Haber Merkez

Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) Mersin’de yürüttüğü “İş ve Aş Buluşmaları” kapsamında dile getirilen sorunlardan olan engelli bireylerin istihdamlarına yönelik İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, TBMM’ye araştırma önergesi verdi.

Anayasa ve ulusal istihdam mevzuatı bağlamında hiçbir ayrımcılığa maruz kalmadan istihdam haklarına erişimlerinin sağlanması için çağrı yapan Milletvekili Pekgözegü, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal haklarının korunması ve güvence altına alınması amacıyla sonuç alıcı ve sürdürülebilir çözümler üretilmesi gerektiğini söyledi.

NÜFUSUN YÜZDE 13’Ü ENGELLİ

Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, önergesinin gerekçesinde Türkiye’de nüfusun yüzde 13’üne yakınını oluşturan engelli yurttaşların işgücü piyasasındaki durumuna dikkat çekti.

“Engellilerin işgücüne katılım ve istihdam oranlarının çok düşük seviyelerde olduğu görülmektedir” diyen Pekgözegü, Türkiye’nin 30 Mart 2007 tarihinde imzalayarak taraf olduğu Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmesinin gereğine uyulması çağrısı yaptı, Sözleşmenin genel ilkelerini anımsatan Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, “Genel yükümlülükler, eşitlik-ayrımcılık yasağı, erişilebilirlik, eğitim, sağlık, çalışma ve istihdam, siyasi ve kamusal hayata katılım gibi çeşitli başlıklar altında, engellilerin haklarını ve taraf devletlerin yükümlülüklerini düzenlemektedir. Sözleşmenin temel felsefesi ayrımcılık karşıtı olmasına rağmen bugün Türkiye’de milyonlarca engelli eğitim, sağlık, istihdam gibi yaşamsal haklara ulaşamazken; 1 Trilyon 346 Milyar 139 Milyon TL olan 2021 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinden sadece yüzde 1,6’lık bir kısım engelliliklere yönelik olarak ayrılmıştır.

“YOKSULLUK RİSKLERİ DE OLDUKÇA YÜKSEK”

2014-2023 yılları arasını kapsayan ve 30 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren Ulusal İstihdam Stratejisine göre engelliler, özel politika gerektiren gruplar arasında yer almış, Ulusal İstihdam Stratejisinden önce de engellilerin istihdama erişim imkanlarının kolaylaştırılması ve engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik hedeflere birçok ulusal politika belgesinde yer verilmiştir. Buna rağmen toplumda sosyal dışlanmaya en fazla maruz kalan kesim olmalarının önüne geçilememiş, engellilere insana yakışır iş sağlamada çözüm olunamamıştır. Engelli bireylerin çalışma hayatına katılımı önündeki engellerin aşılamaması, sosyal hak olarak desteğe erişim politikalarına erişimi ve geçici ya da sürekli olarak kazançtan mahrum olmaları nedeniyle yoksulluk riskleri de oldukça yüksektir” dedi.

AYLIĞI BAĞLAMA KOŞULLARI ZORLAŞTIRILDI

Ayrıca; evde bakım aylığı ve engelli aylığı bağlama koşullarının karşılanmasının zor şartlara bağlanmasının da  çoğu engellinin erişimini güçlendirdiğine dikkat çeken Pekgözegü, evde yaşayan diğer kişilerin ekonomik gelirlerine göre ilişkilendirilen engelli aylığı ve engelli bakım aylığı bakım hizmetlerinin ailelerin, bireylerin sorumluluğuna bırakan, başkalarına bağımlı kılan hak temelli, toplumcu, kamucu olmayan bir anlayışa dayandığın savundu.

Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, “Pandemi sürecinde özel sektörde çalışan çoğu engellinin ücretsiz izne ayrıldığı, pandemi devam ettiği sürece ve süreç bitiminde ise işsiz kalma riski ile karşı karşıya kaldıkları göz önünde bulundurulduğunda salgın sürecinin en çok etkilediği kesimlerden birinin engelli yurttaşlarımız olduğu açıktır. Engelli bireylerin emek piyasasından dışlanmaları, iş güvencesi olmayışı yalnızca ücretten mahrumiyetle sınırlı kalmamakta aynı zamanda emeklilik ve sigorta gibi diğer araçlardan da mahrum kalmaları ile de sonuçlanmaktadır. İstihdam edilmemiş birçok engelli yurttaşımızın da yoksulluk sınırlarının altında yaşamlarını sürdürmek zorunda kalmaları nedeniyle salgın ile birlikte ihtiyaç duydukları gıda, temizlik ve hijyen malzemelerini temin edememekte ve yaşamları bir kat daha zorlaşmaktadır.

“TOPLUMSAL HAYATA KATILMALARININ ÖNÜ AÇILMIYOR”

Aynı zamanda otizm engelliler başta olmak üzere istihdamı genişletmek amacıyla engellilerin eğitim ve donanımlarını artırmak, korumalı istihdam imkanlarını geliştirmek için de yeterli adımlar atılmamış, engellilik durumunun bir yardım sorunu olarak görülmesi ile bir gelir kaynağı olarak sosyal yardımlara bağımlı hale getirilmeleri hak temelli olan, sosyal yönü gözetilen ve engellilerin toplumsal hayata katılımının önünü açan hizmetleri olması gereken düzeye getirememiştir.

“İSTİHDAM ZORUNLULUĞU KOTASI KULLANILMIYOR”

Bir diğer husus ise; özel sektörde yüzde 3, kamu kurumlarında yüzde 4 oranında belirlenen istihdam zorunluluğu mevcut iken birçok kamu kurumu ve özel sektörde bu kotanın kullanılmadığı görülmektedir.  Engelli ve eski hükümlü kotasının birleştirilmesi de engelliler aleyhine uygulamalara dönüşmüştür.

Kullanıldığı taktirde dahi yetersiz olan mevcut kamu kurumları ve özel işletmelerde istihdam edilecek engelli kotasının  yükseltilmesi, engellilerin hayatın her alanında eşit yurttaşlar olarak var olabilmeleri, üretken, güvenceli, kaliteli bir hayat sürmeleri için istihdamı önündeki engellerin kaldırılması, genel olarak istihdamın giderek düşmesine dair önlemlerin alınarak, engelliler başta olmak üzere yurttaşların ya işe ya da gelire erişmeleri için toplumcu bir ekonomi politika üstünde çalışılması, uluslararası ve ulusal sözleşmelerin yükümlülüklerinin uygulanması amacıyla bir Araştırma Komisyonu kurulması elzemdir” diye konuştu.