Limak-Cengiz ortaklığı alamadığı için yenilendiği tartışılan ihaleyi iktidara yakınlığı ile bilinen Süleyman Kozuva’ya ait 297 milyon 100 bin Avro artı KDV karşılığında Favori İşletmecilik AŞ/YAKO Tekstil Sanayi ve Dış Ticaret AŞ ortak girişimi aldı.

AYŞENUR ÖNAL

İlk ihalesi 2011'de gerçekleşen, temeli 2013'te atılan, uğruna 8 milyon metrekarelik tarım arazisinin kamulaştırıldığı Uluslararası Çukurova Bölgesel Havalimanı'nın altyapısı için 3, üstyapısı için 5 ihale tarihi ilan edilmişti. Gelinen noktada altyapının sadece yüzde 85'i bitti.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından 26 ekim’de yapılacakken, 20 Kasım’a ertelen Çukurova Havalimanı üstyapı tesislerinin ihalesi, geniş katılımla yapıldı.

EMT İnşaat Turizm AŞ, Ziver İnşaat Taahhüt AŞ, ortaklıkları ile RC Rönesans İnşaat Taahhüt AŞ, IC İçtaş İnşaat AŞ, YDA İnşaat AŞ ve TAV Havalimanları Holding’in de katıldığı ihaleyi iktidara yakın bir isim kazandı.

İhaleyi; ilk hava yolu işletmeciliğini 2013’te Mogadişu’da üstlenen ve açılışını Cumhurbaşkanı Erdoğan gerçekleştirdiği Çerkezköy TSO Başkanı Süleyman Kozuva’ya ait 297 milyon 100 bin Avro artı KDV karşılığında Favori İşletmecilik AŞ/YAKO Tekstil Sanayi ve Dış Ticaret AŞ ortak girişimi aldı.

İLK İHALE 2011’DE YAPILDI

Projenin üstyapı inşaatı için 20 Kasım 2020'de gerçekleşen son ihalede en uygun teklifi 297 milyon 100 bin Avro+KDV karşılığında Favori İşletmecilik A.Ş. - YAKO Tekstil Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. ortak girişimi verdi. Projenin ilk ihalesi 357 milyon Euro yatırım maliyeti ve yap-işlet-devret modeli ile 2011 yılında yapılmıştı. Ancak ihaleyi alan firmanın verilen garantilere rağmen kredi bulamaması nedeniyle ihale 2015 yılında iptal edilmiş ve proje altyapı ve üstyapı olarak ikiye ayrılmıştı. Daha sonra 16 Mart’ta yeniden ihaleyi 100 milyon Euro yatırım maliyetiyle Günbeton İnşaat ile Terminal Yapı Ticaret Ortak Girişimi kazanmış ancak, bu ihale de bakanlık tarafından iptal edilince yeni bir ihale süreci başlamıştı.

HAVALİMANININ GEÇMİŞİ!

“Türkiye'nin Atatürk Havalimanı'ndan sonra en büyük ikinci havalimanı olacak” sloganıyla 2011’de yola çıkılmıştı. 2011’den bu yana Ulaştırma Bakanlığı makamı yedi kez, ihale tarihi dokuz kez değişti. Atatürk Havalimanı kapandı, “en büyüklük” tahtını İstanbul Havalimanı aldı.

Mersin’de turizmin artacağı ve bölgenin verimli tarım arazilerinde yetişen ürünlerin lojistiğini kolaylaştırması ümidiyle 9 yıldır süren havalimanı projesinin üst yapı ihalesi yeniden yapıldı. Yılda 12 milyon yolcuyu ağırlamak için 8 milyon metrekarelik tarım arazisinin kamulaştırıldığı, Çukurova Havalimanı'nın bitiş tarihi için bugüne kadar 2013, 2016, 2018, 2019, 2020 yılları belli aralıklarla dile getirildi.

HİZMETE GİRMESİ İÇİN YENİDEN TARİH VERİLDİ!

2013 yılında gerçekleşecek olan Akdeniz Oyunları’nda hizmete girecek denilen havalimanı için yeni bir tarih veren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 19 Kasım 2020'de gerçekleşen bütçe görüşmelerinde havalimanının iki yıl içerisinde hizmete gireceğini söyledi. Toplam 3 etap halinde planlanan projede, birinci etap yatırımların tamamlanarak havalimanının hizmete verilmesi için planlanan yatırım süresi 2.5 yıl ve işletme süresi 25 yıl olacak.

30 MİLYON YOLCU HEDEFİ, 12 MİLYONA DÜŞÜRÜLDÜ

DHMİ, yalnızca tarihi değil sözleşmede de değişiklik yaptı. Buna göre yıllık yolcu sayısı 30 milyondan 12 milyona düşürüldü. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre; nüfusunun toplamı 4,5 milyonu geçen üç ilden en fazla turist alan şehirler Mersin ve Adana. Mersin'in Tarsus ilçesinde yer alan havalimanı için yıllık planlanan yolcu sayısı 12 milyon.

Adana'da 1937 yılında inşa edilen Şakirpaşa Havalimanı'nın son beş yıldaki hem iç hem dış hatlardaki yolcu sayısı şöyle: 2019 için 5 milyon 57 bin 788, 2018 için 5 milyon 630 bin 674, 2017 için 5 milyon 610 bin 176, 2016 için 5 milyon 585 bin 702, 2015 için 5 milyon 309 bin 706. Şakirpaşa Havalimanı’nda 5 milyonu geçmeyen yolcu sayısına rağmen 12 milyon yolcu garantisi de projeye büyük eleştirilerin gelmesine neden oldu.

EN ÇOK ELEŞTİRİ TARIM ARAZİSİ OLMASINA GELDİ!

Adana’da hali hazırda bulunan ve yıllık 5 milyon yolcu kapasitesi olan bir havalimanı olmasına rağmen ona 40 km uzaklıkta yeni bir havalimanı yapılmak istenmesine ve 12 milyon yolcu garantisi verilmesine gelen eleştirilerin yanı sıra, 8 milyon metrekarelik verimli tarım arazisine yapılacak olması da büyük eleştirilere neden oldu.

Havalimanı için seçilen Mersin-Kargılı bölgesinde DSİ sulama tesislerinin ve sulama ve drenaj kanallarının olduğunu, zeminin tarımsal açıdan zengin sulu mutlak tarım arazisi olarak niteleniyor olması eleştirilere kapı açtı. Konuyla ilgili konuşma yapmış olan CHP Adana Milletvekili ve Jeoloji Mühendisi Müzeyyen Şevkin,  "Çukurova Havalimanı'nın Şakirpaşa Havalimanı varken oraya yapılmasının bir mantığı yok. Birinci sınıf tarım toprağını yok ediyorsunuz. Yer altı su seviyesi yüksek. Birinci sınıf tarım toprağını yok ediyorsunuz" demişti.

PROJEYİ İLK ÜSTLENEN ŞİRKET İFLAS ETTİ

Temeli 28 Mayıs 2013'te atılan havalimanı için verilen ilk vaat, 36 ayda, yani Mart 2016'da tamamlanması yönündeydi. Ancak Koçoğlu İnşaat'ın yatırım maliyetini karşılayamaması ve bir süre sonra gelen iflas haberi ile havalimanı 2016’da tamamlanmadı. İnşaat 2014'ün temmuz ayında yarım bırakıldığında ancak yüzde 20'si tamamlanmış ve o güne kadar sadece altyapıya 60 milyon euro harcanmıştı. Mali sıkıntıları çözmek için kredi arayışına başlayan Koçoğlu İnşaat, ikisi özel, ikisi kamu olmak üzere dört bankalık bir konsorsiyumla 236 milyon euroluk ön anlaşma imzaladı. Ancak iki özel banka kredi vermekten vazgeçti. Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) 31 Ağustos 2015'te sözleşmeyi feshettiği Koçoğlu'na 2016'da kayyum atandı.

HEM 2020 HEM 2021 HEDEFİ: ALTYAPI İŞLERİ TAMAMLANACAK

Çukurova Havalimanı'nın tamamlanması, hem 2020 hem de 2021 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın hedefleri arasında yer aldı. 2019'da yayımlanan "2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda "Çukurova Havalimanının devam eden altyapı işlerinde yüzde 65 fiziki gerçekleşme seviyesine ulaşılacaktır" hedefi koyuldu. Bu hedef "2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda, "Çukurova Havalimanının altyapı işleri tamamlanacaktır" şeklinde yer aldı.

ULAŞTIRMA BAKANI DEĞİŞTİ

Adil Karaismailoğlu, 28 Mart 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Mehmet Cahit Ruhan'ın yerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı görevine getirildi. Nisan ayına gelindiğinde ise DHMİ Yönetim Kurulu'nun "ortaya çıkan güvensizlik" gerekçesiyle ihaleyi iptal kararı Bakan Karaismailoğlu tarafından onaylandı.