Dünya ticareti bölgesel savaş ve gerginlikten olumsuz etkilenmeye devam ediyor. Küresel ticaretin en yoğun deniz yolu Kızıldeniz'deki gerginliklerin ekonomilere yansımaları tartışılıyor. Ekonomist Dr. Rahmi İncekara, Kızıldeniz'deki gelişmelerin küresel ticaret ve petrol fiyatlarına etkilerini değerlendirdi. Süveyş Kanalı'na bağlantısıyla Kızıldeniz'in, dünyanın en yoğun denizcilik merkezlerinden ve nakliye yollarından biri olup, Ümit Burnu çevresindeki rotaya alternatif sunduğunu belirten İncekara, "Kızıldeniz, Asya ile Afrika kıtaları arasında yer alan, Orta Doğu ile Uzak Doğu'yu, Avrupa ile Asya'yı ayıran büyük bir stratejik öneme sahiptir. Petrol, dünya için birincil enerji kaynağı olmaya devam ettiği sürece bu nakliye yolu Körfez'den ulaşım için hayati bir noktada olmaya devam etmektedir" dedi.

Bölgedeki büyük petrol rezervleri ve değerli maden kaynakları nedeniyle Kızıldeniz'in ekonomik öneminin büyük olduğunu vurgulayan İncekara, Kızıldeniz'in izole derinliklerinde büyük miktarda çinko, bakır, gümüş, altın ve kadmiyum, kobalt ve hidrokarbon gibi elementler keşfedildiğini hatırlattı.

“TÜRKİYE'NİN GÜNEYİNDEN ÇIKIŞ YAPAN KARGOLARA EK MALİYET GETİREBİLECEK”

Husi milislerinin Kızıldeniz'deki ticari gemilere yönelik saldırılarının, küresel tedarik zinciri üzerindeki etkisini artırdığını ifade eden İncekara, şu şekilde değerlendirme yaptı: "Deniz taşımacılığında konteyner ve kuru yük navlun oranlarındaki artışlar hızlandı. Konteyner navlunları, son iki haftadaki art arda yüzde 9'luk artışın ardından 4 Ocak'tan itibaren 7 günlük dönemde yüzde 61 artışla 2 bin 670 dolara yükseldi. Bazı büyük armatörlerin önümüzdeki hafta fiyat artışı yapması bekleniyor. Ek ücret artışları, Mersin ve İskenderun limanlarından yapılan taşımaları etkileyerek Türkiye'nin güneyinden çıkış yapan kargolara ek maliyet getirebilecektir. Asya'dan Kuzey Avrupa'ya yük taşıma oranları bu hafta içinde iki kattan fazla artarak 40 feet eşdeğeri birim (konteyner) başına 4 bin doların üzerine çıktı. Asya-Akdeniz fiyatları konteyner başına 5 bin 175 dolara yükseldi. Bazı taşıyıcılar ay ortasından itibaren Akdeniz sevkiyatları için 40 ft'lik konteyner başına 6 bin doların üzerinde oranlar açıkladı; ek ücretler ise konteyner başına 500 ila 2 bin 700 dolar arasında değişmektedir."

“TESLİMATLAR GECİKİYOR”

Kızıldeniz'deki gemilere yapılan saldırıların, navlun oranlarını yükseltmeye devam ederek enflasyon uyarılarını ve malların gecikmesini tetiklediğini anlatan İncekara, "Lojistik yöneticilerine göre bu, küresel ticaret için çok cepheli bir fırtına oluşturmaktadır. Her gün artan navlun oranları, ek ücretler, daha uzun nakliye süreleri ve gemilerin seyahat ederken Çin'e geç varması nedeniyle bahar ve yaz ürünlerinin gecikeceği tehdidini beraberinde getirmektedir" şeklinde konuştu.

“PETROL PİYASASINA SAVAŞ RİSKİ PRİMİNİ YENİDEN GETİRDİ”

Söz konusu gerginliklerin petrol fiyatlarındaki yansımasını değerlendiren İncekara, "Petrol fiyatları, Ortadoğu’daki artan jeopolitik gerilimler nedeniyle yükselmeye devam etmektedir. ABD ve İngiltere'nin Yemen'deki Husilere düzenlediği saldırı sonrası Brent petrolün varil fiyatı 80 doların üzerine çıktı. Brent petrolde teknik olarak 79,64 ile 81,22 dolar aralığının direnç, 78,55 ile 76,34 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak izlenebileceği ifade ediliyor. Petrol fiyatları açısından en önemli risk, İran'ın sıcak çatışmanın içinde yer alması olacaktır. Bu durum dünya ham petrolünün yaklaşık üçte birine sahip bölgedeki üretimi ve akışı tehdit edebilir. OPEC+ dışı arzın artması ve talep büyümesinin yavaşlaması nedeniyle zayıflayan piyasaya savaş riski primini yeniden getirmektedir" ifadelerini kullandı. (İha)