Hediye Eroğlu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin “il bazında gayrisafi yurt içi hasıla” verilerini açıkladı. Rakamlar Mersin’in ile ilgili acı gerçeği bir kez daha gözler önüne serdi. Vergi tahakkuk tahsilatında 6’ncı olan Mersin’in GSYH’dan aldığı payda alt sıralarda yer bulması tepki çekti.

GSYH'DEN EN YÜKSEK PAYI ALAN İLK 5 İL ALDI

İl düzeyinde cari fiyatlarla Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) hesaplamalarına göre; 2023 yılında İstanbul 8 trilyon 60 milyar 358 milyon TL ile en yüksek GSYH'ye ulaştı ve toplam GSYH'den yüzde 30,4 pay aldı. İstanbul'u, 2 trilyon 538 milyar 686 milyon TL ve yüzde 9,6 pay ile Ankara, 1 trilyon 614 milyar 161 milyon TL ve yüzde 6,1 pay ile İzmir izledi.

İl düzeyinde GSYH hesaplarında son üç sırada 22 milyar 13 milyon TL ile Tunceli, 19 milyar 407 milyon TL ile Ardahan ve 13 milyar 214 milyon TL ile Bayburt yer aldı.

GSYH'den en yüksek payı alan ilk 5 il, 2023 yılında toplam GSYH'nin yüzde 54,02'sini oluşturdu.

KİŞİ BAŞINA GSYH'DE KOCAELİ 516 BİN 460 TL İLE İLK SIRADA

Kişi başına GSYH'de 2023 yılında, Kocaeli 516 bin 460 TL ile ilk sırada yer aldı. Kocaeli'yi, 510 bin 733 TL ile İstanbul ve 438 bin 242 TL ile Ankara izledi. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında, 116 bin 767 TL ile Şanlıurfa, 110 bin 553 TL ile Ağrı ve 108 bin 21 TL ile Van son üç sırada yer aldı.

Kişi başına GSYH, 2023 yılında 13 ilde Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti.

MERSİN’İN HAKKI BU MU?

Mersin’de ise kişi başına gayrisafi yurt içi hasıladan alınan pay 282 bin 490 TL oldu. Mersin bu rakam ile Türkiye genelinde 16’ncı sırada yer aldı. Vergi tahakkuk tahsilatında 6’ncı olan Mersin’in GSYH’dan aldığı payda alt sıralarda yer bulması tepki çekti. Manisa, Kırklareli, Yalova, Bolu, Sakarya, Bilecik gibi şehirlerin gerisinde yer alan Mersin, Adana’nın ise önünde yer aldı.

MERSİN’DE TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIKTA GELİR AZALDI

İl bazında gayrisafi yurt içi hasıla, iktisadi faaliyet kollarına (A10) göre, zincirlenmiş hacim, endeks ve değişim oranlarında ise Mersin’de itici sektörlerin başında gelen tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı 2022’de 4 milyar 387 milyon 452 TL iken 2023 yılında yüzde 7.1’lik azalma ile 4 milyar 75 milyon 122 TL’ye geriledi. Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün Mersin GSYH’daki payı geçen yıl 131,1 iken yüzde 121,7’e geriledi.

Tarım, ormancılık ve balıkçılık gelirlerinde Karaman, Isparta, Burdur gibi illerin gerisinde kalan Mersin 52’inci sırada yer aldı.

MERSİN SANAYİSİ DE GERİLEDİ!

Mersin’de il bazında sanayinin GSYH’nın payı ise 2022’de 5 milyar 406 milyon 359 TL iken, 2023 yılında yüzde 5,5 oranında düşüş ile 5 milyar 108 milyon 147 TL’ye geriledi. Mersin’in sanayi alanında ki payı 2022’de yüzde 265,4 iken bu oran 2023’te yüzde 250,7’ye geriledi. Mersin bu oran ile Türkiye genelinde 37’inci sırada yer aldı. 

MERSİN’DE EN BÜYÜK DÜŞÜŞ İMALAT SEKTÖRÜNDE

Mersin’de il bazında imalat sanayinin GYSH’ya katkısı 2022 yılında 4 milyar 698 milyon 334 bin TL olurken, 2023 yılında bu rakam yüzde 7,1’likdüşüş ile 4 milyar 366 milyon 180 bin TL’ye geriledi. Mersin’in imalat sanayi endeksi yüzde 268,1 olurken kent bu oran ile Türkiye genelinde 34’üncü sırada yer aldı.

İNŞAAT ENDEKSİNDE TÜRKİYE ŞAMPİYONU MERSİN

Mersin’de inşaat sektörünün GSYH’ya katkısı 2022 yılında 4 milyar 286 milyon 986 bin TL olan hacim, 2023 yılında yüzde 35,2’lik artış ile 5 milyar 794 milyon 158 TL’ye çıktı. Mersin 2023 yılında inşaat sektöründe elde ettiği gelir ile ülke genelinde ilk 3’te yer aldı.

Ayrıca Mersin’de inşaat sektörü endeksi 2023 yılında yüzde 771,7 olurken kent bu oran ile Türkiye genelinde birinci sırada yer aldı.

MERSİN HİZMET SEKTÖRÜNDEN ALDIĞI PAYDA TÜRKİYE’DE 7. SIRADA

Mersin’de hizmetler sektörünün GSYH’ya katkısı 2022 yılında 14 milyar 688 milyon 408 TL olurken, bu rakam 2023 yılında yüzde 2’lük düşüş ile 14 milyar 399 milyon 542 bin TL’ye geriledi. Mersin hizmet sektöründen aldığı pay ile 2023 yılında Türkiye genelinde ki 7’inci il oldu.

Ayrıca 2023 yılında Mersin’in hizmet sektörü endeksi ise yüzde 255,7 oldu. Mersin bu oran ile de ülke genelinde 36’ıncı sırada yer aldı.

MERSİN, BİLGİ VE İLETİŞİMDE 17. SIRADA

Mersin’de bilgi ve iletişimin GSYH’ya katkısı 2022 yılında 196 milyon 609 TL olurken, 2023 yılında yüzde 10.2’lik artış ile 216 milyon 602 TL’ye çıktı. Mersin bilgi ve iletişimden aldığı pay ile Türkiye genelinde 17’inci sırada yer aldı.

Mersin’de 2023 yılında bilgi ve iletişim endeksi ise yüzde 133,5 oldu. Mersin bu oran ile Türkiye genelinde 41’inci sırada yer aldı.

MERSİN FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİNDEN ALDIĞI PAY İLE TÜRKİYE GENELİNDE 8’İNCİ SIRADA

Mersin’de finans ve sigorta faaliyetlerinin GSYH’ya katkısı 2022 yılında 1 milyar 48 milyon 121 TL olurken, 2023 yılında yüzde 5.3’lük artış ile 1 milyar 103 milyon 487 TL’ye çıktı. Mersin finans ve sigorta faaliyetlerinden aldığı pay ile Türkiye genelinde 8’inci sırada yer aldı.

Mersin’in 2023 yılında finans ve sigorta faaliyetleri de yüzde 265,6 olurken kent bu oran ile ülke genelinde 38’inci sırada yer aldı.
 

MERSİN GAYRİMENKUL GELİRİNDE 13. SIRADA

Mersin’de gayrimenkul faaliyetlerinin GSYH’ya katkısı 2022 yılında 2 milyar 205 milyon 699 bin TL olurken, yüzde 6.2’lik artış ile 2023 yılında 2 milyar 343 bin 443 TL’ye çıktı. Mersin 2023’te gayrimenkul sektöründen elde ettiği gelir ile Türkiye genelinde 13’üncü sırada yer aldı.

Mersin’in 2023 yılında gayrimenkul faaliyetleri endeksi yüzde 156,5 olurken, kent bu oran ile ülke genelinde 30’uncu sırada yer aldı.

MERSİN, MESLEKİ, İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİNDE 8. SIRADA

Mersin’de mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetlerinin GSYH’ya katkısı 2022 yılında 1 milyar 335 milyon 895 bin TL olurken, yüzde 16,9 oranındaki artış ile 2023 yılında 1 milyar 561 milyon 794 bin TL’ye çıktı. Mersin 2023’de mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri katkısında Türkiye genelinde 8’inci il oldu.

Mersin’in 2023 yılında mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri endeksi ise yüzde 293,7 olurken kent bu oran ile 25’inci sırada yer aldı.

MERSİN KAMU YÖNETİMİ, EĞİTİM, İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMETLERİNDE ALDIĞI PAY İLE 9’UNCU SIRADA

Mersin’de kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetlerinde 2022 yılında 3 milyar 970 milyon 95 bin TL olurken, yüzde 4,8 oranındaki artış ile 2023 yılında 4 milyar 161 milyon 033 bin TL’ye çıktı. Mersin kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri gelirleri ile 2023 yılında Türkiye genelinde 9’uncu sırada yer aldı.

Mersin’in kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet endeksi ise 2023 yılında yüzde 177,8 oldu. Mersin bu oran ile Türkiye genelinde 47’inci sırada yer aldı.

DİĞER HİZMETLERİN PAYI ARTTI

Mersin’de diğer hizmet faaliyetlerinin hacmi 2022 yılında 367 milyon 185 TL olurken yüzde 18.0 oranında artış ile 2023 yılında 433 milyon 428 TL’ye çıktı. Mersin diğer hizmet faaliyetleri hacminde 2023 yılında 11’inci sırada yer aldı.

Mersin’in diğer hizmet faaliyetleri endeksi ise 2023 yılında yüzde 190,8 oldu. kent bu oran ile Türkiye genelinde 58’inci sırada yer aldı.

MERSİN YÜZDE 2,3’LÜK ARTIŞA RAĞMEN 9’UNCU SIRADA

Mersin’de GSYH’ya sektörlerin toplam katkısı 2022 yılında 370 milyar 545 milyon 355 TL olurken, bu rakam yüzde 2,3’lük artış ile 2023 yılında 380 milyar 405 milyon 801 bir TL’ye çıktığı görüldü.

Mersin 2023 yılında sektörlerin yüzde 2,3’lük toplam hacim artış oranında ülke genelirde 56’ıncı sırada yer alırken, sektörlerin toplam katkısında ise 9’uncu sırada yer aldı.

MERSİN VERGİ-SÜBVANSİYON HACMİNDE 8’İNCİ SIRADA

Mersin’de vergi-sübvansiyon hacmi ise 2022 yılında 40 milyar 575 milyon 373 bin TL iken yüzde 11,9’luk artış ile 2023 yılında 50 milyar 118 milyon 510 bin TL’ye çıktı. Vergi ve sübvansiyon artış oranında Türkiye genelinde 48’inci sırada yer alırken, milyar 50 milyar 118 milyon 510 bin TL’lik gelirde ise ülke genelinde 8’inci sırada yer aldı.

MERSİN’E 61 MİLYAR 706 MİLYON 504 BİN TL’LİK VERGİ VE SÜBVANSİYON DESTEĞİ SAĞLANDI

Tarım ve ormancılığın payı; 57 milyar 906 milyon 574 bin TL, sanayini payı 69 milyar 840 milyon 063 bin TL, imalat sanayinin payı 60 milyar 423 milyon 159 bin TL, inşaatın payı 72 milyar 557 milyon 723 bin TL, hizmetler sektörünün payı 184 milyar 677 milyon 517 bin TL, bilgi ve iletişimin payı 1 milyar 550 milyon 492 bin TL, finans ve sigorta faaliyetlerinin payı 8 milyar 703 milyon 105 bin TL, gayrimenkul faaliyetlerinin payı 14 milyar 300 milyon 556 bin TL, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetlerinin payı 17 milyar 575 milyon 377 bin TL, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetlerinin payı 51 milyar 330 milyon 363 bin TL, diğer hizmet faaliyetlerin payı 4 milyar 326 milyon 791 bin TL oldu. GSYH’da sektörler toplam payı 482 milyar 768 milyon 562 bin TL olurken, Mersin’e sağlanan 61 milyar 706 milyon 504 bin TL’lik destek ile kentteki toplam hasıla 544 milyar 475 milyon 066 TL olarak gerçekleşti.

Türkiye’de 2023’de vergi ve sübvansiyon desteği sıralamasında Mersin’in 8. olduğu gözlendi.