HEDİYE EROĞLU

Türkiye'nin 2021 yılında 3,08 milyar dolarlık yaş meyve sebze ihracatının yüzde 41'ini gerçekleştiren Akdeniz bölgesinde gözler Rusya-Ukrayna savaşında.

Genel sekreterliği Mersin’de bulunan Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) bünyesindeki Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, yaş meyve sebze ihracatının yarısına yakınını gerçekleştirirken savaş nedeniyle savaş sektörde alarm zillerinin çalmasına neden oldu.

Türkiye’nin yaş meyve sebzede en büyük iki pazarı konumundaki Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaş nedeniyle üretim ve lojistik başta olmak üzere, dış ticarette önemli sorunlar yaşanması gündemde.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Akdeniz Ziraat Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve aynı zamanda yaş meyve sebze üreticisi ve ihracatçısı ziraat mühendisi Turgut Demir, savaş nedeniyle sektörde belirsizliğin hakim olduğunu söyledi.

İki ülke arasındaki savaş halinin doğrudan ilk olarak yaş meyve sebze ihracatını vurduğunu aktaran Demir, bunun da en büyük etkisinin Rusya ve Ukrayna’nın en fazla alım yaptığı Türkiye’de yaşandığını aktardı. Türkiye’de ise yaş meyve sebzenin üssünün Mersin olduğuna dikkat çeken Demir, sektörün ne yapacağını bilmez bir halde bekleyiş içerisinde olduğunu dile getirdi.

İHRACATÇI YOLDAN MALINI ÇEVİRMEYE ÇALIŞTI

Savaşın patlak vermesi ile birlikte özellikle seyir halindeki yaş meyve sebze yüklü araçların yollarda kaldığını aktaran Turgut Demir, “Malını yükleyip gönderenler araçlarını durdurup geri çekebilmenin ve farklı bölgelere satabilmenin yollarını aradı. Şanslı olanlar mallarını yoldan geri döndürenler ve Romanya gibi bölgedeki diğer ülkelere satabildiler. Ancak bu kadar şanslı olamayanlar da oldu.

Tabi bu esnada özellikle şoförler büyük sıkıntılar yaşadı. Gerek güzergahların değişmesi gerek bürokratik işlemler gerekse de bu ürünlerin raf ömrünün belli bir süreyle sınırlı olması ihracatçıya büyük zorluklar yaşattı” dedi.

ALACAKLAR, TAAHHÜTLER, PLANLAMALAR NE OLACAK?

İlk günlerin karmaşa ve kaosunun yavaş yavaş geride kalmasına rağmen belirsizliğin hala sürmesinin büyük endişeye neden olduğunu belirten Turgut Demir, “Türkiye’deki yaş meyve sebze üreticisi ve ihracatçısıyla, Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasında ki alıcıların geriye dönük yaptığı anlaşmalar, gönderilen ve gönderilmeyi bekleyen mallar, beklenen alacaklar, taahhütler, vaatler var.

Ukrayna’da özellikle 35-40 milyon nüfus var ki bunlara genelde büyük marketler aracılığıyla yaş meyve sebze temini yapılıyordu. Bu marketlere mal veren ihracatçı şimdi kara kara ne yapacağını düşünüyor. Üretici de ihracatçının bu işin içinden nasıl çıkacağını görmeye çalışıyor.

SAVAŞIN YAŞ MEYVE SEBZEYE FATURASI AĞIR OLACAK

İhracatçıların vaatleri, planlamaları ödemeleri var. Üreticinin dalında, yatakta limonu var. Bunların hepsinde bir kaos yaşıyor. Rusya ve Ukrayna pazarı bizim toplam yaş meyve sebze ihracatımızın yarısından fazlasını oluşturuyor. Bu iki ülke bizim ana pazarlarımız. İki ülkenin aynı anda savaş haline girmesi bizim için çok büyük bir olumsuz.

Öte yandan döviz kurları sorunlu, Ukrayna para birimi grivna karaborsa, ruble dolar karşısında tarihin en büyük değer kaybını yaşadı. Bazı ihracatçıların Ukrayna, Rusya para birimleri ile alacakları var ama değer kaybının faturası acı olacak ki bu bir zincirdir bundan üretici de etkilenecek. Sabırla bekliyoruz. Umuyorum ki en kısa sürede barış sağlanır. Çünkü savaş hiçbir zaman çözüm değildir” diye konuştu.