SONER AYDIN

Toroslar’a bağlı Doruklu Mahallesi mevkiindekinde Denizler Akaryakıt Mad. İnş. Nak. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Kapasite Artışı projesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından incelendi. Bakanlık proje ile ilgili olarak “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı verdi. Onay verilen proje kapsamında yaklaşık 3 bin ağaç kesilecek. Orman ve Su İşleri Müdürlüğü denetiminde kesilecek ağaçların yerine madencilik faaliyetinin ardından 15 bin ağaç dikilmesi planlanıyor. Ancak faaliyetin ömrü 35 yıl sürecek. 

“90 HEKTAR ALAN İÇİN ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR BELGESİ VERİLDİ”
Toplam alanı 90,82 hektar olan sahanın 23,0775 hektarlık kısmına Kalker ocağı için 05 Mayıs 2006 tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi ve yine ocak sahasının 1,85 hektarlık kısmına 02 Mayıs 2012 tarihinde kapasite artışı için ÇED Gerekli Değildir Belgesi verildi. Kalan 63.488 m2 alanda kurulması planlanan kırma eleme tesisi için de 16 Haziran 2005 tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi alındı. Gerekli izinlerin alınmasının ardından Deniz Seyahat Tur. Gıda İnş. Pet. Tic. ve San. Ltd. Şti ne ait olan kırma eleme tesisi tapuları ile beraber Denizler Akaryakıt Mad. İnş. Nak. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.‘ne devredilmiştir. 

KAPASİTE 280 BİNDEN 1 MİLYON 900 BİN TONA ÇIKARTILACAK
90,82 hektarlık sahanın 44,95 hektarlık kısmına ÇED talep edilerek alan genişletmesi planlanıyor. Ocak sahasındaki yıllık üretim miktarı 280 bin ton. Ocaktaki tüvenan kalkerin yıllık üretim miktarı 1 milyon 620 bin ton artırılıp, 280 bin tondan 1 milyon 900 bin tona çıkartılması planlanıyor. Kırma eleme tesisinin yıllık mevcut kapasitesi ise 384 bin ton. Kırma eleme tesisinin de kapasitesi 1 milyon 516 bin ton artırılarak toplamda 1 milyon 900 bin tona çıkartılması planlanıyor.

KESİLECEK 3 BİN AĞAÇ YERİNE 35 YIL SONRA AĞAÇ DİKİLECEK
Projeye konu alan ile ilgili olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet tabanlı coğrafi bilgi sisteminde (GEODATA) yapılan incelemeye göre, alan orman vasfı taşıyor. 2. proje kapsamında Orman Bölge Müdürlüğü’nden temin edilen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu verilerine göre, ruhsat alanı içersinde yaklaşık 45,5 ha alan orman vasfı taşıyor. Bölgede kesilecek ağaç sayıları, kesin izin aşamasında Orman Bölge Müdürlüğü ekipleri tarafından belirlenecek. Proje kapsamında orman alanlarında faaliyet gösterileceği zaman ağaçların taşınması için gerekli çalışmaların yapılmasının sağlanması, proje alanında yer alan ağaçların taşınmasının mümkün olmaması durumunda kesim işinin ilgili Orman Bölge Müdürlüğünün uygun görüşleri doğrultusunda gerçekleştirilecek. Söz konusu orman alanların da tahmini olarak 3 bin adet ağaç kesilecek olup, faaliyetin sona ermesine müteakip yani 35 yıl sonra yöreye uygun nitelikçe ve cinste 15 bin ağaç dikimi yapılacak.
 

2016’DA İPTAL DAVASI AÇILDI

Ocak için 2014’te kapasite artışına gidildi. Kapasite artışı için hazırlanan ÇED raporu Bakanlığa sunuldu. Bakanlığın “ÇED Olumlu Belgesi” verilmesinin üzerine T.C. Mersin 1. İdare Mahkemesi’ne iptal başvurusu yapıldı. Başvuruya göre, halka ÇED süreci öncesi ve sonrasında yeterli bilgi verilmedi ve süreç tamamlanmadan fiilen kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmesi faaliyetinin durdurulması talebinin geçiştirilerek faaliyete devam edildi. Başvuruda, işletmeye komşu arazilerde üzüm bağının bulunması, bölgenin Zeytinli Dağı adıyla tanınması ve özellikle tarım arazileri üzerinde şeftali, erik, zeytin, keçiboynuzu ağaçları ile üzüm bağının olması nedeniyle işletmenin durdurulması talep edildi. Ancak mahkeme heyeti, projenin “önemli kamu yatırımı” olması nedeniyle iptal başvurusunu ret etti. 
Bölgede 2013’te yapılan halkın katılımı toplantısında yöre halkı kaygılarını ve tepkilerini dile getirdi. Yöre halkı şu ifadeleri kullandı: 

“ÇED SÜRECİ İLE KAPALI KAPILAR ARKASINDA SÜRDÜRÜLDÜ”
“Duyuruda ÇED Yönetmeliğinin 11. Maddesi 4. Bendi uyarınca, ÇED Raporunu incelemek isteyenlerin, Bakanlık Merkezinde ya da İl Müdürlüğünde duyuru tarihinden itibaren raporu inceleyerek proje hakkında görüş, soru ve önerisi olanların zamanlama takvimi içerisinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına (Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü) veya Valiliğe bildirebilecekleri belirtilmiş ise de, ÇED süreci ile ilgili duyurular tamamen kapalı kapılar arkasında sürdürüldüğü ve özellikle projeden etkilenen köy halkı ve arazi sahiplerinin süreçten haberdar olup, toplantılara ve itiraz sürelerine dahil olması olanaksız halde yürütülmüştür.
Halkın Katılımı toplantıları tamamen usulsüz olarak sürdürülmektedir. Yöre halkının söz konusu işlemler aleyhine kitlesel ve kurumsal olarak itirazları ve katılımları olanaksız hale getirilmektedir. Yasa ve yönetmeliklerin öngördüğü usul ve esaslara göre bilgilendirme ve katılımları sağlanmamaktadır. Yöre yurttaşları, köy muhtarlıkları ve diğer zarar gören toplumsal kesimlerin yaşamsal çıkarları gözetilmeyerek, işletmeci firmanın ticari kaygıları öne çıkarılarak, kamu çıkarı özel şirket çıkarlarına feda edilmektedir. ÇED Raporları bilimsellikten yoksun, yanlış ve eksik bilgilerle donatılmış, ülke gerçeğinden ve ciddiyetten uzak hazırlanmakta ve ÇED raporunda bölgeye vereceği zararlar gözetilmeden, ÇED Raporu süreci, anti demokratik ve hukuksuz bir şekilde devam etmektedir. Halkın bilgilendirilmesi toplantıları tamamen işlevini yitirmiş ve bir formaliteye dönüşmüştür.” 
“Esasen, İşletmeci Denizler Akaryakıt Mad. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. her ne kadar yeni bir ÇED sürecini başlattığını belirtmiş ise de henüz ÇED Gerekli Değildir ya da ÇED Olumlu raporu almaksızın bu alanda faaliyetlerini kesintisiz olarak hukuka aykırı olarak sürdürmektedir. Nitekim, Mersin İl Özel İdaresi, İmar İnşaat Daire Başkanlığının 12.11.2013 tarihli ve 21576 sayılı yazılarında, üç ayrı alandan oluşan toplam 11.71 hektarlık çalışma alanı olarak belirlenen, alanın koordinatlarının dışına çıkılarak çalışma yapıldığının tespit edildiği belirtilmiştir.”

“YAPILAN İŞLEMLER YASA, YÖNETMELİK VE MEVZUATA AYKIRI”
“Denizler Akaryakıt Mad. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin kalker ocağı ve kırma eleme tesisi faaliyetine izin verilen alanda, yapılan işlemler yasa, yönetmelik ve mevzuata aykırı olup, çevreye ve çevrede yaşayan arazi sahiplerine verdiği zarar nedeniyle böyle bir işletmeye izin verilmiş olmasının hiçbir hukuksal dayanağı bulunmamaktadır.
Kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmesi yapılan ve izin verilen alana komşu araziler, ıslah ve imar edilerek etrafı tel örgü ile çevrilmiş ve içerisinde şeftali, erik ve zeytin ağaçları bulunmaktadır. Ayrıca, komşu devlet ormanı olan sahada, bahçe ve tarlalarımı sulamak için, DSİ tarafından da ruhsatlandırılmış, sondaj kuyusu izni alınmış ve faaliyette olan sulama sistemi bulunmaktadır.
Söz konusu işletme alanına yakın yerleşim yerleri bulunmakta olup, işletme alanı ile yerleşim merkezleri arasında yerleşim birimlerine ait tarım arazileri, meyve bahçeleri, üzüm bağları ile tarım alanlarının sulamasında kullanılan su kaynakları, yine özellikle yabani zeytinler, keçiboynuzu ve makilikler bulunmaktadır.”

“SU KAYNAKLARI ZARAR GÖRECEK”
“Denizler Akaryakıt Mad. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin İşletme ruhsat alanı 92,83 hektarlık yüzölçümüne sahip olup, ÇED Yönetmeliğinde belirlenen Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Faaliyetler Listesine giren bir alan olup, bu 92,83 hektarlık alanın, malzemenin tükenmesinden sonra, parça parça ruhsatın geriye kalan kısımlarının da işletmeye alınması durumunda 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun 20. Maddesine istinaden söz konusu proje alanının çevresinde yoğun ve bol miktarda zeytin bahçelerinin bulunduğu, patlatma yapılan alanlarda özellikle yer altı sularının tarımsal sulamada kullanıldığı bölgelerde yapılan uygun olmayan patlatmaların yeraltı sularının içinde bulunduğu akiferlerdeki çatlak ve açıklıkları etkileyebilmesi ve bazen de yeni çatlaklara neden olmak suretiyle suyun yeryüzüne çıkış yerlerini değiştirebilmesinin mümkün olduğu, DSİ kaynaklarına göre ruhsat alanı içerisinde ve civarında su kuyularının bulunduğu bu tip ocakların bilinen genel çevresel etkileri (toz, gürültü, araç egzoz emisyonları, vs.) ve özellikle işletmenin yer alacağı alana yakın olmaları nedeniyle bu etkilerden zarar görmesi muhtemel yerleşim alanları, ekili-dikili tarım alanları, bahçeler ve yabani zeytinliklerin bulunmaktadır.
Tarım alanı, doğal alan demeden ülkemizin hemen her noktasını bu tür şirketlerin insafına terk eden anlayış, taş ocaklarının bulunduğu yerden çıkarılması ve taşınması sırasında çevre kirliliği yaracağı ve doğal ekosistemin tahrip edeceği gerçeğini görmesi gerekir. İnsanın geçmişi ve geleceği olan tek ve vazgeçilmez bağı, üreten, besleyen, uğruna savaşılan ve can verilen toprak, onun çocuklarına ve torunlarına geleneği, göreneği, bilgeliği ve kültürüyle geçen ve geçmişiyle geleceği arasında köprü kuran olmasına karşın, tüm bu değerler yok edilmektedir.”

“BÖLGE KORUMA ALTINA ALINMALI”
“Söz konusu alanda Kalker Ocakları ve Kırma-Eleme Tesisi izni verilen işlemlerde: Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği uyarınca seçme ve eleme kriterleri uygulanacak projeler kapsamında bulunduğu, planlandığı alanın duyarlı yöreler (ülkemiz mevzuatınca korunması gereken alanlar, ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gereken alanlar ile korunması gereken diğer alanlar gibi) kapsamında olduğu, Çevresel etkilerinin Çevre Kanunu, Maden Kanunu, Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği kapsamında değerlendirilerek buna göre Çevresel Etki Değerlendirmesi ile ÇED Raporu hazırlanması öneri ve itirazlarımızın dikkate alınarak söz konusu alanda işletmeye izin verilmemesini diliyoruz.”