AYŞENUR ÖNAL

Birkaç yıldır yaşanan ekonomik daralma ile günü kurtarmaya çalışan esnaf, pandeminin de üstüne binmesi ile ayakta kalma savaşı veriyor. Çıkış kapısı arayan küçük esnaf, kredilerden umut bekliyor.

Mersin’in alışveriş için hala en çok ziyaret edilen yerlerinden olan Akdeniz Çarşı esnafı perişan halde. Pandemi endişesi ile müşterilerini kaybeden esnaf, dükkanda sinek avlıyor. 2020 yılında ürünlere gelen fahiş zamların üzerine bir de pandemi kısıtlamaları gelmesiyle satış yapamayan esnaf, ya elinde olan birikimi ya da krediler ile belini doğrultma çabasında. 

Çarşı’da küçük ev aletleri dükkanı olan 28 yaşındaki esnaf Mehmet Satıcı, 13 yıldır esnaflık yaptığını ama böyle bir yıl görmediğini söyledi. Son 5 yıllık ekonomiyi değerlendiren Satıcı,  “5 yıl önce insanların alım gücü daha yüksekti. Mesela bir işçi bir günlük yevmiye ile evine 1 tane çaycı alabiliyordu. Şimdi insanlar alamıyor çünkü aldıkları maaş yetmiyor. Adam çaycıyı alamıyor ya da kredi kartına borçlanıyor öyle alıyor. Ürünlerde de çok ciddi fiyat artışı var. 5 sene önce 100 TL’ye sattığımız ürünler şuan 350-400 TL. Fırsatçılık var. Ekonomi devletin elinde. Ürünü stok yapıp piyasaya fahiş bir fiyatla sürüyorlar. Devletin buna bir el atması lazım” dedi.

“2 AYDA FİYATLAR YÜZDE 40 OYNADI”

Vatandaşın asgari ücretle geçinmesinin neredeyse imkansız olduğunu söyleyen Satıcı, “İnsanlar ekonomik olarak ciddi zorlukta. Belki biz iş sahibiyiz, burada ürün satıyoruz evimize ekmek götürüyoruz ama insanlar alamıyor. Ben burada müşteriye 100 TL’lik ürün için 200 dediğimde için rahat olmuyor. Çünkü o ürünün değeri o değil ama o seviyeye getirmişler. 1 yıl önce ile de büyük fiyat farkı var. Yüzde 40 oynadı fiyatlar. 2 ay öncesinden bir örnek vereyim; fırını alışım 135 TL’ydi, şu anda bu fırını 220 TL’ye alıyorum. Yüzde 40’dan bile fazla” diye konuştu.

“KISITLAMA İLE 3’DE 1 KAYIP YAŞIYORUZ”

Ekonomik sıkıntıların üzerine bir de pandeminin gelmesinin bellerini büktüğünü söyleyen Satıcı, “Sokağa çıkma kısıtlamaları var hafta sonları, bizim için 2 gün 8 gün demek. Hiç kar yapmasan bile günlük ciro ile kendini döndüre biliyordun. Ama şu an 2 gün kapalı olmamız bizim için çok kötü. 3’de 1 kayıp. 3’de 2’sini çalışıyoruz. Onda da karnımızı mı doyuralım, müşteriye ürün mü sunalım bilmiyoruz. Müşteriye zorla mal satar duruma düştük” dedi. Dükkandan kazandıklarının kendilerine yetmediğini belirten Satıcı, “Geçimimizi babam sayesinde yapıyoruz. Su tesisatçısı duvar kırıyor, taş kırıyor ve bu sayede geçimimizi sağlıyoruz. Çalışmıyor olsaydı tek gelir kaynağı burası olurdu. Annem çalışmıyor, babaannem ve dedem biz de kalıyor. Yanımızda kimseyi çalıştırmıyoruz. 2 bin 800 TL veremem ki ben kimseye. Çayın bile hesabını yapıyorum” dedi.

“BORÇ ÜSTÜNE BORÇ YAPIYORUZ, SATIŞ YOK”

“2021’den umudunuz var mı?” sorusuna yanıt veren Satıcı, “Tabi umudumuz çok yüksek(!) Devlet vatandaşa yardımcı olsun, insanlar kötü durumda. 2021 insanların intihar evresi olabilir. Çünkü geçim daha da zorlaşacak. Ama biz kalkınırsak devletçe kalkınırız ve herkes mutlu olur. 50 insanın 50’si hayatından memnun değil.  Borçlanıyoruz biz sürekli. Devlet bazı güvenceleri sağlıyor ama ödemeler başladı, ödeme yapmamız için satış yapmamız lazım.Bu fiyatlara bir dur demeleri lazım. İnsanlar bu alışverişi yapacak, buna mecbur ama fiyatlar böyle gitmemeli. Borç üstüne borç yapıyoruz, satış yok. Satış olmadığı için evime icra gelecek. Devlet bana güvence verdi ama ödeyemedim. Paranın güvencesi var, satışın güvencesi yok. En doğru insanlara geri ödemesiz para vermeleri. Ben zaten vergi mükellefiyim. 5 kazanınca 3’ünü devlete veriyorum. Yani tüm vatandaşlara para vermek mümkün. Her zaman versin istemiyoruz ki bu yardımı” diye devlete çağrıda bulundu.

“BİRİKİMİMİZ VARDI, ONDAN YİYORUZ”

Ayakkabı dükkanı olan Engin Gezici ise, “Gördüğüm en kötü dönem. 27 yıldır bu işi yapıyorum, 15 yıldır da bu dükkandayım. Şuanda zaten bir ekonomik kriz vardı ama pandemi ile beraber normal krizlerin 2 katı oldu. şuan tamamen zarar ediyoruz, günü bile kurtarmıyoruz. Birikimimiz vardı, ondan yiyoruz. Harcamaları kısıtladık, giderleri kısıtladık. Eskiden 3 personel vardı, şimdi 1 personel kaldı. Elektriği azalttık, evimize bıraktığımız parayı azalttık” dedi.ü

ESNAFIN 2021’DEN HİÇ UMUDU YOK!

“2021’den umudunuz var mı?” sorusuna “Yok” diye yanıt veren Gezici, “Benim kendi düşünceme göre bu ekonomi düzelmez, 10 yıl boyunca düzelmez. Daha da kötüye gidecek, bunlar güzel günler. Çünkü ülke sosyal ve ekonomik olarak çökmüş durumda. Devletin böyle bir bütçesi yok. Aslında var ama yanlış politikalardan dolayı 10 yıl düzelmesi sürer” dedi. İşyerinin kapanma ihtimalini bile düşündüğünü söyleyen Gezici, “15 yıldır bu işin içindeyim, kapatmak zorunda kalırsam giderim yevmiye ile çalışırım, tarlaya giderim. En kötüsü budur herhalde” diye konuştu. Devletin sağladığı kredi imkanlarından yararlanamadığını söyleyen Gezici, “Geçen yıl bir banka 25 bin TL kredi ve 25 bin TL kredi kartı verdi.  Biz faydalanamadık, çünkü esnaf kefalete borcumuz vardı çekemedik. Bu sene de 60 bin TL gibi Ocak ayında geri dönüşümlü bir kredi verilmesi planlanıyor, o da kesin mi değil mi belli değil” dedi.