Birçok derenin üzerine yapılan köprülerin altındaki dar menfezlerin selin en büyük nedenlerinden biri olduğunu söyleyen Arslan, ani kar erimelerinin neden olabileceği sel tehlikesine dikkat çekti!

Mehmet Nabi Batuk

DSİ 67. Şube Müdür Vekili orman yüksek mühendisi Savaş Arslan, 29 Aralık’ta yaşanan sel afetlerine karşı DSİ’ye yöneltilen eleştirilere Mezitli Kent Konseyi tarafından düzenlenen panelde yanıt verdi. 

Kentte maddi manevi büyük kayıplara neden olan sel afetinin ardından kamuoyunda tartışma konusu olan ‘derelerin ve akarsuların kimin sorumluluğunda olduğu’ konusunda ortaya atılan iddiaların doğru olmadığını ifade eden Arslan, 5216  sayılı kanununa göre Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerin dereler üzerinde diledikleri gibi ıslah çalışmaları ve projeleri yapabildiğine dikkat çekti. 

“DSİ’DEN GÖRÜŞ ALMALARI GEREKİYOR AMA ALMIYORLAR”
Başbakanlık tarafından yayımlanan Dere Yatakları ve Taşkınlar konulu 2006 / 27 sayılı genelgeyi hatırlatan Arslan, “Kurum ve kuruluşların yaptıkları, yaptırdıkları, planladıkları ve DSİ sorumluluk alanlarıyla çakışan her projeleri için proje başlamadan önce DSİ’nin ilgili bölge müdürlüklerinden imar planları, köprü, menfez, sanat yapısı, yol yapımı, enerji nakil, telefon, petrol, doğal gaz boru hatları gibi projeler için görüş almaları gerekiyor. Dere yataklarına yapılan her türlü müdahalenin DSİ standartlarını ihlal ettiğinin tespit edilmesi durumunda derhal durdurulması gerekmektedir” dedi. 
Başbakanlığın Akarsu ve Dere Yataklarının Islahı konusundaki 2010 / 5 sayılı genelgesini de anımsatan Arslan, “Taşkın koruma kriterlerine uymayan yapıların kaldırılması ve yerine uygun yapının ilgili kurum ve kuruluş tarafından yapılması valilerin sorumluluğunda ve koordinasyonunda sağlanır. Taşkın ıslah çalışması öncesinde ilgili mahalli idarelerce inşa halindeki tesisler devir sözleşmesi imzalanır. İnşaat bittiğinde tesisin işletme – bakım ve yönetim sorumluluğu devir protokolü ile ilgili mahalli idareye devir edilir” diye konuştu.

“TAŞKIN SAHALARI KORUNMALI”
Kentte; Mezitli’de Çiftlik, Mezitli, Kandak ve Tece isimli 4 büyük dere bulunduğunu ve bu derlerden Mezitli ve Tece derelerinin 4373 sayılı kanun ile koruma altına alındığına dikkat çeken Arslan, “Bu derlerin sağlı ve sollu olmak üzere 3200 metrelik kısmında dere mihverinden 50’şer metrelik kısımlar yapılaşmaya kapatılmıştır. Bu sahalar kanunla taşkın oluşmaması için koruma altına alınmış bölgelerdir. Taşkın oluşmaması için kanuna uyulmalı, bu sahalar korunmalıdır” dedi.

“KAMULAŞTIRMA ÇALIŞMALARININ TAMAMLAMASINI BEKLİYORUZ”
Çiftlik Deresi’nin Yenişehir ilçesi kısmında kaldığını ancak Çiftlik Deresinde yaşanan taşkınların Mezitli’yi etkilediğini de ifade eden Arslan, “2006 ve 2010 yıllarında yayımlanan genelgelere göre derelerin önleri ve üzeri kapatılamaz. Ancak Çiftlik Deresi’nin Kipa Alışveriş Merkezi kısmı, eski hali bozularak bir koruluğa çevrilmiş. Artık sivil toplum kuruluşlarının da bilgilenmesi gerekiyor. Çiftlik Deresi’nde bir taşkın olayı daha yaşamamamız için derenin önünün mutlak suretle açılması gerekiyor. Bu derelerin önü açılacak. DSİ olarak Çiftlik Deresi’nde yapacağımız bir ıslah çalışması var. Projemizi tamamladık ancak belediyenin kamulaştırma çalışmalarını tamamlamasını bekliyoruz. Çiftlik Dersi’nde kamulaştırma çalışmaları bittiği takdirde 2017 yılı içersinde derenin ıslah çalışmalarını yapacağız” dedi.

“O İHALEYİ İPTAL ETMEK ZORUNDA KALDIK”
Mersin’in en büyük derelerinden bir tanesi olan Mezitli Deresi’nin de kent için çok önemli olduğunu ifade eden Arslan, “Dere 167 kilometrekarelik çok büyük bir havzaya sahip. Biz DSİ olarak denizden D400 karayoluna kadar olan bölümün yani 1575 metrelik kısmın ıslahını yaptık. 2017 yılı içersinde de D400 karayolunun kuzeyindeki 3. Çevreyolu ile kesişim noktasındaki 1250 metrelik kısmın daha ıslahını yapacağız. 7 Şubat’ta bir ihalemiz vardı. Nacak bu ihaleyi iptal etmek zorunda kaldık. Çünkü zemin etüdü problemi çıktı. Yani biz hazırız, zemin etütlerimiz geldiği takdirde hemen tekrar yol alacağız” diye konuştu. 

“DSİ’DE TAŞKINA SEBEP OLDU DENİLEMEZ”
Kandak Deresi’nde ise 3100 metrelik ıslah çalışmasını tamamladıklarını kaydeden Savaş Arslan, “Bu deremizin muhtelif yerlerinde de; dere genişliği 6 ile 10 metre arasında değişiyor. Derinliği ise 3,5 metre civarında değişiyor. Islah çalışmalarını tamamladığımız herhangi bir sorunumuzun olmadığı bir deremiz. Ama Kandak Dersi’nde ki sorun üzerine yapılan köprü. Bu köprü; derenin kesitlerine uygun değil. Bizim yaptığımız ıslah çalışmalarına uygun genişlikte değil. Suyun gidişine engel oluyor. Su karayolunun altında bulunan dar bir menfezden geçmeye çalışıyor ancak geçemiyor. Dolayısıyla taşkın oluşuyor. Bu menfezin derhal kaldırılması gerekiyor. ‘DSİ taşkına sebep olmuştur’ denilemez. Çünkü biz ıslah çalışmalarımızı yapmışız. Bunu kaldırmak bizim yetkimizde değil. Bu bölümdeki menfez kaldırılıp uygun kesitli bir köprü inşa edilmesi gerekiyor” dedi. 

“TECE DERESİ 2017 SONUNDA TAMAMLANACAK”
Tece Deresi’nin de denizden başlayan 2200 metrelik kısmının ıslah çalışmalarının devam ettiğini belirten Arslan “2017’nin sonuna kadar bu alan ile ilgili çalışmayı bitirmeyi düşünüyoruz. Ancak inşaat çalışmalarımız bu yağışlardan çok etkilendi. Ancak burada bir sorun daha yaşadık; bazı duvarların arkasına sular girdi. Yaklaşık olarak 400 metrede olan duvarlar yattı. Ama bu hasarlarımız tekrar onarıldı. Çalışmalarımız devam ediyor” şeklinde konuştu. 

“YENİ BİR TAŞKINI BEKLEYİN”
Mezitli’de en büyük problemin önü kapatılan Aşağıolaklar, Çeşmeli ve isimsiz derenin olduğunu vurgulayan Arslan, derelerin bir iki metrelik büzlerle uygunsuz ve yetersiz bir şekilde yer altına hapsedildiğinin altını çizdi. Arslan, “Aşağıolaklar Deresi’nin havzası yukardan geliyor. Ancak şuanda önü kapatılmış durumda. Gidip kendi gözleriniz ile de görebilirsiniz. Derenin önü tıkamışlar ve su gelmiş orada bekliyor bir yere gidemiyor. Taşkını bekleyin, bunun başka hiçbir yolu yok. 
Çeşmeli Deresi’nin havzası da kuzeyden geliyor. Yaklaşık olarak 10 kilometrekarelik bir havzası var. Biz bu suları topluyor getiriyoruz sonra büzden geçirmeye çalışıyoruz. 

“İSMİNİ BİLMEDİĞİMİZ DERE DE SIKINTILI”
Sonra ismini bilmediğimiz bir dere var. Bu derede kuzeyden geliyor ve önü kapatılmış. Dere havzasının yerine iki tane büz boruları yerleştirilmiş. Aşağısında okul var, orada çocuklar okuldan çıkıyor. Dere bu büzlere kadar geliyor buradan da kapalı olarak denize gidiyor. Bu derenin kapalı kanala girişi ile çıkışı arasında büyük bir orantısızlık var. Yukarıdan gelen o suyun bu gibi büzlerden dar menfezlerden geçmesi beklenemez” dedi. 

“KÖPRÜ VE MENFEZLERİN, BÜZLERİN TEKRAR UYGUN BİÇİMDE İNŞA EDİLMESİ GEREKİYOR”
Derelerin üzerinde yapılması gereken çalışmaları tek tek sıralayan Arslan, “Dereler üzerinde ıslah çalışmaları devam ediyor. Belediyelerimizin imar planlarının hazırlanmasında şuanda da bir kombinasyonumuz var. Büyükşehir Belediyemiz ile birlikte imar planlarımızın koordinasyonuna devam ediyoruz. DSİ’nin izni alınmadan dere yataklarının kapatılmaması gerekiyor. Mezitli ilçemizde kapatılan yerler var. Bu büyük sorunlara yol açmadı sadece su baskınlarına neden oldu. Şehir merkezinde de; Çavuşlu ve Yalınayak Dereleri’nin de üzerleri kapatılmış. Derelerin önünü engelleyen köprü, menfez ve büzlerin tekrar uygun biçimde inşa edilmesi gerekiyor. Taşkın sahalarında yapılan binalarda belediyelerin su basma kotunu yüksek tutması gerekiyor” diye konuştu.  

KARLARIN ALTINDA YATAN TEHLİKEYE DİKKAT!
Öte yandan Mersin’in yüksek kesimlerinde ki kar oranının çok yüksek olduğuna dikkat çeken DSİ 67. Şube Müdür Vekili orman yüksek mühendisi Savaş Arslan, ani kar erimelerinde sel oluşma riskinin bulunduğunu vurguladı. 
Bu yıl ortalamaların üzerinde yağan kar nedeniyle Meteoroloji İl Müdürlüğü ile sürekli dirsek temasında olduklarını ifade eden Arslan, “Çünkü yukarıdaki havzalarda çok büyük kar yükümüz var. Bu taşkını atlattık ama bunun rehaveti içerisinde olmamamız gerekiyor. 
Mezitli Deresi’nde yıllık 54 milyon metreküplük su akımı geçiyor. Şuanda Mezitli deremizin havzasında 26 milyon metreküp su var. Çok ani kar erimelerinde bu durum bir taşkına sebebiyet verebilir. Tece Deresi içinde bu geçerlidir. Tece Deresi’nin kar yükü 16 milyon metreküptür. Normal yıllık akımı ise 37 milyon metreküptür. Tüm bu istatistikleri ve sahadaki durumu Meteoroloji İl Müdürlüğümüzdeki mühendislerimiz ile sıkı bir şekilde takip ediyoruz” diye konuştu.