AYŞENUR ÖNAL

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) Bütünşehir Yasası ile 2012 yılında 14 şehre büyükşehir unvanı verebilmek için köylerin statüsünü mahalleye çevirmesi üzerinden geçen 9 yılın ardından bu yanlıştan dönülüyor.

Dağ başında olan bir mahallenin bir an da şehrin göbeğinde olan bir mahalle ile aynı statü ve hizmete tabi tutulacak olmasının yaratacağı mağduriyetin önüne geçilmesi için de 10 yıl süre konmuştu. 10 yıllık sürenin dolmasına 1 yıl süre kalmışken belirlenen şartları yerine getiren mahallelere yeniden kırsal alan ve kırsal mahalle statüsü verilebileceği açıklandı.

Resmi Gazete’de de yayınlanan yasa şu şekilde;

“16 Ekim 2020 tarih ve 31276 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 7254 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılması hakkında kanunun 10’uncu maddesinde 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi kanununun 3’üncü maddesinde belirlenen şartları yerine getiren mahallelere kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan statüsü verilebilecek.”

AKDENİZ’DE 13 MAHALLE BELİRLENDİ

Çok sayıda köyü mahalle statüsünde olan Akdeniz Belediyesi de vatandaşın kırsal alan statüsünden yararlanabilmesi için konuyu meclis gündemine getirdi. Kırsal mahalle ve kırsal yerleşim alanı statüsü verilmesi planlanan mahalleler şu şekilde; Camili, Hebilli, Yanpar, Iğdır, Esenli, Puğkaracadağı, Parmakkurdu, Yeşilova, Demirhisar, Bağcılar İhsaniye, Bağlarbaşı, Abdullah Şahutoğlu.

GÜLTAK AVANTAJLARI TEK TEK SAYDI

Vatandaşın bu statü ile neler kazanabileceğini açıklayan Akdeniz Belediye Başkanı Mustafa Gültak, “Kırsal mahalle ve kırsal yerleşim alanı olarak belirlenen bu yerlerde gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisinden tabi mükellefler tarafından bizzat iş yerleri olarak kullanılan arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ile zirai istihsalde kullanılan bina arsa ve arazilerde 29.07.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre alınması gerekilen emlak vergisinden muaftır. Bu yerlerde ticari ve sınai ve turistik yerlerde kullanılan binalarda emlak vergisinde yüzde 50 indirim uygulanır. Kırsal mahalle veya kırsal yerleşim yeri olarak belirlenen yerlerde 26.5.1981 tarih 2464 sayılı belediye gelirleri kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar alınmaz. Alınan kanuna göre alınması gereken diğer harç ve harcamaların katılım paylarında yüzde 50 indirim uygulanır. Bu yerlerde içme ve kullanma suyu için kullanılacak olan ücret en düşük tarifeli iş yerleri için yüzde 50’sini, konutlar yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde belirlenir. 4.1.1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca Bilanço hesabına göre defter tutan mükellefler için burada belirtilen muafiyetler uygulanmaz. Hem içme suları, hem inşaat yapacak olurlarsa ruhsat harçları, hem de turizm veya ticari alanda yatırım yapmak isteyen iş insanlarının önünü açması konusunda birçok noktada faydalı olduğunu görüyoruz. Biz geciktirmişiz aslında, bugüne kadar da hiçbir ilçe yapmamış. Bunları komisyonda tartışırsınız ve bir an önce Büyükşehir’e gönderirsek vatandaşlarımız burada saydığımız özelliklerden faydalanır” dedi.

“BAŞKA MAHALLELERE DE VERİLSİN”

Bu statü verilmesinin güzel olduğuna değinen CHP’li Meclis Üyesi Serhat Servet Dövenci, “Bugüne kadar bütün ilçelerimizin getirmiş olması lazımdı. Bizim ilçemizin de buna öncülük yaptığı için sizi tebrik ediyorum. Fakat bu mahallelerimizin hepsi köy vasfı taşıyor ama başka mahallelerimiz de var. Kazanlı, Adanalıoğlu, Karaduvar gibi. Şimdi bence eksik kalmış. Bununla ilgili komisyonlara gitmeden önce bir komisyon kurulmalı. İdare bunları seçmiş ama bu komisyonda bütün grupların temsilcilerinden olmalı. Ziraat mühendisleri gibi gerekirse mahalle muhtarlarından da destek alınmalı. Yoksa yarın bir gün diğer taraflarda çok ciddi tepkiler başlayacak. Eşitsiz bir ayrım yapmadan komisyonlara gitmeli” dedi.

Sadece avantajların sayıldığına dikkat çeken CHP’li Meclis Üyesi Muhittin Ertaş, “Bunun dezavantajlarını da gündeme getirip tartışmanın faydalı olacağını düşünüyorum. Acaba bu mahalleler kırsal alan ilan edilir ise ne tür hizmetlerden mahrum kalır, ne gibi mağduriyetler ortaya çıkar? Bunların da şeffaf tartışılması gerektiğini düşünüyorum. İlçemizin yarısını da kırsal alan belirleyebiliriz çünkü yapısı buna uygun. Hatta bu dezavantajların ve avantajların bölgedeki insanlar ile paylaşılıp onların rızasının alınmasının uygun olacağını düşünüyorum. Belki mini referandum bile olabilir” diye konuştu.

HDP 39 KÖY TESPİT ETMİŞ

AKP’nin nihayet yaptığı yanlışın farkına vardığını söyleyen HDP’li Meclis Üyesi Salih Akbaş, “Ekim ayında bir kararname ile bu yasa çıkarılmış. Sadece bizim belediyemiz değil, Türkiye genelinde uygulanması gerekilen bir kanundur. Evet, kırsal alanda olup da ulaşamadığımız sadece 13 köy değil, bizim tespitlerimiz 39 tane köyün bu statüye kavuşması noktasında. Bu yüzden bunu komisyonlarda tartışalım, komisyonların içinde de komisyonlar oluşturarak muhakkak bu kırsal kesimlere ulaşıp oradaki halkın fikir ve düşüncelerini alarak bu statünün verilmesinin doğru olacağını düşünüyoruz ve talep ediyoruz” sözlerine yer verdi.

10 YIL SÜRE VERİLMİŞ

2012 yılında 14 ile daha büyükşehir statüsü verilmek için bu yasanın çıktığını söyleyen HDP’li Meclis Üyesi Ali Tanrıverdi ise, “Büyükşehir sayısı 30’a çıkarıldı. 30’a çıkarılırken de tüm köyler mahalle olarak ifade edildi. Elbette dağ başında olan bir köyün bir anda Çankaya gibi bir statüye getirilmesinin uygulamada sıkıntılar çıkaracağı belliydi. Hizmetin götürülmesi, vergilerle ilgili, imarla ilgili olarak bir takım farklılıklar vardı. Aynı kanunda bu köylerin 1 yıl süre ile bir takım haklardan yararlanması şeklinde ibare eklendi. Şimdi bu 10 yıllık süre doluyor. 10 yıllık süreçte bu eşitsizliğin kapatılabileceği varsayıldı. Ne yazık ki bu eşitsizlik giderilemedi. Birçok köy olduğu gibi yerinde duruyor. Bu uygulama olmazsa oradaki insanların büyük bir bölümü mağduriyet yaşayacak. Köyler mahalle sayıldığı zaman o yapılarının hepsinin imarlı olduğu kabul edildi. Şimdi bu statü ile olumsuzluk ortadan kalkacak. Tabi biz her ne kadar oradaki insanların lehine olduğunu var saysak da oradaki insanların görüşünün de bir şekilde alınması gerekir. 65 mahallemiz var, gerekirse muhtarlarla diyalog kurarak yaparsak daha iyi olur” tavsiyesinde bulundu.