BARIŞ ÇOBAN

İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin Şubesi, Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği ile Cumhurbaşkanlığı İkinci Tur Seçimleri Gözlem Raporu’nu kamuoyuyla paylaştı.

Dernek binasında basın açıklaması yapan İHD Şube Başkanı Hakkı Demir’e emek ve demokrasi güçleri de destek verdi.

14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri ile 28 Mayıs İkinci Tur Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ‘Bağımsız Seçim Gözlemciliği’ çalışması yaptıklarını söyleyen Demir, bu kapsamda yaptıkları gözlem ve tespitleri paylaştı.

BAĞIMSIZ SEÇİM GÖZLEMCİLİĞİ YAPILDI

Bir taraftan Bağımsız Seçim Gözlemciliği çalışmalarını sürdürürken bir taraftan da Seçim Güvenliği Platformunda da aktif olarak görev aldıklarını söyleyen Demir, “Yönetici ve üyelerimizin aktif olarak yer aldığı Bağımsız Seçim Gözlemciliği çalışmalarımızı Seçim Güvenliği Platformuyla iletişim halinde kalarak yürüttük.

Mersin’de, 14 mayıs seçimleri öncesinde oluşturulan Bağımsız Seçim Gözlemciliği faaliyetleri için çeşitli toplantılar ve sosyal medya üzerinden görüşmeler yapıldı, bağımsız gözlemciliğin nasıl yapılacağı, gözlem yapılırken nelere dikkat edileceği ayrıntılı olarak konuşuldu ve belirlenen ilkeler doğrultusunda bir çalışma yürütülmesine karar verildi.

Gözlemciler arasında görüşmeler yapmak, iletişim kurmak ve seçim günü veri ve bilgi akışı için İHD MYK üyesi ve yönetim kurulu üyemiz İlhan KILIÇ'ın sorumluluğunda 02.05.2023 tarihinde İHD Bağımsız Seçim Gözlemciliği adıyla Whatsapp grubu kuruldu.

38 KİŞİLİK GÖZLEMCİ EKİBİ SAHADA GÖREV ALDI

Seçilen 38 kişilik gözlemci, Bağımsız Seçim Gözlemciliği merkezi aracılığıyla, Yüksek Seçim Kurulu ve Mersin Valiliği’ne bildirildi. Bağımsız Seçim Gözlemci kartları tüm gözlemcilerimize dağıtıldı.

11 Mayıs 2023 tarihinde İHD Mersin Şube başkanı Hakkı Demir, gözlemcileri son gelişmeler ve gözlemcilikte dikkat edilecekler hususunda son bilgilendirmeyi yaptıktan sonra seçim günü gözlem yapılacak yerler konusu katılan 38 gözlemciyle değerlendirildi. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Toroslar, Mezitli ve Yenişehir İlçeleri ikiye bölünerek her bölgede üçer kişilik mobilize ekipler kuruldu. Hem coğrafik olarak geniş olması, hem de Kürt seçmenin yoğunluğundan kaynaklı, Akdeniz İlçesi de üçe bölündü ve burada da üçer kişilik mobilize ekiplerle seçim süreci izlendi” diye konuştu.

GECE YARISI GÖREV BİLDİRİMİNE İTİRAZ EDİLDİ

14 ve 28 Mayıs seçimlerinin yapıldığı günlerde, İHD Mersin Şubesi’nde bir kriz masası kurularak, seçim ihlallerine anında müdahale edildiğini de dile getiren Hakkı Demir, gerekli yerlere bilgi gönderilerek, acil durumlarda avukatların yönlendirildiğini aktardı. “Kriz masamız mobilize ekiplerle iletişim halinde oldu” diyen Başkan Demir, “Bu iki seçim gününde de, Ankara'daki Bağımsız Seçim Gözlemciliği kriz masası ile eşgüdümlü çalışıldı.

14 Mayıs seçimlerinden bir gün önce, İHD Mersin Şubesi’ne yapılan başvurular ve aldığımız bilgilere göre; karakolda görevli bekçiler tarafından, başvurucuların adreslerine gece saatlerinde gidilerek, kendilerine ‘sandık başkan yardımcılığı’ görevi verildiği iletilmiştir. Gidilen adreslerdeki kişilerin ilk defa oy kullanacak ve 18 yaşını yeni tamamlamış kişilerden olması dikkat çekti. Gece saatlerinde seçmeni endişelendiren bu uygulama hakkında 13 Mayıs 2023 günü İl Seçim Kurulu Başkanlığı’na başvuruda bulunduk.

BİR ÇOK SEÇMEN KAYITLI OLDUĞU SANDIKTA OY KULLANAMADI

İlgili birimleri ve yerleri, siyasi partileri uyardık ancak etkili olamadık ve bu ihlali gündemleştiremedik. Seçim günü oy verme yerine giden bir çok seçmenin kayıtlı olduğu sandıkta oy kullanamadığını, başka bir sandıkta görevli olduğunu öğrendiğini, İlçe Seçim Kurullarının önünde 142 nolu belgeyi almaya çalışanların kuyruk oluşturduğu da görüldü. Bu konuda mağduriyetin en çok yaşandığı yerin de 1700 kişiyle Gaziantep’te yaşandığı anlaşıldı.

Bağımsız Seçim Gözlemciliği faaliyetini, 14  Mayıs ve 28 Mayıs’ta yapılan seçimlerde Mersin’in dört merkez ilçesinde de yürüttük.

İTİRAZLAR KRİZ MASASINA İLETİLDİ

Yenişehir İlçesinde 47 okul ve ortalama 450 civarı sandıkta, Toroslar’da 84 okul, lojman, kahvehane, mahalle odası gibi yerlerdeki ortalama 900 civarı sandıkta, Mezitli’de 51 okul, kültürevi, kütüphane, kahvehane gibi yerlerdeki ortalama 520 civarı sandıkta, Akdeniz’de 69 okul ve ortalama 700 civarı sandıkta olmak üzere, toplam 251 okul ve 2570 sandığın çoğunda gözlem yapıldı ve bilgiler anlık olarak İHD Mersin Şubesi’nde kurulan Kriz Masası’na iletildi.

Merkezi olarak kurulan ESHİD Gözlemci Uygulaması’na gözlemlenen seçim ihlallerinden bir bölümü yüklendi.

MERSİN’DE NELER YAŞANDI?

Gözlemleyebildiğimiz kadarıyla Mersin'de seçimler genel olarak olaysız geçse de ne yazık ki Tarsus'ta Kürt bir seçmen, uğradığı bıçaklı saldırı sonucu yaralandı. 

İl bazında tespit edilebilen seçim ihlalleri ise özetle şöyledir: Kamuoyuna da yansıdığı gibi, seçim sandıklarının kurulduğu kimi yerlerde engellilerin ve yaşlıların durumunun gözetilmediği ve birçok engellinin oy kullanmakta zorlandığı, bazı okullarda asansörlerin kapatıldığı, engelli seçmenlerin yakınlarının yardımı ile dördüncü katlara kadar çıkmak zorunda kaldıkları gözlemlendi. Örneğin, Toroslar ilçesi Durmuş Ali Toksoy İlkokulu 1059-1072 arası nolu sandıklar. Dört katlı ve her katına sandık kurulan Eyüp Aygar Anadolu Lisesi. (2202 …2235 arası nolu sandıklar).

Sandık kurulan bütün seçim alanlarında, istisnasız olarak resmi ve sivil polislerin bulunduğu, bunların bir kısmının sandıkların bulunduğu sınıf kapılarında durduğu,  koridorlarda gezdiği veya oralarda oturduğu, bahçelerde dolaştığı gözlemlendi. Örneğin, Toroslar ilçesi Bahriye İlkokulu 1254-1263 nolu sandıkların bulunduğu seçim alanı. Selçuklar İlk ve  Ortaokulu  2184-2190 nolu sandıklar.

Durmuş Ali Toksoy İlkokulu’nda sivil polisler sınıf kapılarında seçmenleri, "dışarı çıkın", diyerek taciz ettiği görüldü.

Akdeniz İlçesi Çay Mahallesi İlkokulu 2065-2971 nolu sandıklar. Mezitli İlçesi, Toros Üniversitesi Mezitli Kampüsü 1017-1025 nolu sandıklar. Yenişehir İlçesi, Emirler İlkokulu 1301-1308 nolu sandıklar.

OKUL GİRİŞLERİNDEKİ ÖZEL HAREKAT TEDİRGİN ETTİ

Özellikle Kürt seçmenlerin bulunduğu seçim alanlarında, Özel Harekat Polislerinin okul giriş kapılarında, okul bahçesinde silahlı ve teçhizatlı olarak gezdikleri görüldü.  ÖrneğinToroslar İlçesi Yusuf Bayık Ortaokulu 2225-2232 nolu sandıkların, Abdullah Günaydın İlkokulu 1176-1180 nolu sandıkların, M. Akif Ersoy Ortaokulu 1090-1097 nolu sandıkların, Akdeniz İlçesi Hatice Uluğ İlkokulu 2243-2250 nolu sandıkların olduğu seçim alanlarında bu görüntülerin kimi seçmenlerde bir tedirginliğe neden olduğu görüldü.

Seçim yasaklarına rağmen, kamu görevlilerinden kimilerinin seçim ihlalleri yaptığı gözlemlendi.

Örneğin, Cumhurbaşkanı R.T.Erdoğan’ın miting fotosu, Toroslar İlçesi 19 Mayıs İlkokulu 2235-2241 nolu sandıkların bulunduğu alanda mevcuttu.

YASAK OLMASINA RAĞMEN SİYASİ PROPAGANDA YAPILDI

Akdeniz İlçesi, Zeki Sabah İlkokulu bahçesinde AKP’li Belediye Başkanı M. Mustafa Gültak’ın resimleriyle süslenmiş bir belediye aracının olduğu görülmüş, gözlemcilerimiz bu durumu şubemizdeki kriz merkezine bildirmiş, kriz merkezimiz de bölgedeki görevli avukatlarla irtibata geçmiş ve avukatların müdahalesiyle araç dışarı çıkartılmıştır.

14 Mayıs seçimlerinin ardından, sayım yapılması için oyların götürüldüğü Mersin Adalet Sarayına, yine Akdeniz Belediyesi’nin AKP’li Belediye Başkanı M. Mustafa Gültak ve adamları, baskın yaparcasına içeri girmiş ve müdahale etmeye çalışmışlardır. Seçim müşahitleri ve Avukatların çabasıyla harekete geçen polis tarafından engellenmiş ve devamında M. Mustafa Gültak ve adamları adliyeden çıkarılabilmiştir.

Bazı sandıklarda muhalefet partilerinin sandık görevlisi ve müşahitlerinin hiç olmadığı gözlemlendi. Bazı seçmenlerin yerlerine önceden imza atıldığı gözlendi.

Konuşması, giyimi veya fiziksel görünümü ile Kürt olduğu anlaşılan bazı seçmenlere, kimi kolluk kuvvetleri veya sandık başkanları tarafından ayırımcı bir dil kullandığı gözlemlendi.

İnsan Haklar Derneği Mersin Şubesi olarak, seçim ihlallerine ilişkin gözlemlerimiz, özetle bu kadardır. Tespit ettiğimiz bu ihlalleri, hazırladığımız bu raporla kamuoyuyla paylaşıyor, ayrıca ilgili yerlere de ileterek konunun takipçisi olacağımızı yineliyoruz” dedi.