Hediye Eroğlu

Tekfen Holding bünyesindeki Toros Tarım’ın üç gübre üretim tesisinden biri olan Mersin

İşletmesi, “Sınıf (fosfojips) Tehlikesiz Atık Düzenli Depolama Tesisi ve Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi”nde kapasite artışına gitmek için yasal süreci başlattı.

Sık sık bacasından çıkan sarı dumanlar nedeniyle kente korku salan ve 2021’de nitrik asit iletim hattında kaçak sızıntı olduğu iddiasının gündeme geldiği Toros Tarım’ın Akdeniz ilçesine bağlı Parmakkurdu Köyü mevkiinde ki alanda yapmak istediği kapasite artışı başvurusu ile ilgili ÇED başvuruş kapsamında proje dosyası Çevre Müdürlüğünce askıya çıkarıldı.

PROJENİN MALİYETİ 220 MİLYON TL

Yeni atılımla fosforik asit üretimi sırasında ortaya çıkan fosfojips atıklarını depolamak, kalker ocağı ve kırma eleme tesisi kurmak isteyen şirketin yeni yatırımını yapmak istediği ömür sadece 4 yıl olarak öngörülen projenin maliyeti ÇED dosyasına göre 220 milyon TL.

PROJE ALANI “TARIM ARAZİSİ VE ORMAN ALANI”

Tesis alanı Mersin-Adana 1/100.000 Ölçekli Planlama Bölgesi O33 paftasında yer alırken proje alanı “Tarım Arazisi ve Orman Alanı” gösterimli alan içerisinde kalıyor. Proje sahasında ayrıca Mera Kanununda belirtilen alanlar, bulunuyor.

DOĞAYA, DEPOLAMA ALANI OLARAK KAZANDIRILACAK!

Toplamda 11,27 hektar alanda yapılması planlanan yıllık 151 bin 200 ton üretim kapasitesine sahip kalker ocağı eleme tesisinin kapasitesinin yıllık bir milyon tona çıkarılması hedefleniyor.

İşletilmekte olan ocak sahasının bir kısmında cevher alımı tamamlanırken, maden

İşleri Genel Müdürlüğü’nün talebi üzerine doğaya yeniden kazandırılacak ve bu kapsamda doğaya yeniden kazandırılması amacı ile tehlikesiz atık düzenli depolama alanı olarak tesis edilecek.

PATLATMA YAPILACAK

Depolama planlanan saha, faaliyet sahibine ait gübre üretim tesisine 22 km mesafede olduğundan, hem zaman hem de taş ocağının doğaya yeniden kazandırılması kapsamında çevresel açıdan büyük katkı sağlanacağı savunulurken, raporda, “Düzenli depolama tesisi kapsamında toplamda 3 adet lot inşa edilecek olup, 1. Lot alanı cevher alımı tamamlanmış saha üzerine yapılacaktır. 2. ve 3. Lot alanları ise işletilecek olan kalker ocağından cevher alımı bitirilince yapılacaktır. Lot 2 ve Lot 3 olarak kullanılması planlanan alandan taş alımı yapılırken patlatmadan kaynaklı titreşim ve vibrasyonun göz önünde bulundurulacak, kurulmuş düzenli depolama tesisi bölümlerine ve mevcut seddelere patlatmadan kaynaklı etki etmeyecek şekilde hesaplamalar yapılarak zarar verilmesi önlenecektir.

Patlatma güvenlik mesafelerine uyularak Lot 1 seddelerine yakın bölümde patlatma yapılmayacak ve mevcut seddelere yakın alanlarda iş makinaları ile taş çıkarma işleminin yapılarak gerekli güvenlik mesafelerinin sağlanması durumunda patlatma yapılacaktır. İlgili tüm hesaplamalar ve alınacak tedbirler hazırlanacak olan ÇED Raporu’nda detaylı bir şekilde verilecektir.

Mevcut durumda yıllık 151 bin 200 ton kapasite ile işletilen Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi’nin kapasitesi yıllık bir milyon tona çıkarılacaktır.

2 MİLYON 420 BİN METREKÜPLÜK DEPOLAMA ALANI YARATILIYOR

İnşa edilecek olan 3 lotun depolama kapasitesi toplam 2 milyon 420 bin metreküp olacaktır. Düzenli depolama tesisine faaliyet sahibine ait olan fabrikadan yılda bir milyon ton (625.000 m3) atık taşınacaktır.

Proje kapsamında kurulacak olan II. Sınıf Düzenli Depolama Lotlarında toplam 103 bin metrekare (1,03 ha) alanda toplam 2 milyon 420 bin metreküp kapasite ile fosfojips atığı depolanması planlanmaktadır. Dışarıdan herhangi bir atık kabul edilmeyecektir.

Düzenli depolama tesisine kabul edilecek olan tehlikesiz atıklar faaliyet sahibine ait Mersin İl, Akdeniz İlçesi, Karaduvar Mahallesi, 132. Cadde, No: 3 adresinde yer alan gübre üretim tesisinden kaynaklanan fosfojips atıkları olacaktır.

“ATIK TAŞIMA İŞLEMİ ELZEM HALİNE GELMİŞTİR”

Tehlikesiz atık sınıfında bulunan fosfojips atıkları 3 Lot şeklinde düzensiz depolanmış, toplam 238 bin 200 metrekare (23.82 ha) alan ve 2 milyon 232 bin 200 metreküplük hacim kaplamaktadır. Söz konusu atıkların, planlanan proje kapsamında kurulacak olan II. Sınıf Düzenli Depolama tesisine taşınarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır.

Faaliyet sahibi tarafından söz konusu atıkların taşınması bakanlığa taahhüt edilmiş olup atık taşıma işlemi elzem haline gelmiştir.

ALTI ATIK DEPOSU ÜSTÜ YEŞİL ALAN OLACAK!

Planlanan proje kapsamında hem atıkların taşınarak düzenli depolanması sağlanmış olacak hemde mevcut durumda işletilen ocağın cevher alımı tamamlandıktan sonra kapatılarak doğaya yeniden kazandırılması sağlanmış olacaktır.

Depolama Tesisleri kurulumu için, eski taş ocakları tercih sebebidir. Bu anlamda seçilen saha lot yapımı için oldukça uygundur. Böylece hem orman sahalarının doğaya yeniden kazandırılması kapsamında yapılacak rehabilitasyon çalışmaları yapılmış olunacak hem de kamu yararı olan fosfojips atıklarının depolanması sağlanmış olunacaktır. Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında üst örtü teşkili ile saha yeşillendirilip terk edilmiş olunacaktır” denildi.

PROJE SAHASI BİN 500 KİŞİLİK KÖYE 2,3 KM UZAKLIKTA

Seçilen proje alanına en yakın yerleşim birimi olan Akdeniz ilçesi Parmakkurdu Köyü’ ne yaklaşık 2,3 kilometre mesafede olurken, köyün nüfusu bin 500’e yakın.

Tarım faaliyetinin öne çıktığı bölgelerden olan Parmakkurdu’nda yöre sakinleri geçimleri bağ, bahçe, sera üretimi ile sağlıyor.

Kurulacak sahada atık taşıma araçlarının, taşıma esnasında kirlenen tekerlekleri ile kirliliğin anayola taşınmasını engellemek amacıyla tesis çıkışında tekerlek yıkama ünitesi kurulması planlasa da bu durum oluşacak toz kirliliğinden olumsuz etkilenme endişesinin giderilmesinde yeterli görünmüyor.

KORUMA AMAÇLI ÖRTÜ (JEOTEKSTİL) KULLANILACAK

Düzenli depolama alanında alt örtü teşkili; taban geçirimsizlik ve drenaj sisteminin üstten alta doğru yapılırken, geçirimsizlik tabakasında kil ve kil özelliği içeren malzemeler iki tabaka halinde uygun nemlendirme ve sıkıştırma ile toplam en az 0.5 m kalınlıkta ve geçirimliliği k ≤ 1,0 x 10-9 m/sn olacak şekilde uygulanacak. Tesiste sızdırmazlık ve dolgu malzemesi olarak gerekli olacak kil, en yakın yerden temin edilecek.

Yüksek yoğunluklu polietilen Jeomembran örtü üzerine 16-32 mm’lik çakıl malzemesi (yuvarlak kesitli dere malzemesi) kullanılarak teşkil edilecek olan drenaj tabakasından gelecek yük dolayısıyla Polietilen Örtünün (HDPE) hasar görmemesi ve yükün üniform olarak dağılımını sağlamak için üzerine bir koruma tabakası teşkil edilmesi zorunlu olurken, bu projede de net 2 mm kalınlığında ve en az 950 kg/m3 (genelgede 941-961

kg/m3 yoğunluğunda belirtilmektedir) olacak Polietilen Örtü üzerine Koruyucu Amaçlı kullanılacak.

TOROS TARIM NE YAPIYOR?

Yaklaşık 1 milyon metrekarelik alana yayılan Toros Tarım Mersin Üretim Tesisi, Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN) ve nitrik asit üretim tesislerinin yanı sıra malzeme ambarları, açık -kapalı depolar ve torbalama ünitesi gibi yardımcı tesislerden oluşan bir gübre kompleksi olarak faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 45 yıldır üretim yapan Mersin Üretim Tesisi, 1994 yılında Nitrik Asit ünitesinde kurulan DENOX Baca Gazı Arıtma Sistemi ile üretim yapıyor.