Haber Merkezi 

TBMM Çevre Mühendisleri Odası ‘Hava Kirliliği 2018 Raporu’ değerlendiren oda Mersin Şube Başkanı Sinan Can, “Her yıl Mersin’de kirli hava gün sayısı artmaktadır” uyarısı yaptı. Günümüzde çevre sorunlarının çeşitlenerek artarak, doğa ve insan sağlığını tehdit ettiğin idile getiren Can, hava kirliliğinin ise bu tehdidin başında geldiğini söyledi.
“Yaşamın temel kaynağı olan hava, insan ve canlılar için vazgeçilmezdir. Bu nedenle hava kirliliği kitlesel sonuçlara neden olmaktadır” diyen Sinan Can, “Tarihte yaşanan hava kirliliği nedeniyle, binlerce insan hayatını kaybetmiş, günümüzde de devam edecek şekilde hastalıklar artmış ve yaşam standartları düşmüştür. Bu kapsamda, Odamız mesleğimizin vermiş olduğu birikim ve sorumluluk ile düzenli olarak hava kirliliğine dair raporlar yayımlamaktadır.

MERSİN’DE GERÇEK BİR ÖLÇÜM YAPILAMIYOR!
Çapı 2.5 mikrona eşit ya da daha küçük olan PM2.5, ağırlıklı olarak fosil yakıtların kullanımı sonucu açığa çıkmakta ve canlılarda çok ciddi solunum ve dolaşım sistemi problemlerine neden olmakta, maruz kalındığı seviyeye bağlı olarak ölümlere yol açabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün PM2,5 limit değeri günlük olarak 25 µg/m3 ve yıllık olarak 10 µg/m3’tür. Ülkemizde 68 istasyonda PM2,5 ölçümü yapılmaktadır. Mersin’de PM2,5 limit değeri ölçüm istasyonu yer almamaktadır. Kentimiz için en kritik eksikliklerden birisi PM2,5 ölçüm istasyonunun yer almaması ve buna bağlı yaşanan çevre, sağlık ve can kayıpları gibi problemlerin tespitinin gerçekleştirilmemesidir.  

“2018 YILINDA MERSİN’DE 300 GÜN KİRLİ HAVA GÜN SAYISI YAŞANMIŞTIR”
Yaklaşık 60 milyon kişi, PM10 yıllık ortalama limitin aşıldığı (hava kirliliğinin olduğu) yerlerde yaşamaktadır. Mersin ilimizde 2018 yılı içerisinde Ulusal Sınır Değeri Aşan Gün Sayısı: 262 Gün, Dünya sağlık örgütü verilerine göre Sınır Değeri Aşan Gün Sayısı: 300 Gün ve Ölçüm Yapılmayan Gün Sayısı: 35 Gün olarak gözlemlenmiştir. 
2017 yılında Mersin ilimizin kirli gün sayısı ile 2018 yılı kirli gün sayısı karşılaştırılması yapılmıştır.
Raporda görüldüğü üzere Mersin’de ulusal mevzuatlarımıza göre 2017 yılında 127 gün kirli hava gün sayısı yaşanmışken bu rakam 2018 yılında 262 gün olmaktadır. Diğer yandan Dünya Sağlık Örgütünün verilerinde ise Mersin’de 2017 yılında 242 gün kirli hava yaşanmışken 2018 yılında bu sayı 300 gün olmuştur. Mersin de geçen yıla göre daha fazla kirlilik gün sayısı yaşanmış ve daha fazla kirli hava soluduğu gözlemlenmiştir. 2017 yılındaki kirli gün hava sayısının 2018 yılına nazaran yüzde 206 oranında artış göstermiştir” diye konuştu. 

MERSİN’DE; AZOTOKSİTLER, KARBON MONOOKSİT VE OZON ÖLÇÜMÜ DE YAPILAMIYOR
Ulusal mevzuata göre günlük SO2 verilerinde limit değerinin aşılmasının bir yılda 3 defadan fazla olmaması gerektiğini anımsatan Başkan Can, “24 Saatlik SO2 verilerine göre konsantrasyon değerlerine baktığımız zaman Mersin’de ölçüm yapılmayan gün sayısı 44 olarak belirtilmekte ve ölçüm yapılan günlerde SO2 ölçümlerinde kirli hava gün sayısına rastlanmamıştır. 
Ayrıca Mersin’de geçen yıllar olduğu gibi azotdioksit (NO2) ölçümü gerçekleştirilmemiştir. Halk sağlığı ve çevre sağlığını önemli derecede etkileyebilecek ölçümün gerçekleştirilmemesi önemli problemler arasında yerini korumaktadır. 
Benzer şekilde Mersin’de azotoksitlerin (nox), karbon monooksit (co) ve ozon (o3) konsantrasyon değerleri ölçülmemektedir” dedi. 

“BİRDEN FAZLA ÖLÇÜM İSTASYONUNA İHTİYAÇ VAR”
Sonuç olarak Türkiye’de yılda 30 bin kişinin kirli hava soluduğu için yaşamını yitirdiğini ifade eden Can, açıklamasını şöyle tamamladı; “Mersin’de hava kalitesi izlenmesi için kurulan istasyon sayısı bir adettir. Veri alım oranı güvenli olmamakta ve yıllık bazda ölçülemeyen gün sayısı yüksek oranda olduğu görülmektedir. İlk olarak hali hazırda bulunan istasyonların bakım ve onarımı yapılma ve Mersin’e birden fazla ölçüm istasyonu yer alması için çalışmalara başlanmalıdır. Ayrıca, Mersin’de hava kalitesi için önemli olan her parametre ölçülememektedir. Her parametrenin ölçülebilmesi için girişimde bulunulmalıdır. 
Verilerin değerlendirilmesi sonucun da Mersin‘in kirli hava soluyan kritik iller arasında olduğu görülmektedir. Canlı vücudunda karaciğere kadar inerek ve kanser başta olmak üzere birçok hastalığı tetikleme riski olan PM2,5 kirletici parametresinin Mersin İlinde ölçümünün yapılmamasının Mersin açısından son derece kritik olduğunu söyleyebiliriz. Verilerin sağlıklı bir şekilde elde edilmesi ve değerlendirilmesi için, yerel düzlemde hava kirliliğini kaynağında önlemek ve halk sağlığını etki düzeyini en aza indirmek için PM2,5 ölçüm istasyonu kurulması ve verilerin detaylandırılması gerekmektedir.

KİRLİLİK İLE YÜZLEŞİLMELİ
Mersin gibi ılıman iklime sahip olan bir kent için yıl içerisinde PM10 partükül madde değerlerinin, gerek dünya sağlık örgütü sınır değerlerini gerekse ulusal mevzuatımızda yer alan sınır değerleri yüksek oranda aştığını görülmektedir. Mersin’de 300 gün kirli hava gün yaşanması Mersin gibi ılıman ve sıcak bir bölge için çok ağır ve dramatik olduğu gerçeğiyle yüzleşilmesi gerekilmektedir. 
2017 yılındaki kirli gün hava sayısının 2018 yılına nazaran yüzde 206 oranında artış göstermesi gerek ülkemizde gerekse Mersin ilimizde hava kirliliği konusunda hiçbir önleyici ve düzenleyici uygulamaların gerçekleştirilmediğini, gerçekleştirdiğimiz ve kamuoyuyla paylaştığımız rapor ve önerilerin dikkate alınmadığını göstermektedir. Her yıl bir önceki yıla göre daha çok kirli olduğunu gerçeğini önümüze sermektedir.  
Hem Avrupa Birliğinde hem de ülkemiz uygulanan yönetmeliğine göre kükürtdioksit (SO2) konsantrasyonları belirlenen limit değeri yılda 3 defadan fazla aşmamalıdır. Havaizleme.gov.tr adresinden alınan bilgilere göre Mersin‘de kükürtdioksit (SO2) konsantrasyonları sınır değerleri aşmamaktadır.
Trafik emisyonlarından kaynaklı başlıca kirleticiler azot oksitler (NOx), partikül madde (PM) ve karbonmonoksit (CO) olarak bilinmektedir. PM değerleri hakkında yukarıda detaylı olarak bahsedilmiştir. Ancak Mersin‘de NOx ve CO konsantrasyon değerleri için ölçüm yapılmamaktadır.  NOx ve karbonmonoksit (CO) değerlerinin ölçülmemesi bu tür kirliliklerin Mersin bölgesinde ortaya çıkmadığı anlamına gelmemektedir.

YAPILACAK ÇOK İŞ VAR
Ayrıca hava kirliliğinin azaltılması için; Endüstriler için baca gazının azaltılması için temiz teknolojilerin kullanılması, kentsel ve zirai atıkların kontrolünün sağlanması, atık alanlarında oluşacak CH4 (methan) salımının toplanması ve yakılarak enerji elde edilmesi (biogaz), enerji için yemek yapımı, ısınma ve ışıklandırma gibi evlerde kullanılan enerjinin temiz enerji olmasının desteklenmesi, yenilenebilir temiz enerji üretiminin daha da arttırılması ve yeni termik santrallere izin verilmemesi, ulaşım için toplu taşımanın kullanımının artırılması, hızlı, konforlu, ucuz ulaşımın desteklenmesi, kirletici vasfı yüksek yaşlı araçların trafikten çekilmelerinin sağlanması, az salım yapan araçların kullanımının desteklenmesi, benzindeki sülfür içeriğinin azaltımının sağlanması, kent planlaması için binalarda enerji verimliliğinin sağlanması, yeşil alanların oluşturulması, düşük emisyon bölgelerinin belirlenmesi, atık yönetimi için atıkların azaltılmasının desteklenmesi, atık ayrıştırma, geri dönüşüm ve geri kazanımın yapılmasının sağlanması, atıklardan enerji üretiminin yapılması veya enerji üretilemeyen zamanlarda salınımların kontrolünün sağlanması (World Health Organization, 2018), evlerde ısınma amaçlı kullanılan kömürler Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce kontrol edilmeli, kalitesiz kömür kullanımına kesinlikle izin verilmemelidir. Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde kömür kullanımını azaltmak için evlere kömür yardımı yerine doğalgaz yardımı yapılmalıdır. Aynı zamanda ısınmada verimlilik sağlanması için binaların yalıtımları kontrol edilmeli ve binaların yalıtımının sağlanması için teşvik sistemleri oluşturulmalıdır. Merkezi ısıtma sistemlerine geçilmelidir.
Gerek belediyeler gerekse valilik yurttaşlara hanelerde ısınma aracı olarak kullanılan odun/kömür sobalarında bilinçli ve doğru yakıt yakma ve söndürme konularında eğitimler vererek hava kirliliğini azaltma yönünde halkı bilinçlendirmelilerdir.
Yakıt kullanan kayıtsız tesislerin belirlenmesi ve emisyon sınır değerleri sağlamaları gerekmektedir”