AYŞENUR ÖNAL

Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) İl Koordinasyon Kurulu (İKK),  Mezitli İlçesi Davultepe Mahallesi’nde narenciye bahçeleri yok edilerek kurulması planlanan Organize Tarım Bölgeleri ve Küçük Sanayi Sitesi’nin kurulması ile ilgili “Değerlendirme Raporu” yayınladı.

Ziraat Mühendisleri Odası binasında kamuoyuna açıklanan raporda, Davulpete’deki soruna 3 ana başlıkta ışık tutuldu. Bu başlıklar ‘Planlama, Tarımsal ve Çevresel Etkiler’ olarak açıklandı.

Rapora göre; Küçük Sanayi Sitesi Mezitli için vazgeçilmez bir yatırım olarak görülüyor ancak sitenin ileriki süreçlerde tarım alanlarını tehdit edebilecek nüfus yükünü bölgeye getirmeyecek şekilde planlanması gerekiyor.

İMAR PLANLARINDA DEĞİŞİKLİK ŞART!

Şehir Plancıları Odası Mersin Şube Başkanı Uğur İnce, raporun planlama kısmına ilişkin açıklama yaprak; “Küçük organize tarım bölgesi ve küçük sanayi sitesi yapılması düşünülen alanın planlama süreci 2002 yılında başlıyor. 2002 yılında Davultepe Belediyesi buraların yaklaşık olarak 3’de 1’i kadar alanı kendi meclisinde konut olarak planlıyor ve imar uygulamasını başlatıyor. Daha sonra Davultepe Belediyesi kapatılıp, bölge Mezitli Belediyesi’ne bağlandıktan sonra 2008 yılında Mersin’de 1/25 bin ölçekli nazım imar plan çalışması yapılıyor ve bu alanların tamamı tarım alanları olarak işaretleniyor. Aynı şekilde 2008 yılında Mersin-Karaman Çevre Düzeni Planında da bu bölge tarım alanı olarak işaretleniyor” diyerek bölgenin geçmişini anlattı.

2013 yılına kadar bölgenin tarım alanı olarak kaldığını İnce, “Ancak 2013 yılında onaylanan plan 2017’de yine değişti. Bu sefer bu alanlar için Organize Tarım Bölgesi olarak işaretleme yapıldı. Mezitli ve Büyükşehir Belediyesi de bu organize sanayi alanı ilan edilen kısmı nazım ve uygulama planlarına yazdı.

Bu süreçten sonra kooperatif, organize sanayi bölgelerinin bir kısmının küçük sanayi sitesi olarak planlanması için girişimlere başladı. İlk olarak 1/100 binlik çevre planında 52 hektarlık bir alan küçük sanayi sitesi olarak önerildi. Bu yapılan girişimler itirazlar sonucunda 33 hektara kadar indirildi ve süreç devam etti.

Aslında burada yaşanılan tamamen bir planlama hatasıdır. Mersin’de 50 hektar ve üzeri planların olduğu bölgelerin yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Ekili olmayan kuru tarım arazisi kapsamında yer almayan alanlarda projelendirilmesi gerekiyor. Tarım alanlarının korunması ve buna bağlı olarak geliştirilmesi gerekiyor” dedi.

ÇEVRESEL ETKİLERİ NELER?

Çevresel ölçekte etkileri değerlendiren Çevre Mühendisleri Odası Mersin Şube Başkanı Sinan Can da, şunları söyledi; “Sanayi sektörü açısından olumlu bir planlama aracı olan sanayi bölgeleri, doğru planlandığı takdirde kentsel açıdan da çevre etkilerinin belirli bir düzeyde tutulmasını sağlayan en uygun araç konumundadır. Ancak en azından ülkemizde küçük sanayi bölgeleri yer seçiminin gelişi güzel ve çevresel/altyapı kriterlerine uygun olmaması nedeniyle ekolojik dengeyi bozduğu gibi çarpık kentleşme olgusunu da körükleyen unsur haline gelebilmektedir.

Küçük sanayi siteleri planlanırken çok kriterli karar verme yöntemleri ile kent düzleminde çok aktörlü katılım unsurlarıyla birlikte detaylı bir şekilde ele alınıp farklı uzmanlık alanları bünyesinde tartışılması son derece önemlidir.

Küçük sanayi siteleri planlanırken kent ve çevre yönünden ele alınması gereken başlıca temel parametreler şöyledir; Küçük sanayi siteleri, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, küçük sanayi türlerinin belirli bir plan dahilin de yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla planlanmalıdır. Küçük sanayi kuruluşlarını büyük kent merkezlerinden çıkararak işletmelerin uygun planlı ve programlı yerleşimini sağlayacak nitelikte olmalıdır. Düzenli kentleşmenin gerçekleştirilmesiyle sanayileşmenin kentler üzerinde doğurabileceği olumsuz etkileri ortadan kaldırarak kentleşme ile sanayileşme arasındaki ilişkiyi düzenlemelidir. Küçük sanayi siteleri olası bir çevresel dışsallık oluşturmadan kent ve toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde sürdürülebilir ve yeşil altyapı ilkeleri çerçevesinde planlanmalıdır. İşletmelerin ulaştırma, elektrik, su, kanalizasyon, arıtma tesisleri ve sosyal tesisler gibi ortak altyapı hizmetlerinden birlikte yararlanmaları, işletmelerin mekânsal anlamda desteklenerek teşvik edilmesine (finansal ve fiziksel teşviklerin verilmesine) yardımcı olacak şekilde planlanmalıdır. KSS yer seçimlerinde bölgenin ekolojik dengesi gözetilmesi ile bitkisel ve hayvansal dengenin  (flora ve fauna) gözetilmemiş olması çevrenin geleceği tehlikeye atmasına neden olacaktır. Özellikle yer seçimi projeksiyonlarında konut alanlarına yakınlık ve tarımsal nitelikte arazilerin seçilmesi kentin çevresel özelliklerine negatif yönde etkileyebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle KSS’lerin yer seçiminde bölgesel nitelikte ekolojik dengeyi gözetecek çevresel standartlara uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tarımsal nitelikte araziler, konut ya da sanayi ölçekli siteler için yapılaşmaya açılmaması son derece önemlidir. Küçük sanayi sitelerinin kurulması ile bir sanayileşme politikası ve stratejik planlama esas alınarak yapıldığından, bölgesel dengesizliğe paralel olarak “göç” olayını/problemini de beraberinde getirecektir. KSS’lerin gelişip büyümesi ile kentleşmenin çarpık alt yapısı da göz önünde bulundurulduğunda yaşanabilecek kent içi ve kent dışı göçün sosyolojik yönden ortaya çıkaracağı etkininde planlanması gerekmektedir.”

TARIMSAL ETKİLERİ NELER?

Son olarak tarımsal etkilerini söyleyen Ziraat Mühendisleri Odası Mersin Şube Başkanı Necmi Birim, şu sözlere yer verdi; “Rapor Konusu Küçük Sanayi sitesinin yapım amacı; Mezitli kent merkezinde yer alan ve artık hizmet miyadını doldurmuş yakın çevresinde yer alan kentsel kullanım alanları içerisinde kalmış ve kentin yeni plan kararlarında o bölgenin kentsel kullanım kararının değişmesinden kaynaklanmaktadır. Küçük sanayi sitesi yaklaşık 4 hektarlık bir alanı kapsamaktadır ayrıca kentimizde yer alan Tırmıl Sanayi Sitesi 30 hektarlık ve eski sanayi ise yaklaşık 25 hektarlık brüt alanlar ile hizmet vermektedir.

Keza Akdeniz İlçesinde yer alan ve 1/100000 ölçekli çevre düzeni planında lojistik bölge ve depolama alanı olarak işaretlenen alan ise yaklaşık 800 hektarlık alanı kapsamaktadır.

Kentsel servis alanları, Küçük Sanayi siteleri ve Sanayi alanlarının yer seçimi kuramları belli

her faaliyetin kendi içerisinde yer seçim kriterleri bulunmaktadır. Bu tarz alanların yer seçimi yapılır iken sadece mülkiyet ve kente yakınlık özelliklerine göre değil çevresel etkenler, maliyet denge analizi, ulaşım bağlantıları açısından değerlendirilmeli ve altyapısı sağlam olacak şekilde kentimizde yer seçimi tamamlanmalıdır. Bu bağlamda baktığımızda Mezitli ilçesinde kurulması düşünülen küçük sanayi sitesi Mezitli ilçesi için vazgeçilmez bir yatırım ise mevcutta kullanılan sanayi sitesi göz önüne alınarak önerilecek alan büyüklüğünün gerçek anlamda ilçeye hizmet edecek ileriki süreçte özellikle tarım alanlarını tehdit edebilecek nüfus yükünü bölgeye getirmeyecek şekilde planlanmalıdır.

Ayrıca imar planlarında Organize Tarım Bölgesi olarak planlanan bölgenin ilerde yapılaşma riskini azaltmak için mevcut yapılaşma hakkı olan Emsal: 0,40 yapılaşma hakkının Emsal:

0,20 ve minimum parsel büyüklüğü 5000 metrekare olacak şekilde değiştirilerek hem bölgedeki insanların depolama ve paketleme tesisi ihtiyaçlarının karşılanması hem de tarım arazilerinin korunması sağlanmalıdır.”