söyleyebiliriz. Ayrıca ihalelerin sayısından çok niteliklerinin nasıl olduğu, kent ve ülke ekonomilerine ne denli katkı verdiği daha önemlidir” dedi.

“2018 YILINDA ANCAK 225 YAPIM İHALESİ GERÇEKLEŞTİRİLEBİLDİ”

EKAB’ın raporuna göre Mersin’de gerçekleştirilen ihale sayılarında 2018 yılının ilk 8 ayında yaşanan düşüşler dikkat çekti. Verilere göre 2015 yılında bin 376 ihale ile başlayan artış,  2016 yılında 7 bin 159, 2017’de de 8 bin 322 ihale ile devam etti. 2018’in ilk 8 ayındaki ihale sayısı toplamda 2 bin 566’da kaldı. Rapora göre 2015 yılında 329’u yapım işi, 523 mal alımı, 520 hizmet alımı, 4 danışmanlık ihalesi gerçekleştirilirken, toplamda bin 376 ihale gerçekleştirildi. 2016 yılındaki ihale sayılarına bakıldığında ise verilerin neredeyse 5 katı arttığı dikkatlerden kaçmazken, 813’ü yapım işi, 3 bin 862’si mal alımı, 2 bin 480’ni hizmet alımı ve 4’ü danışmanlık alımı olmak üzere toplamda 7 bin 159 ihale gerçekleştirdi. İhale sayısındaki artış 2017 yılında da devam etti. Verilere göre 2017 yılında 2016 yılına göre toplamda 1.165 ihale artışı gözlemlendi. 2017 yılında 834’ü yapım işi, 4 bin 410’u mal alımı, 3 bin 71’i hizmet alımı ve 7’si danışmanlık olmak üzere toplamda 8 bin 322 ihale gerçekleştirildi. Ancak 2018 yılının ilk 8 ayında ihale sayısı tepetaklak oldu. Verilere göre ihale sayısında 3,2 kat gerileme görülürken 225’i yapım işi, bin 353’ü mal alımı, 986’sı hizmet alımı ve 2’si danışmanlık olmak üzere toplamda 2 bin 566 ihale gerçekleştirdi.

“YOL, BARAJ GİBİ İHALELERİN ÖNEMİ BÜYÜK”

EKAB’ın verilerini değerlendiren MESİAD Başkanlar Kurulu Başkanı ve Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi Üyesi Mustafa Güler, ihale sayılarında yaşanan düşüşün nedeninin ekonomik dalgalanmadan kaynaklandığını kaydetti. Bu noktada kent ve ülke ekonomisine direkt etki eden büyük yol, baraj, havalimanı ve demir yolu gibi yatırım alanlarındaki ihalelerin sağlıklı bir şekilde sürmesinin çok önemli olduğunu kaydeden Güler, “İhalelerin sayısından çok fonksiyonları daha değerlidir. Başlamış olan ihalelerin hangileri bitirilmiştir bunlara bakmak lazım. Küçük küçük, fazla işlevi olmayan, daha düşük oranda işlevi olan ihaleler yerine büyük işlevler sağlayan ana kaynaklara yönelmek daha değerlidir.  2017 yılında 834 yapım işi ihalesi yapılmış ama bu ihalelerin niteliğine bakmamız gerekir. Bu sayının içinde asıl önemli olanlar barajlar gibi yollar gibi işlevi büyük olan ihalelerdir” dedi.

“İHALE SAYISINDAKİ DÜŞÜŞ EKONOMİK KRİZ BELİRTİLERİDİR”

İhale sayılarının son yılda 4’te 1 oranında düşmesinin bir krizin varlığını gösterdiğini de ifade eden Güler, “Kriz yüzünden mevcut ödeneklerin kısıtlandığını görebiliriz. Sayının dramatik olarak 4’te 1 oranında düşmesi bir krizin varlığının derinliğini gösteriyor. Bir yandan da hükümet kaynaklarının çok kıt hale gelmesi, hazinenin ilk defa açık vermesi bu haliyle krizin bir ölçüsüdür. Bu ihale sayılarına baktığımız zaman bir anlamda da kamu kaynaklarının daraldığını da söyleyebiliriz. Bir kent için ihale sayısının 800’lerden 200’lere düşmesi çok ciddi bir olaydır. Öte yandan mal alımı ihalelerine baktığımızda neyin alındığına bakmak lazım. Masa, sandalye, koltuk gibi saltanati varlıklar için alımlar yapılmışsa bunların eksilmesi güzel bir olaydır. Bu tarz alımların azalması üzücü değil sevindirici bir olaydır. Burada asıl olan temel yatırım alanlarının genişletilmesidir” dedi.  

DIŞ TİCARET AÇIĞINI KAPATMAK İÇİN ÜRETİMİ ARTIRACAK İHALELER TAMAMLANMALI

Önceki açıklamalarında olduğu gibi Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik dalgalanmanın en büyük nedenin üretim eksikliği ve dış ticaret açığı olduğunu kaydeden Güler, üretim artışı sağlayacak etmenler arasındaki en önemli unsurlardan birinin ulaşım yatırımları olduğunu kaydetti. Mersin’in ulusal ve uluslar arası etkinliğini arttırmak için yıllar önce yapımına başlanan birçok ulaşım projesi olduğunu ancak bu projelerin ihalelerinde ve inşasında büyük problemler yaşandığını kaydeden Güler, “Eğer daha fazla üretim için bu ulaşım eksikliklerimizi giderip de dış ticaret açığımızı kapatırsak böyle krizleri bir daha yaşamayız. Çünkü krizin ana nedeni her yıl verdiğimiz 50 milyarlık dış ticaret açığıdır. Bu miktarlar her yıl birikiyor ve artık geri dönülmez bir krize dönüşüyor. Sonra bu açığı bir düzene koyuyoruz ama sorunlar ritmik olarak 7 yılda bir tekrarlanıyor. Bu sorunların köklü olarak engellenmesi için ulaşım, sulama barajlarının ihaleleri çok önemlidir. Yeni ihalelerde çok önemlidir ama yıllar önce başlanılan ihalelerin bitirilmesi çok daha değerlidir” diye konuştu.