GİZEM EKİCİ

Sağlık emekçileri, aile hekimlerinin iş güvencesini kısıtlayan Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’ne karşı birleşti.

Mersin Tabip Odası, Mersin Aile Hekimleri Derneği (MAHDER) ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Mersin Şubesi yöneticileri, Aile Hekimliği Yönetmeliği’ne karşı bir araya geldi.

Tabip Odası’nda yapılan ortak basın açıklamasında, son 20 yıldır sağlık çalışanlarının hiçbir sorununu çözemeyen Sağlık Bakanlığı’nın şimdi de ceza yönetmeliği gibi bir Aile Hekimliği Yönetmeliği yayınladığına değinilerek, ‘antidemokratik’ olarak tanımladıkları yönetmeliğin iptali için seslendi.

“SAĞLIK EN TEMEL HAKTIR. KAMUSAL, ERİŞİLEBİLİR, NİTELİKLİ, EŞİT, ÜCRETSİZ VE ANADİLİNDE OLMALIDIR”

Açıklamayı okuyan Dr. Ayşe Jini Güneş, iktidarın; 2003 yılından beri hayata geçirmeye çalıştığı, sürekli bununla övündüğü, ancak ortak mücadele yürüttükleri sağlık sendikaları ve sağlık emek ve meslek örgütlerinin kabul etmediği “Sağlıkta Dönüşüm Programı”nın, bazı gelişmiş ülkelerde ve yine doğu bloku ülkelerinde denenmiş olmasına rağmen başarı sağlayamamış hatta zamanla vazgeçilmiş bir proje olduğunu söyledi.

“Sendikaların ve sağlık emek ve meslek örgütlerinin mücadelesiyle uzun süre hayata geçirilemeyen program; milyonlarca vatandaşın, binlerce sağlık emekçisinin itirazlarına rağmen uygulamaya konuldu” diyen Güneş, “Sağlık en temel haktır. Kamusal, erişilebilir, nitelikli, eşit, ücretsiz ve anadilinde olmalıdır anlayışından hiçbir zaman vazgeçmedik. Aile Hekimliği sistemi iktidar tarafından, halkın ve hatta sağlık emekçilerinin büyük yararına olacakmış gibi anlatıldı. İktidar ve Bakanlık tarafından pembe tablolar çizilerek halk yanıltıldı. Her ailenin bir hekiminin olacağı, hasta ile hekim arasında güçlü bir bağ olacağı propagandası yapıldı. Vatandaş istediği zaman kendi Aile Hekimine rahatça ulaşabilecekti. Ancak yaşanan bu değildi. Yurttaş Aile Hekimine gidiyor, muayenesini oluyordu. Sağlık ocağı sisteminden büyük bir fark yok gibi görünüyordu. Ta ki, eczaneye gidip ilacını alıncaya kadar. Reçete bedelini ödemeye gelince, muayene ücreti, katkı/katılım payı, ilave ücret, reçete ve ilaç bedeli gibi birçok kalemde yüksek bedel ödüyor ve şaşırıyordu. Sürekli artan ilaç fiyatları, SUT’ deki sürekli değişkenlikler ise işin cabası.

“AİLE HEKİMLİĞİ SİSTEMİNDE HALK VE SAĞLIKÇILAR ÖNEMSENMEDİ”

Aile hekimliği sisteminde bugüne kadar yapılan değişikliklerin hiçbiri ne toplum sağlığını öncelemiş ne de çalışanların memnuniyeti önemsemiştir. Sistemde var olan aşılar, mobil sağlık hizmetleri, çocuk, bebek ve gebe izlemleri ve birçok angarya işe ek olarak da COVID- 19 aşı uygulamaları da eklenince hem aile hekimleri hem de aile sağlığı çalışanları tükenmişlik ve çaresizlik içerisine girmiştir. Buna rağmen, burada bir başarı hikâyesi ve çabası varsa o da kesinlikle sağlık emekçilerinin kendi başarıları ve çabalarıdır.

Pandemi döneminde aile hekimliği çalışanlarına kişisel koruyucu malzemeler yeterli düzeyde dağıtılamamış, bazı yerlerde de kalitesi düşük, uygunsuz kişisel koruyucu malzemeler dağıtılarak hayatları tehlikeye atılmıştır. COVID-19 nedeniyle ölen sağlık emekçilerine, COVID-19 meslek hastalığı sayılmamış, illiyet bağı aranmasına devam edilmiştir. Hatta COVID-19 ile hasta olduklarında karantinada oldukları günlerin ücretleri kesilmiştir. Polikliniklerini hiçbir şekilde kapatmadan, esnek çalışma sistemine dahil olmadan, il idarelerinin bütün mobing ve baskılarına rağmen mesleklerine olan sadakat nedeniyle bütün bu süreci yönetemeyen liyakatsiz yöneticilerin tersine büyük bir özveri ve fedakarlıkla çalışmışlardır” diye konuştu.

“YÖNETMELİK DÜZENLEMELERİ HEP GERİYE GİTTİ”

Aile Hekimliği uygulama yönetmeliğinin bugüne kadar her değişiklikte geriye gittiğini diye getiren Dr. Ayşe Jini Güneş, hak kayıpları hatta cezalandırmalar oluşturulduğunu aktardı.

“Uzun zamandır masada olan, her geçen yıl hak kayıplarının görmezden gelindiği gerçeğine rağmen büyük bir beklentiyle, vaatlerle hak kayıplarını gidereceği söylenen Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği, 30.06.2021 tarihinde yeniden yayınlanmıştır” diyen Güneş, sonuçta beklenti ve taleplerin karşılanması bir yana bir öncekinden daha da kötü bir düzenleme olduğunu, adeta sağlık emekçileriyle dalga geçildiğini ifade etti.

“KÖLELİK SİSTEMİ GELDİ”

Yönetmelik değişikliği ile aile hekimliği çalışanlarının statüsünün, il sağlık müdürlüklerine bağlı işçi noktasına getirildiğini, kölelik sistemine taşındığını vurgulayan Dr. Ayşe Jini Güneş, “Aynı zamanda başta pandemi sürecinde olduğu gibi, toplum sağlığını ve sağlık çalışanlarının haklarını savunan, kamuoyunu bilgilendiren, görüş ve önerilerini, taleplerini basın ve sosyal medya aracılığıyla üç kez dile getiren aile sağlığı merkezi (ASM) sağlık çalışanlarının sözleşmeleri feshedileceği yönetmelikte yer almıştır. Böyle bir düzenlemeyi kabul etmemiz mümkün değildir!

“AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASINDA İŞ GÜVENCESİ BU YÖNETMELİKLE SONA ERMİŞTİR

Yeni yönetmelik ile sözleşme yenileme ve fesih yetkisi İl Sağlık Müdürlüklerine verilmiş olup zaten iller arasında var olan uygulama farklılıkları kişilerin insafına bırakılmıştır. Açığa alma, sözleşme yenilememe gibi olağanüstü yetkiler, tüm hukuk kuralları çiğnenerek verilmiştir. İş barışını bozan fiillerden, yapboz tahtası gibi sürekli değişikliklerden vazgeçilmelidir. Hukuk çerçevesinde bir yasa çıkarılmadan sistemin yürütülebilir olması imkânsızdır.

Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Çalışanlarının iş yükünü azaltarak, angarya çalışmaya son verilmelidir. Yeni yönetmeliğin neresinden tutarsak kopuyor. Örneğin; entegre aile hekimliği çalışanlarının en temel insani hakkı olan sağlık iznine göz dikmişlerdir. Yani ‘çalışan hasta da olsa kanser de olsa, kaza da geçirse,  raporlu da olsa 5 nöbet tutamazsa sözleşmesi fesih edilir’ denilmektedir.

Oysa; Aile hekimliği çalışanları yaptıkları özverili çalışmaya salgında da devam ederek, COVID-19 aşılamasının büyük bir çoğunluğu ASM'lerde uygulanmıştır. Ayrıca Phizer/Biontec aşıları da aile sağlığı merkezlerinde yapılmaya başlanmış birçok uygulama zorluğuna rağmen günde 600 bin kişinin üzerinde aşılama yapılmıştır.

Ancak aile hekimliği çalışanları 10 yıldır %60 gelir erimesi yaşarken, özlük haklarını kaybederken bütün itirazlara,  başvurulara rağmen düzenleme yapılmadığında aylık 1000-1500 TL arası gelir kaybı olacağı ortaya çıkmıştır.

AİLE SAĞLIĞI ÇALIŞANI AÇIĞI TÜM ÜLKEDE %15 ORANINDA

Aile sağlığı çalışanı açığı tüm ülkede %15 oranında devam ederken, hasta sorumluluğu yokken, teknik ve eğitim alt yapısı olmadan bu kadar büyük bir iş yükünün pandemi döneminde pozitif performans adı altında negatif olarak verilmesini kabul etmiyoruz.

Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme yönetmeliği bir an önce geri çekilmeli ve günün koşullarına göre sağlık emek ve meslek örgütlerinin de görüşü alınarak yeniden düzenlenmelidir.

Buradan bir kez daha yetkililere sesleniyoruz ve taleplerimizi haykırıyoruz; ASM sözleşmelerinin genel işlem koşullarına sahip olması ve hekimlerin ödevler gücü karşısında zayıf durumda olmasından kaynaklanan sözleşme koşullarındaki dengesizliği ortadan kaldırmak İçin sözleşmeleri de toplu sözleşmeye dahil olmalıdır.

Nüfusa ve performansa dayalı sağlık hizmeti yerine bölge tabanlı hizmet sunumu yapılmalıdır.

ASM ve TSM'lerdeki görev tanımı belirsizliği, iş yükü ve çalışan sayısının artırılması ve kadrolu istihdamı yaratılmalıdır. ASM cari giderleri Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmalıdır. Kamu dışı ve taşeron çalışanlar kadroya alınmalıdır. ASM’de çalışan emekçilerin senelik, hastalık ve Sendika izinlerinin kullanımında izni kullanan kişinin kendi yerine birini bulma şartı kaldırılmalı ve hiçbir ücret kesintisi yapılmamalıdır.                                                                                                                                          

Mobil hizmetlerin nitelikli sunulması için araç, gereç ve uygun mekân tahsis edilmeli, binaların fiziki yetersizlikleri Bakanlık tarafından giderilmeli, çalışanlar İçin dinlenme alanları sağlanmalıdır.                                                                                                                                             

AİLE HEKİMLERİNE EŞ VE ÇOCUK YARDIMI YAPILMALIDIR

Aile hekimi ve aile sağlığı çalışan emekçilerinin (kadın) gebelik ve emzirme izinleri 4/B ve diğer kadrolarda yer alanlar için 4/A’ya tabi sağlık emekçileri için yapılan düzenlemeye eşitlenmelidir.                                                                                                                                                                      

Tüm bunlar olması ve yapılması gereken temel ve gerekli talepleridir. Aile Hekimliği sisteminin ve bununla ilgili çıkarılan düzenlemelerin takipçisi olacağımızı ifade ediyor, ASM’lerde çalışan tüm emekçileri birlikte mücadele etmeye davet ediyoruz” şeklinde konuştu.