Bildiğiniz üzere 1969 yılında Deniz Lisesi eğitimi ile denizciliğe başladım ve hala da asıl mesleğim olan denizciliğe emeklilik sonrası devam ediyorum. Başta yüksek okul öğrencileri olmak üzere , tüm öğrenciler eğitim sırasında ailelerinin imkansızlığı nedeniyle az veya çok mali desteğe ihtiyaç duyuyorlar. Bu kapsamda başta Kamu sektörü (Kredi ve Yurtlar Kurumu)üniversite öğrencilerine düşük faizle kredi ve burs vermektedir.     Bunun yanında çeşitli kurumlar(yerel yönetimler, kişiler, şirketler,  STK lar…vb) da öğrencilerin eğitimine destek vermektedirler.  Eğitimde fırsat eşitliği, yüksek öğretime geçiş sınavları ile ilgili sistem sorunları ve yaşanan sıkıntılar  çok geniş ve farklı yazılara konu olacak kadar önem ve önceliğe sahip. Hatta MHP Genel Başkanı Sayın BAHÇELİ üniversite sınavları kalksın diyerek konuya çok yeni ve radikal bir bakış açısı sundu. Bilindiği üzere meslek lisesi öğrencileri ve üniversite öğrencileri , mevzuatlarına uygun olarak okullarının bazı dönemlerinde okul dışında kamu veya özel sektör işyerlerinde staj yapmak zorundalar.                                Burada kurum ve firmaların sorumluluklarına bakmamız gerekir ise; 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre, 10 ve daha fazla personel çalıştıran firmaların, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi yaptırma zorunluluğu bulunuyor.
Bu düzenlemeye göre, mesleki eğitim kapsamında olan ve 10 ve daha fazla sayıda çalışanı bulunan işletmelerde mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim ya da mesleki ve teknik eğitim veren yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırılması Ama gel gör ki uygun kurum/firma bulma adına öğrencilerin çok sıkıntı çektiklerini biliyorum. Öğrencilerden bizzat kendilerinin  staj yeri bulmaları isteniyor çoğu okulda ve bir dizi sorunlar yumağı burada Her ne kadar staj sürecinde öğrencilere ödenmesi gereken ücret ve sigorta primi kısmen  devlet tarafından karşılanıyorsa da uygulamada özel sektör firmaları bu bürokrasiye girmek istememekte, ücret istemiyorsan gel demektedirler.

Zorunlu staj dönemi için işletmelerde istihdam edilen stajyerlere asgari geçim indirimi hariç net asgari ücretin yüzde 30’u tutarında ücret ödenmesi gerekiyor.
Bu uygulamayla, pek çok sektörde yaygın bir uygulama haline gelen stajyerin uzun dönemlerle ücret verilmeden çalıştırılması ve bunun bir maliyet avantajı olarak görülmesi de engellenmiş oldu.

Uzun yıllar görev yaptığım Mersin Deniz Ticaret Odası Genel Sekreterliği görevim sırasında staj bulma merkezi gibi çalışmak zorunda kaldım. Veliler ve öğrenciler gerek telefonla, gerekse de bizzat gelerek yardım istediler. Denizci olmam ve Deniz Ticaret Odası’nda görev yapmam nedeniyle staj arayanların çoğunluğu “MDTO Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri ve Mersin Üniversitesi Denizcilik Fakültesi ve Denizcilik meslek Lisesi öğrencileri idi. Denizcilik öğrencileri de bölümlerine(güverte, makine, liman işletme..vb) bağlı olarak ya karada denizcilik şirketlerinde , ya da belli bir tonajdan büyük uluslararası sularda sefer yapan gemilerde staj yapmak zorundalar. Özellikle Mersin’de eğitim gören ya da Mersin liselerinden mezun olup ülkemizin değişik bölgelerinde denizcilik okullarında eğitim gören öğrenciler çok yoğun staj sorunu yaşamakta ve sınıf geçme ve okulu bitirmek için gerekli staj sürecini tamamlayamadıklarından sınıf geçememekte ,  mezun olsalar bile yeterlik belgelerini almak için gerekli olan  yeterlik sınavlarına girememektedirler. Denizcilik sektöründe staj için gemi bulunamamakta, özellikle pandemi döneminde armatörler gemilerini stajyerlere kapatmış durumda. Ülkemizde staj gemisi olan ve gemiyi gerektiği gibi çalıştırabilen okul sayısı çok az. Özellikle Pirireis Üniversitesi bu iş için yatırım yapmış olan bir üniversite. Özetrle; okullar,  bölgelerindeki öğrencilerin bölümlerine uygun firmalar ile gecikmeden görüşerek staj yeri bulma işini öğrencilere bırakmamalı , okul idaresi bu soruna sistemli bir çözüm getirmelidir. Eğitim şart ancak elde olmayan sorunlarla eğitimi inkitaya uğratmamak da şart olmalı. Bu kapsamda özel sektör firma ilgililerimiz kendi imalat, hizmet konuları ile ilgili  öğrencisi/bölümü olan okullarla temas kurararak gönüllü staj kontenjanı açmaları çok çok önem arz ediyor. Uygun staj yeri bulma konusunda, Milli Eğitim Müdürlükleri koordinasyonunda; okul idareleri, kurum/işletmeler ve öğrenciler olmak üzere üçlü bir sistem kurulmalıdır. Yoksa öğrencilerimiz kendilerine uygun olmayan yerlerde staj yaparak iş hayatına 1-0 yenik başlayacaklardır. Bu da ülkemiz için olumsuz bir ekonomik yansımaya neden olacaktır.