Mersin’in önemli değerlerinden biri olan Tarsus çatalburun av köpekleri için gerçekleştirdiği saflaştırma çalışmaları ile ırkın uluslararası köpek ırkları arasında yer almasını hedefleyen Mersin Büyükşehir Belediyesi, çalışmalarını büyük bir titizlikle yürütüyor. Ayrık burun yapıları dolayısıyla ‘çatalburun’ olarak adlandırılan bu köpekleri saflaştırmak için Mersin’de yıllardır özel bir çalışma yürütülüyor. Avcılık yeteneklerinin yanı sıra, hemen her şartta koku sürebilme yetenekleri sayesinde ideal narkotik ve arama-kurtarma köpeği adayı olan çatalburunların orijini ve genetik aktarımı üzerine Çatalburun Üretim ve Rehabilitasyon Merkezinde yapılan çalışmalarda önemli bir aşama kaydedildi.

ÇATALBURUN ÜRETİM VE REHABİLİTASYON MERKEZİ KURULDU

Mersin Büyükşehir Belediyesi, çatalburunları saflaştırmak için Tarımsal ve Veteriner Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Kaşlı Geçici Hayvan Bakımevinde geçtiğimiz yıllarda Çatalburun Üretim ve Rehabilitasyon Merkezi kurdu. Özellikle avcılarla yapılan işbirliğiyle Tarsus ve çevre illerden bu merkeze getirilen çatalburun köpekleri, planlı bir şekilde çiftleştirilerek, elde edilen yavrularla saflaştırma çalışmaları ilerletiliyor.

Mersin’in merkez Toroslar ilçesindeki Kaşlı Geçici Hayvan Bakımevi içinde yer alan Çatalburun Üretim ve Rehabilitasyon Merkezi, kapılarını İHA’ya açtı. Merkezde büyük bir titizlikle bakımları yapılan çatalburunlar, çiftleşme dönemlerinde ‘balayı süitleri’nde çiftleştiriliyor ve doğan yavrular üzerinde genetik ve DNA çalışmaları yapılarak saflık oranları saptanıyor. Bugüne kadar yaklaşık 200 çatalburunun merkezden geçtiği çalışmalar, şu anda 64 yetişkin ve 6 yavruyla devam ediyor.

“YÜZDE 87 SAFLIĞA ULAŞTIK”

Merkezdeki saflaştırma çalışmalarını yürüten Kaşlı Geçici Hayvan Bakımevi Veteriner Hekimi Mustafa Ersen Bebek yaptığı açıklamada, çatalburunun Tarsus menşeli olup daha sonra Mersin’e mal olmuş bir av köpeği olduğunu söyledi. Bebek, “Çatalburunlarımız, genetik ve biyometri araştırmalarımızın devam ettiği şu günlerde yüzde 87 kapasiteye kadar ulaşmıştır. Yüzde 87 saflığımızı korumaya ve bunu daha ileriye taşımaya çalışıyoruz. Bu, yüzde 100 olduğunda gerekli kurumlarla iletişime geçip, uluslararası literatürde yer alması için elimizden geleni yapacağız” dedi.

“YÜZDE 87 SAFLIK ORANINA 6-7 YILDA GELDİK”

Saflaştırma çalışmalarının uzun yıllar aldığına işaret eden Veteriner Hekim Bebek, çatalburun üzerinde de yıllardır bu yönde çalışma yürüttüklerini kaydetti. Bebek, “Yüzde 87’ye yaklaşık 6-7 yıl içerisinde geldik. Şu anda F3 döl verimindeyiz. F7’ye ulaşmamız da yaklaşık 5-6 yılı alacaktır. Saflıkta yüzde 100’e ulaşabilir net bir yıl verilemez, çünkü fizyolojik ve metabolik bir süreçtir. Bu süreci genetik olarak yıldan yıla takip edeceğiz. Bu yüzde 87’yi en kısa sürede nasıl yüzde 100’e çıkartabiliriz, bunun araştırmaları içerisindeyiz” diye konuştu.

“‘ELİT SÜRÜ’ DEDİĞİMİZ, YÜKSEK VERİM ALABİLDİĞİMİZ BİR SÜRÜ ELDE ETMEYE ÇALIŞIYORUZ”

Çalışmaların ayrıntılarına ilişkin de bilgi veren Bebek, avcılarla işbirliği içinde civar il ve ilçelerden çatalburun av köpeklerini toplayıp merkeze getirdiklerini anlatarak, “Bizim bu konuda çıkış noktamız Tarsus ilçesinin Cinköy Mahallesi'nde başladı. Tesisimizi kurduktan sonra Adana, Osmaniye, Antalya, Niğde, Nevşehir gibi illerden çatalburunları buraya toplayıp, bir protokol karşılığında burada saflaştırma çalışmalarına devam ediyoruz. Bunları kızgınlık dönemlerinde çiftleştirip balayı süitlerine alıyoruz. Balayı süitlerinde doğum yaptıktan sonra biz bu yavrularımızı büyütüp envantere kaydediyoruz. Şu anda bakımevinde 26’sı erkek, 38’i dişi olmak üzere 64 çatalburun köpeğimiz var. 6 tane de yavrumuz var. Onlar da büyüme süreçleri sonunda kızgınlık dönemine geldiklerinde yine çiftleştirme ve saflık çalışmalarımız devam edecek. Şimdiye kadar 150-200 civarında çatalburun elimizin altından geçti. Bu konuda gerçekten hem vatandaşlarımızdan hem de Mersin Büyükşehir Belediyemizden gayet olumlu tepkiler aldık. Projemizi son derece destekliyorlar. Burada 100-150 köpeğimizi ayrıştırarak ‘elit sürü’ dediğimiz, yüksek verim alabildiğimiz bir sürü elde etmeye çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

“SAF IRK OLARAK LİTERATÜRDE YER ALMALARINI SAĞLAYACAĞIZ”

Çatalburun köpeklerinin çok zeki hayvanlar olduklarını, takip etme özelliklerinin diğer av köpeklerinden ayrıldığını söyleyen Bebek, şöyle devam etti: “Av köpekleri, genellikle bulunduğu çalılığa giren kuş, tavşan gibi hayvanları takip etme özelliğine sahipler. Çatalburun ise direkt hayvana yönelik değil, gidebileceği her yönü bilerek, ona göre akılcı bir şekilde davranmakta. Burunlarının koku alma duyuları diğer av köpeklerine göre daha fazla. Çatalburuna benzeyen İspanya’nın bir türü var. İngiliz pointer cinsi köpekler de benziyor ırk olarak. Biz zaten genetik çalışmamızı bunun üzerine yapıyoruz. Eğer bu ırklardan genetik ve DNA dizilişi açısından ayrıştırırsak, çatalburunun saf ırk olarak literatürde yer almasını sağlayacağız.” (iha)