HEDİYE EROĞLU

Büyükşehir Belediyesinin 2014 yılında hayata geçirdiği entegre atıkların bertaraf edilmesi, bu atıklardan enerji üretimi ve vahşi çöp depolama sisteminin sona erdirilmesine yönelik proje için olumsuz iddialar bitmek bilmiyor.

Mersin Büyükşehir Belediyesi, ihale sürecini tamamlaması ile 2014 yılı Ekim ayında “Entegre Atık Değerlendirme Geri Dönüşüm Ve Bertaraf Tesisleri İle Düzenli Depolama Sahası Yapımı ve İşletmesi” işi kapsamında Eman Elektrik Enerji Ltd Şti ile sözleşme imzaladı.

Bu dönemde; ihaleden yaklaşık 3 ay önce kurulduğu iddia edilen Eman Enerji Şirketi’nin siyasi bağlantılarını kullanarak ihaleyi aldığı kamuoyunda sıklıkla gündeme gelmişti.

KOCAMAZ GİTTİ, SEÇER GELDİ AMA BİR ŞEY DEĞİŞMEDİ Mİ?

İhale gereği verilen yasal sürede istenilen işleri tamamlamayan firma aradan geçen sürede pek çok kez el değiştirdi. Burhanettin Kocamaz döneminde yapılan ihale ile ilgili gerek o süreçte gerekse sonrasında koltuğa Vahap Seçer’in oturduğu yıllarda değişen bir şey olmadı.

Birçok defa tutanak tutularak işini yapmadığı ve gecikmeden dolayı feshedilmesi gereken ihalenin 5 yıllık gecikmeye rağmen sonlandırılmaması ile yaklaşık 200 milyon TL değerinde kamu zararı oluştuğu öngörülüyor.

TAMAMLANAN İŞLER İSTENİLENİN 3’TE BİRİ DAHİ ETMİYOR

İhale sözleşmesi kapsamında yüklenici firmadan ilk olarak; çöp gazından enerji üretim tesisleri yapılması istendi. Firma Akdeniz, Tarsus ve Silifke ilçelerinde bu tesisleri yaptı.

Ayrıca yine firmadan ihale kapsamında; Çöp Suyu Artıma Tesisleri yapılması istendi. Mersin merkezde bu tesis tamamlanırken, sağlıklı çalıştırılamadı. Kanalizasyon hattına  uygunsuz deşarj ettiği görüldü. Bu tesisin Tarsus ayağı ise tamamlanmadı. Silifke’de de Mersin’dekine benzer şekilde tesis tamamlanmasa bile sağlıklı çalıştırılamadı, Kanalizasyon hattına uygunsuz deşarj yapıldığı belirlendi. Yine ihale kapsamında firmadan; Mekanik Ayrıştırma Tesisi yapılması istendi. Mersin merkez ve Silifke ilçesinde tesis tamamlanırken, tesise kısmi çöp kabulü yapılmaya başlandı. Ancak tesisin Tarsus ayağı yapılmadı. Firmadan ayrıca Anaerobik Fermantasyon Tesisi yapılması istendi ancak bu tesiste yapılmadı. Böylelikle de sözleşme gereği yüzde 50’si idareye teslim edilmesi gereken kompost ürün düzenli üretilmemiş oldu.

İhale sözleşmesi gereği yüklenici firmanın yapması gereken bir başka tesis ise; Solucan Gübre Üretim Ve Paketleme tesisiydi. Akdeniz ilçesinde binası olmasına rağmen bu tesis işler vaziyette olmadığı, hal atıklarının işlenmediği, sözleşme gereği 30 ton solucan gübresi ise belediyeye bedelsiz şekilde teslim edilmedi. Yine Akdeniz ilçesinde Aquaponic Balık Yetiştiriciliği Tesisi de yapılmadı. Mersin merkez tesisi olması gereken yerde halen harabe bir sera bulunduğu, sebze ve balık üretiminin yapılmadığı görüldü.

Erdemli Vahşi Depolama Alanı Rehabiltasyon işi, diğer ilçelerdeki 15 adet vahşi depolama alanı rehabilitasyon işleri de yapılmayan işler arasında yer aldı.

Ayrıca 5 adet aktarma istasyonundan sadece 2 tanesi yapılırken, Çavuşlu Eski Çöp Alanı Gaz Yakma Tesisi, Lastik ve Tıbbi Atıkları Geri Dönüşüm Tesisi olan Piroliz Tesisi, Lfg-Cng Dönüşüm Tesisi ve 3 adet istasyonu da yapılmayan işler oldu.

İHALE SÜRESİ YAKLAŞIK 5 YIL AŞILDI

Bahsi geçen tüm tesislerin projelendirilmesi, her türlü izin, ÇED ve ruhsatlarının tamamlanarak işletmeye alınması için ihaledeki süre 24 ay olmasına rağmen aradan geçen 8 yılda tamamlanan işlerin oranı istenilenin 3’te birine dahi ulaşmadı.

30 Ekim 2014’de sözleşmesi yapılan ve 17 Kasım 2014 tarihinde noter onaylı ihaledeki tesislerin izin ruhsatları alınmış olmasına rağmen halen tesislerin bitirilmesi için gereken süre 2016’yken, idarenin verdiği mücbir sebepten dolayı bir süre uzatımı söz konusu oldu. Tesislerin tamamlanması için firmaya 9 ay ek süre verilirken, 2017 yılının Ağustos ayında bitirilip, teslim edilmesi gereken işler tamamlanmadı ve yasal süre aşıldı.

EKSİKLER TESPİT EDİLDİ, TUTANAK TUTULDU; AMA FESİH YAPILMADI MI?

Gecikme üzerine Büyükşehir Belediyesi bir kurul kurarak tesislerin durumunu tespit ettirirken, tespit raporlarında bahsi geçen tesislerin tekniğine uygun ihtiyaca cevap verecek şekilde sürdürülebilir atık yönetimi entegre sistemini kuracak şekilde olmadığı resmi olarak tespit edilip tutanak altına alındı.

Bu tutanaklar Büyükşehir Belediyesi ve yüklenici firmaya resmi kanallardan bildirilerek, sözleşme ve ek sözleşmeler gereği cezai işlemlerin başlayacağı da bildirildi. Bunun sonucunda ise cezai süreç başlatıldı. Ek  sözleşmede yer alan (Ek 2 sözleşmenin 3.4. maddesinin gereği) ve diğer kanunlarda özellikle Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin ilgili maddeleri gereği fesih işlemleri başlatılması gerekirken süreç işletilmedi!

CEZA BİLE TAHSİL EDİLEMEDİ Mİ?

Hukuk işlerinden de alınan görüşler doğrultusunda 2017’de kurulan inceleme komisyonun raporları ve daha sonra 2019’da kurulan ön inceleme komisyonun raporları olmasına, 2 kez üst üste aynı konudan tutanak ve tespitlerin yapılmış olmasına rağmen bu konular dikkate alınmadı. Seçimler ile Büyükşehir yönetimi Burhanettin Kocamaz’dan, CHP’li Vahap Seçer’e geçerken, iddialara göre 2019’dan itibaren 3’üncü kez tespit komisyonu çalıştırılmadı.

Ayrıca 2017 de kurulan komisyonun tespitleri neticesinde tamamlanmayan ve işletmeye alınmayan tesisler olması sebebiyle sözleşme 7.2. maddesi gereği 24 ay da tamamlanmadığından dolayı ek 2 sözleşmede belirtilen cezai işlem başlatıldı ancak ceza miktarının da idarece tahsil edilmediği öne sürüldü.

HEM HAK EDİŞ ALIP, HEM DE PARA MI KAZANDI?

2021 yılında da tesisler tam olarak tamamlanmadığı için üst üste 6 kez aynı maddeden dolayı cezai işlem yapıldığı için ek 2 sözleşmenin 3-4 maddesi gereği fesih sebepleri oluşmasına rağmen yine fesih yoluna gidilmedi.

Büyükşehir Belediyesi Hukuk Müşavirliğinin de tespitine göre Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi gereği haklı fesih işlemleri tesis edilmesi gerekirken firmanın 8 yıldır milyonluk hak ediş alıp, bir de mevcut yarım yamalak tesisleri işleterek elde ettiği milyarlık haksız kazancın önüne geçilmediği öne sürüldü.