HEDİYE EROĞLU

Alkol üzerindeki vergi yüklerin artması ile piyasada sahte içki kaynaklı ölümler artarken yılbaşı öncesi uzmanlardan uyarı geldi.

Özellikle son günlerde artan vakalar konuyu yeniden gündeme getirirken sahte içki kaynaklı ölümler ile sık sık gündeme gelen Mersin’de Kimya Mühendisleri Odası Mersin Şube Başkanı Emre Üresin, yetkilileri yılbaşı öncesi daha çok denetim yapmaya çağırdı.

“ALKOLDEN UZAKLAŞTIRMANIN YOLU VERGİLERİ ARTTIRMAK DEĞİL”

Yaşam şartları zorlaştığında insanların ağırlaşan bu şartlar altında daha ucuz ve içeriği tam bilinmeyen ürünlere kolayca yönelebilmesi en büyük etken olurken Başkan Üresin, geçtiğimiz aylarda yaşanan son vakalarda 80’den fazla vatandaşın sahte içkiden dolayı hayatını kaybettiğini anımsattı.

“Yaklaşan yılbaşı nedeniyle kötü niyetli üreticilerin piyasaya yine sahte içki sürme olasılığı yüksektir” diyen Üresin, alkolden alınan vergi oranı yüzde 70.2 olduğunu, yani 200 lira olan bir yüzde 45 alkollü içeceğin yaklaşık 140 lirasının vergi olarak ödendiğin işaret etti.

Türkiye’nin bu yüksek vergi oranı ile 3 Avrupa ülkesinden biri olduğunu belirten Üresin, “Toplumun sağlığını korumanın ve gençleri kötü alışkanlıklardan uzaklaştırmanın yolu vergileri artırmak değildir” dedi.

ÖLÜMLERİN NEDENİ; UCUZ METİL ALKOL!

Emre Üresin, alkollü içecek fiyatlarının vergiye bağlı yüksek olmasından dolayı merdivenaltı içki üretilen veya satılan yerlerden içki temin eden kişilerin zehirlenme olasılığının daha yüksek olduğunu ifade ederek, “Bu sürecin ana sebebi içki yapımında etil alkol yerine daha ucuz olan metil alkol kullanılmasıdır.

Vergiler yükseldikçe insanlar standart dışı ve denetimden uzak ürünlere daha ucuz olduğu için kolayca ve düşünmeden yönelebilmektedir. Bu da ölümlere, kalıcı arızalara veya hastalıklara yol açmaktadır.  Bu konuyu sadece alkol temelinde ele almamak da gerekir  çünkü çok çeşitli alanlarda benzer şeyleri görmek mümkündür.

Gıda sektöründe nişasta bazlı şeker kullanımı, tütün ve tütün ürünlerinde kaçak tütün kullanımı, kozmetik ürünlerinde ucuz üretim girdileri kullanımı, taşımacılıkta diş derinliği kaybolmuş kamyon lastiklerine kaplama yaptırılması bu yaşananlara birer örnek oluşturmaktadır.

Tüketicinin hastalık, sakatlık, ölüm riskleri vardır ve hepsinin altında asıl kullanılması gereken ürünlerin çok pahalı olması nedeniyle aslının yerine geçemeyecek nitelikteki ürünlerin kullanılmasında yatmaktadır.

Bu durum ise girdi maliyetlerinin yanı sıra vergi oranlarının yüksekliğinden kaynaklıdır. Keza metanol ve etanol içinde aynı durum söz konusudur. Metanolün tonu günümüz şartlarında yaklaşık ¼ oranında Etanolün tonundan daha ucuzdur. İşte bu fiyat farkı bilinçsiz satıcıları etanol yerine daha ucuz olan metanolü satmaya yöneltmektedir. Çünkü kendine göre maliyeti düşürmektedir halbuki kullanıcıları ölüme, hastalıklara veya sakatlıklara itmektedir. Esasen üreticilerin nerelerden etil alkol temin edeceği yetkili bakanlık tarafından belirtilmiştir, örneğin kolonya veya dezenfektan üreticilerinin hangi firmalardan veya fabrikalardan etil alkol temin edebileceği ilgili bakanlık tarafından listelenmiş ve yayınlanmıştır” dedi.

PANDEMİ NEDENİYLE ALKOL ÜRETİMİ YENİDEN BAŞLADI

Üresin, salgın döneminde ihtiyacın karşılanabilmesi için bir süre etanol ithalatı için alınan gümrük vergisinin sıfırlanması, benzine yüzde 3 oranında katılması zorunlu olan etanol miktarının bu dönem boyunca katılmaması gibi adımların etanol ihtiyacının karşılanabilmesi için birer önlem olarak alındığını da anımsattı.

Ancak devamında zorunluluk baş gösterdiği için bazı şeker fabrikalarının alkol üreten kısımlarının faal hale getirildiğini söyleyen Başkan üresin, ülke ihtiyacı için üretime başlanmasının doğru bir yaklaşım olduğunu söyledi.

SAHTE İÇKİ İLE KAÇAK İÇKİ FARKLI KONULAR

Sahte içki ve kaçak içkinin birbirinden farklı iki konu olduğunun da altını çizen Kimya Mühendisleri Odası Mersin Şube Başkanı Emre Üresin, “Var olan ürün üzerinden çeşitli katkılar veya değişiklikler yapılarak ya da asıl kullanılması gereken madde yerine daha ucuz ve standart dışı maddeler kullanılarak elde ürün sahtedir buna karşın izinsiz kendi şartlarında şekerli meyvelerin fermantasyonu ve damıtılması sonucu elde edilen ürün ise kaçaktır.  Bu yöntem de en az sahte ürün kadar riskli ve tehlikelidir. Çünkü alkol üretimi uzmanlık isteyen bir prosestir bu yüzden devlet kontrolünde ve sağlık bakanlığı izini  şartıyla kimya mühendisi veya kimyager gözetiminde üretiminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde bu tarz vakaların son bulması veya en aza indirilmesi olanaklı olmayacaktır.

NUMULERİN YÜZDE 80 SAHTE ÇIKTI!

Emniyetin verilerine göre yakalanan sahte ve kaçak içki miktarları her geçen yıl artmaktadır. 2014 yılında 27 bin 408 litre iken 2018 yılında bir milyon 48 bin 645 litredir. Bu rakamlarda göstermektedir ki sahte ve kaçak içkiye yönelim gitgide artmaktadır. Bazı üniversitelerin Gıda Kontrol Laboratuvarlarında 2020 yılında test edilen bin 500 numunenin yüzde 80’i sahte çıkmıştır. Litresinde yüzde 60 metil alkol bulunan ürünlere rastlanmıştır. Buna bağlı olarak ölüm, sakatlıklar ve hastalıklar da artmaktadır.

METİL ALKOL ZEHİRLENMESİNİN PANZEHİRİ ETİL ALKOLDÜR

1/10 luk etil alkol çözeltisi ( yani 1 birim Etil alkol 9 birim su) ağız ya da damar yolu ile verilerek, etil alkol bulunan hastanelerde metil alkol zehirlenmeleri tedavi edilebilmektedir, burada tedavinin başarıya ulaşmasındaki etkenler alınan doz ve geçen süredir. İnsani tüketim amaçlı kullanılması tehlikeli olan metil alkol toksik bir maddedir. 5-10 mililitresi dahi gözlerde kör olmaya veya ölüme yol açabilmektedir.

METİL ALKOL VE ETİL ALKOL ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Etil alkol üretim hammaddesi insanın da normal şartlarda tüketebileceği fruktoz, sakkaroz  gibi şeker içeren ve insanın tüketimine ve sindirimine uygun her tür tarımsal üründür.  Hoş kokulu, yanıcı ve renksiz bir sıvıdır, çözücü olarak da kullanılır. Alkollü içeceklerin içerisine konulabilecek tek alkol çeşididir. Birçok bakteri ,fungi ve virüslere karşı etkili olduğu için antibakteriyal el dezenfektanında , antiseptik olarak tıbbi temizlikte kullanılır.  Etil alkol içeren ürünleri tüketirken veya kullanırken aşırıya kaçmamak gerekir çünkü aşırı tüketilmesi sakat kalmalara ve ölümlere yol açabilir bunu da göz ardı etmemek gerekir.

Metil alkol ise tam tersine üretim hammaddesi odun talaşı veya doğalgaz vs gibi insani tüketime ve sindirime uygun olmayan ürünlerden elde edilen kimyasal maddedir.

İkisi arasındaki en önemli fark etil alkol vücutta metabolize edilebilen bir maddedir, karaciğer tarafından işlenebilir. Metil alkol ise etil alkol gibi metabolize olmaz ve karaciğer tarafından işlenemez, vücuda giren metil alkol formaldehit ve formik aside dönüşür. Zehirlemede etkili olan asıl formik asittir, formaldehit ise retinada birikir ödem ve körlüğe yol açar” diye konuştu.

“CEZAİ YAPTIRIMLAR ARTTIRILMALI”

Alınabilecek önlemlerin başlıcalarını da sıralayan Üresin, ilk olarak yapılan denetimler ve cezai yaptırımların arttırılması gerektiğini altını çizdi. “Alkollü içeceklerdeki ağır vergiler azaltılmalıdır” diye Üresin, ayrıca etil alkolün e-ticaret şeklinde satışının yasal olarak engellenmesi gerektiğini vurguladı

“Ayrıca etil alkol üreticilerinin üretim ve arz miktarları kayıt altına alınmalıdır” diyen Üresin, açıklamasını şöyle sürdürdü; “Evsel kullanım için üretilen etil alkol denatüre edilerek gıdada kullanımı engellendiği için satışı tamamen durdurulmalıdır. Tüketici alışveriş için güvenilir ve bilinen yerleri tercih etmelidir,

Yaklaşan yılbaşı dolayısıyla piyasa denetimlerinin artırılması ve bu denetimi gerçekleştiren personelin mevzuat konusunda eğitimli olması ve ülke genelinde etkin görev yapması sağlanmalıdır”.

YILBAŞI ÖNCESİ DİKKAT!

Son olarak Mersin’in sahte alkol ölümlerinde en çok can kaybı veren şehirlerin başında geldiğini söyleyen Üresin, bunun da kentin bu işten haksız kazanç sağlamak uğruna insanların hayatını tehlikeye atan kişi veya kişilerin olduğunun ve her an benzer olaylarla karşılaşabileceğinin göstergesi olduğunu belirtti. Üresin, “Pandemi sebebiyle alınan önlemler kapsamında restorantların kapalı olması sebebiyle yılbaşı döneminde haftasonuyla birleşen tatil ve sokağa çıkma kısıtlamasında insanların evde aile içinde kutlama ve alkol tüketimi yapacağını düşünürsek yılbaşına sayılı günler kala denetimlerin sıklaştırılması ve arttırılması elzemdir. Bu dönemde satışının artacağı gerçeğini göz önüne alırsak piyasaya sahte alkol sürülmesi ve satışı hızlanarak çok büyük bir tehlikeye yol açabilecektir. Denetimler çok önemlidir. Ama sahte alkolle asıl mücadelenin vergilerin düşürülmesi ve insanlara sağlığa zararları konusunda doğru eğitim verilmesi gerektiği asla unutulmamalıdır” dedi.