HEDİYE EROĞLU

Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi (MESKİ) Genel Müdürlüğü’nün, 2023 Yılı Kasım Ayı Olağan Genel Kurul Toplantısının ikinci birleşimi, Kongre Merkezinde yapıldı.

Toplantıda büyük işletmelerin de yararlandığı kırsaldaki su indirimi uygulamasının Sayıştay’ca hukuksuz bulunması nedeniyle sonlandırılmasına ilişkin düzenlemenin iptali Cumhur İttifakı’nca reddedildi. Muhalefetin ‘yasal değil’ itirazına rağmen kırsalda yaşayan vatandaşların yararlandığı indirimli su uygulamasından büyük işletmelerinde yararlanması ‘yatırım, istihdam ve ekonomik’ gerekçelerle savunuldu.

“BÜYÜK İŞLETMELERİN İNDİRİMLİ SUDAN YARARLANMASI HAKKANİYETLİ DEĞİL”

Komisyonda büyük işletmelerin su indiriminden yararlanmaması gerektiğini söyleyerek düzenlemenin sürdürülmesine itiraz ederek şerh düşen CHP’li Abddurrahman Yıldız, mecliste de itirazını sürdürdü. 

Yıldız, “Burada aslında yapmaya çalıştığımız şu; Sayıştay’ın raporu var bu konuyla alakalı. Bu tarifelerinizde problem var, genel kurulunuzun düzeltmesi gerekir diyor. Biz bu rapor üzerine bu tartışmayı başlattık. Sayıştay, köyler eski yasa gereği mahalleye dönüştürülmüş yerlerdeki tarifelerin bilanço hesabına göre büyük işletmeler için kullanılmaması gerektiğini söylüyor. Onlar bu köyler uygulamasından faydalanmamalı. Köydeki bir terzi indirimli tarife üzerinden kullanırken orada ki otel gibi büyük işletmecilerin ise kentteki genel tarife üzerinden ödeme yapması gerektiğini söylüyor. Aslında bu hakkaniyetli bir tespit. Bunu genel kurulun oylaması kanaatindeyim. Aksi takdirde Sayıştay’ın tespit ettiği bulguları idare kabul etmemiş olacak. Biz Sayıştay’a göre bunu düzeltmeliyiz. İdarede bunu söylüyor. Ama bazı arkadaşlar buna hayır dediler” dedi.

“HAKKANİYETLİ DEĞİL”

Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer ise de kırsal yerlerde profesyonel işletmelerin indirimden yararlanmasının hakkaniyetli olmadığı görüşüne katılarak, “Bazı komisyon üyeleri bunun yine de eskisi gibi yani hem vatandaş hem de profesyonel işletmelerin faturanın 4’te 3’lük kısmının indirime tabi olmasını istiyor. Yani indirimden yararlanmasını istiyorlar. Bana göre de bu hakkaniyetli değil. Kırsalda bölgede yaşayan lehine bir karar bu indirim kararı. Amaç köylüyü kalkındırmak” dedi.

MHP’Lİ FAHRETTİN KILINÇ BÜYÜK İŞLETMELER İÇİN SU İNDİRİMİNİ SAVUNDU
MHP’li Bütçe Komisyonu Başkanı Fahrettin Kılınç ise büyük işletmelerin indirim uygulamasından faydalanmasını savunarak, “Sayıştay’ın bir raporu var ama bizim buradaki çekincelerimiz yapılan düzenlemeye olan itirazın temelinde de zaten orada yaşayan insanları da düşünerek yola çıktık.

Yatırımcıyı bir nebze de olsun bölgeye çekebilmek, cezbetmek oradaki hareketliliği ve ekonomik sirkülasyonu arttırmak da bizim öncelikli görevlerimiz arasında.

Oraya yatırımcıyı yöneltebilmek, bölge halkına yeni istihdam alanları ekonomik hareketlilik yaratmak adına bu tür bir fedakarlık yapılabileceğine olan inancımızdan yola çıkarak uygulamanın daha önceki gibi devam etmesi yönünde oy kullandık” dedi.

İNDİRİM KÖYLER MAĞDUR OLMASIN DİYE VAR

HDP’li Meclis Üyesi Ali Tanrıverdi ise uygulamaya tepki göstererek köyde yaşayan fakir fukara ile büyük işletmelerin aynı indirimden yararlanmasının yanlış olacağını savunarak, “Büyükşehir Yasası ile 2012’de köylerin hepsi mahalleye dönüştürüldü. Sonrasında kırsal adına köylerde yaşayan insanların bir takım vergilendirmede, faturalarda ciddi sıkıntılar yaşadı. Baktılar ki olmuyor 10 yıl süreyle kırsal kesime emlak vergisi, ruhsatlarda, su faturasında bazı muafiyetler tanındı.

Süre 10 yıl olarak belirlendi ve bu süre içinde belediyelerin diğer resmi kurumların ödeneklerin yüzde 10’unu kırsalda harcayarak kırsal alanlar kalkınarak, yaşam standartlarının yükseltilmesi öngörüldü. Ama süreç içinde bu böyle olmadı. Resmi statüsü değişse de köyler köy olarak kaldı ve süreler 2025’e kadar da uzatıldı.

“FAKİR FUAKAR İLE AVM AYNI İDİRİMDEN YARARLANMAMALI, UYGULAMA KANUNA AYKIRI”

Tartıştığımız konu; bu indirimlerden yasa gereği büyük ticari şirketlerin, AVM’lerin, çiftliklerin ve diğer sanayi kuruluşlarının kırsaldaki yerlerde bu muafiyetten yararlanıp yararlanamayacağı.

Bununla ilgili Sayıştay’ın kararı var. Sayıştay bu kararı neye göre veriyor? Hükümetin bu konuda yapmış olduğu bir yasa değişikliği var ona göre. Hükümetin yapmış olduğu ilgili yasa, indirimlerden kimlerin yararlanabileceğini söylüyor ve sonunda da, ‘… 1961 tarihli ve 213 sayılı vergi usul kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için bu fıkrada belirtilen indirimler ve muafiyetler uygulanmaz...’ diyor. Sayıştay’da bu maddeye dayanarak bu kararı veriyor.

Yine bu konuyla ilgili hükümetin çıkarmış olduğu bir yönetmelik var. Kırsal Yerleşik alanlar Yönetmeliğinde de, muafiyet ve indirimlerle ilgili 11’inci maddede; ‘… kırsal yerleşik alanlarda uygulanmayacak indirimler: kırsal mahalle veya yerleşim alanı olarak belirlenen yerlerde 23 sayılı vergi usul kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutan mükellefler 9 ve 10’ucu maddelerde belirtilen muafiyet ve indirimlerden yararlanamazlar’ diyor.

Ayrıca yasa da bu yönetmeliğini hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yürütür deniliyor. Yasa da büyük işletmelerin bu indirimden yararlanamayacağını söylüyor. Ama AVM’lerin köylerde hızla arttığını görüyoruz. Bu vicdani ve insani uygun değil. İndirim yasa ve yönetmeliğe rağmen uygulanamaz” dedi.

“HUKUKSAL SIKINTI ÇIKABİLİR”

CHP’li Avukat Ali Dinsever de, sudaki indirimli tarifeden büyük işletmelerin yararlanmaya devam etmesi yönündeki düzenlemenin iptal edilmeyerek sürdürülmesi halinde hukuksal sorunlarla karşı karşıya kalınabileceği uyarısında bulundu. Dinsever,  “AVM ve büyük çapta işletmelerin indirimden yararlanamaması lazım toplumcu belediyecilik açısından. Sayıştay, bu işin hukuka aykırı olduğunu tespit etmiş. İdarede aynı kanıda. Daha önce uygulanan yönetmeliğin hukuka aykırılığı idare ve Sayıştay tarafından kabul edilmiş. Bizim yaptığımız; hukuka aykırı bir işi, hukuka uygun hale getirmemiz. Aksi takdirde Sayıştay bundan sonraki süreçte idare vazifesini yapmış ama meclis ‘hayır, bu hukuksuzluk devam edecek’ şeklinde bir irade ortaya koyarsa bu hukuken başka sorunlara neden olur” dedi.

“BÜYÜK İŞLETMELER SU İNDİRİMİNDEN YARARLANMAMALI”

Mezitli Belediye Başkanı Neşet Tarhan da, su ve enerjinin uluslararası sorun haline geldiğine dikkat çekerek, “Türkiye için kırsal alanda ciddi sorunlar var. Kırsal alan nüfusu azalıyor. Mezitli gibi bir yerde tarım yapılmasına karşın kırsaldaki nüfusumuz azalmakta, kente göç edilmekte. Oysa bizim temel görevlerimizden birisi de kırsaldaki insanları orada tutup, kente göçü önlememiz. Tabi ki bu yatırımla olacak, Yatırımları desteklemek gerekir. Belediye zaten daha üst ölçekte gerekli desteği sağlıyor. Örneğin planlar yapılıyor, yatırımlar destekleniyor. Yapılan yatırımlarda özellikle tarımsal yatırımlarda imar harçlarında farklı uygulama yapılıyor. Kentteki ödemeyi istemiyor, her türlü kolaylığı sağlıyoruz. Asıl olan imar hareketinde bu kolaylığı sağlamak. Ama tüm toplam maliyeti içinde su gideri zaten çok önemli bir faktör değil. Kırsalda yaşayan vatandaşlar, dar gelirli kente göç etmeye hazırlanan insanlara destek olunsun ama bu yatırımlarda da artık

Bodrum’u da, Turgut Reisi mahalle görüyoruz. Erdemli ve Silifke arasındaki her yer yararlanacak bundan. Bunu dar alanda sıkışıp da, bu tür yatırımlarda bu muafiyetten yararlansın demek doğru değildir” dedi.

MHP’Lİ KILINÇ’TAN BÜYÜK İŞLETMELER İÇİN SERT ÇIKIŞ

Tepkiler üzerine söz alan MHP’li Fahrettin Kılınç ise muhalefeti popülist yaklaşımla suçlayarak, sert bir çıkış yaptı. Kılınç, “Arkadaşlarımın verdiği tepkiler çok popülist tepkiler. Şuan aldığımız karar ile şuan ki durumun tespiti birbirinden çok alakasız, çok farklı. Kendimiz zaten meselenin özünü tarif ederken meseleyi başka bir noktaya angaje ediyoruz. Kırsal bölge dediğimiz yerlerde çok büyük işletmeler, AVM’ler yok. Çay, Çilek’te ki fukara ile eşitlenmesi gibi bir durum söz konusu değil.

Devlet, devlet olmanın gereği olarak yatırımı cazip hale getirmeli. Bizim öncelikli görevimizde bu. Birçok alanda bizler yatırımcıları destekliyor, her türlü kolaylığı temin eder, sağlarken çok da büyük bir yükün teşkil etmeyen bu faturaları biraz daha aşağıya çekmemizin meclisin işleyişine aykırı bir durum olduğuna inanmıyoruz. Belediyeyi iflas ettirecek, eşitliği bozacak hiçbir ifadenin olmadığını belirtmekte fayda var. Bunu ideolojik bir kurguyla, popülist bir yaklaşımla değerlendirmek yerine eğer biz kamu adına karar vericiler olarak bir takım kolaylıklar temin ederek o bölge halkına minicik bir katkı sağlayabiliyorsak neticesine biz razıyız. Hukuka gider, başka bir şey yaparsa da biz bunun sonuçlarına da razıyız.

Bu uygulama olmayacaksa mahkeme kararlarını neticesine de uymaya hazırız. Ama şayet bu konuda çok da ısrarcılarsa arkadaşlar komisyona geri çeker tekrar da tartışmaya açarız. Ama bütünlük içinde değerlendirilecekse bu şekilde oylanmasından yanayız” diye konuştu.

MESKİ MECLİSİ SAYIŞTAY’I TANIMADI

Vahap Seçer ise “Sayıştay bu iş hukuka aykırı diyor ve yoruma kapatıyor. Hukuka uygun olmayan bir karar üzerinden tartışma yapıyoruz. Ama burada kanun hükmüne bağlı yönetmelik uygulanıyor mu, uygulanmıyor mu bunu tartışmalıyız ortada popülizmden ziyade bir kanun meselesi var” diyerek 5 dakikalık ara verilmesini önerdi.

Aranın ardından yapılan oylamada büyük işletmelerin su indiriminden yararlanması ile ilgili düzenlemenin iptal edilmesi kararı Sayıştay’ın hukuksuz bulmasına rağmen Cumhur İttifakı’nın oy çokluğuyla reddedildi.