Raporun iptali için dava açan nükleer karşıtları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na önemli sorular yöneltti.

SONER AYDIN

Nükleer karşıtları, Mersin’in Gülnar İlçesi Büyükeceli Beldesi’nde Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş.tarafından yapılması planlanan Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi (Nükleer Güç Santrali, Radyoaktif Atık Depolama Tesisi, Rıhtım, Deniz Dolgu Alanı ve Yaşam Merkezi) hakkında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 01.12.2014 tarih ve 3688 sayılı işlemiyle verilen ÇED olumlu kararının iptali için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na hayati sorular yöneltti. Özellikle deprem riskinin göz önüne alınıp alınmadığını soran çevreciler, santralin yer seçiminde yeteri kadar inceleme yapılıp yapılmadığını sordu. 

“HUKUK YOK SAYILDI”
Rapora dava açan çevrecilere vekillik yapan isimler arasında yer alan Avukat Arif Ali Cangı,  Keşif öncesi ÇED Yönetmeliği’nin kimi maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin yargı kararlarını sunulmalarına ve bir an önce yürütmeyi durdurma kararı verilmesini istemelerine rağmen, itiraz ve taleplerinin dikkate alınmadan keşif yapıldığını dile getiren getirdi. Öte yandan Avukat Cangı, Hukuki Dinlenilme Haklarının yok sayıldığını savundu.

KEŞİF BULUŞMA YERİ OLARAK YİNE AYNI OTEL!
5 Aralıktaki keşifte yer alan ve keşif heyeti ile birlikte incelemelerde bulunarak itirazlarını dile getiren çevreciler, 11 Temmuz’da yapılan ilk keşif-bilirkişi incelemesi öncesindeki keşif buluşma yeri olarak seçilen otelle ilgili itirazlarına rağmen yine aynı otelde konaklanmasının kabul edilemez olduğunu belirtti. Heyet olarak rapor düzenlenecek olmasına karşın tek bilirkişiyle keşfe gidilmesine karşı yaptıkları itirazların da dikkate alınmadığını kaydeden çevreciler, Bakanlığa sunduğu itiraz dilekçesinde “Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 18.04.2016 tarih ve 2016/79  itiraz nolu kararı ile 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği (ÇED) 'nin 2.maddesi (c) bendi., 4/1.maddesinin (i,p) bentleri, 20.maddesi ile 25.maddesinin 1.fıkrasının yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. İdari Dava Daireleri Kurulu’nun bu kararı dava dilekçemizde açıkladığımız hukuka aykırılıkları teyit etmektedir. Karar üzerine davamızda başka bir araştırmaya gerek kalmadan derhal yürütmeyi durdurma kararı verilmesi gerekirken, bu yöndeki talebimizin yok sayılması da hukuka aykırıdır” ifadelerine yer verdi. 

BU SORULAR YANIT BEKLİYOR!
Çevreciler raporda deprem riski açısından değerlendirmeler yapıldıktan sonra; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na şu soruları yöneltti; “ÇED Raporunda ekli bilgiler yeteri derecede ele alınmış mıdır, Akkuyu NGS Sahası’nın fay hareketleri risk değerlendirmesi araştırılmış mıdır? ÇED raporu bu yönden eksiksiz midir? Kıbrıs dalma batma kuşağı ve Ölüdeniz Kırığının etkisi ÇED raporunda ele alınmış mıdır? ÇED Raporundaki kaza senaryoları özellikle yaşanmış Fukuşima felaketi örneğine uyumlu mudur? ÇED Raporundaki kaza olasılık hesapları, zeminde düşünülmüş bulunan senaryolar kaza ihtimalini tamimiyle ortadan kaldırmış müdür? Şimdiye kadar yapılan araştırmalar göre; Kozan Fay Zonu, Adana Kozan’dan başlayarak Mersin’e ve oradan Akdeniz’e uzanır. EcemişFayı ile benzer yaş özelliklerine sahip olan sol yanal doğrultu atımlı faylardan oluşur. Deniz araştırmalarında Kozan fayının Akkuyu önlerine kadar geldiği görülmektedir Santral yer seçiminde bu  veriler yeterli ölçüde değerlendirilmiş midir, ÇED raporu bu anlamda eksiksiz midir? ÇED Raporunda Akdeniz’deki sismik çalışmalarla saptanan çökeller ve deniz tabanını etkileyen faylara ilişkin bilgi ve öngörüler var mıdır? ÇED raporu; deniz tabanında (Kıbrıs Türkiye arası ve İskenderun Körfezi) çok ışınlı batimetri verileri, Akkuyu güneyinde ve doğusundaki Göksu Deltası’nda sığ sismik araştırma yöntemleri ile araştırmaları kapsıyor mu, karot alımı ile fay zonunun etkilediği çökellerde tekrarlanma aralıkları hesaplanmış mıdır? Kıbrıs, Akdeniz arasında kalan alanda sismik kesitlerde dikkat çeken diğer bir nokta, deniz altında oluşmuş heyelanlardır. Tsunami’lerin sadece fayın yer değiştirmesinden oluşmadığı, deniz tabanında meydana gelen heyelanların da büyük tsunamilere yol açtığı bilinmektedir. Kıbrıs adasının bulunduğu alanı tektonik olarak aktif bir yerdir. ÇED Raporunda; Kıbrıs’ın güneyinde gerçekleşen dalma batma olayından dolayı, bu kesimde oluşacak bir depremin Kıbrıs kuzeyinde deniz tabanında heyelanları tetikleme olasılığı incelenmiş midir? Akkuyu Nükleer Santrali sahasına 15 kilometre uzaklıktaki Yeşilovacık’ta 3 Mayıs 2012 tarihinde 4,0 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Daha sonraki tarihlerde de Yeşilovacık açıklarında peş peşe küçük ölçekli depremler meydana geldi. Bu depremler aktif bir fay hattına işaret etmektedir. Yeşilovacık’tan kaynaklanacak olası deprem riski ÇED raporunda değerlendirilmiş midir? Akkuyu Nükleer Santralinin tasarımı 8 büyüklüğünde depreme göre yapılacağı iddia edilmektedir. Daha büyük deprem olduğunda ne olacaktır? Diğer yandan, binaların bu büyüklükte bir depremde yıkılmadığını varsaysak bile Fukuşima’daki gibi bir boru arızası yaratmayacağının, elektrik sorunu yaşanmayacağının garantisi var mıdır?”