HEDİYE EROĞLU

Küresel ısınmanın artan etkileri ile iklim haberciliğinin önemi artarken, Anadolu gazetecilerinin ‘iklim haberciliği’ gelişimine Ekosfer Derneği'nden katkı geldi.  Derneğin iklim haberciliği eğitimlerine Akdeniz bölgesinden start verildi.

Etkinlikte konuşan usta iklim habercileri, küresel ısınmanın yarattığı olumsuzlukların artışına karşı hazırlıksız olan Türkiye’nin bu durumu değiştirmek için acilen harekete geçmesi gerektiğini dikkat çekti.

İKLİM İNKARCILIĞI AZALDI

Ekosfer Derneği Yönetim Kurulu üyesi gazeteci Özgür Gürbüz, sera gazlarını dünyayı saran bir battaniyeye benzeterek, sera gazlarının yüzde 76’sını karbondioksitin oluşturduğunu işaret etti. Gürbüz, “O yüzden en çok bununla uğraşıyoruz. İkinci en büyük gaz metan. Metan gazı karbondioksitten daha fazla sera gazı etkisine sahip ama karbondioksitin atmosferde kaldığı süre 200 yılı buluyor ama metanın ömrü kısa. Karbondioksit hala en büyük bela olarak karşımıza çıkıyor.

Ama başlıca 6 gaz sera etkisini oluşturan en bilinenleri, uluslar arası anlaşmalarla azatlım hedefleri belirlenen gazlarda bunlar.

Su buharını hiç konuşmuyorsunuz diyorlar, evet miktar olarak çok ama su buharı karbondioksit olarak 200 yıl atmosferde kalmıyor. Ama şimdi pek duymuyoruz bu iklim inkarcılarını” dedi.

“TÜRKİYE, ‘BEN SİZİN KADAR DÜNYAYI KİRLETMİYORUM’ DİYEMEYECEK”

Sera gazlarının büyük ölçüde enerji kaynaklı olduğunun altını çizen Özgür Gürbüz, “Sera gazları yüzde 70’in üzerinde enerji tüketiminden kaynaklı. Doğalgaz veya içinde karbon olan her şey ki yanan her şeyden karbon çıkar diğer önemli etkenler.

Örneğin dünyada aynı anda sigara yakıldığında örneğin bir elektrik santralinin bir günlük sera gazı salınımına eş değer. Tarım orman ve diğer arazi kullanım faaliyetleri yüzde 24, binalar yüzde 6,4, ulaşım yüzde 14, endüstri yüzde 21.

Ayrıca ormanların tarlalara konut alanlarına çevrilmesi ile sera gazı salımını arttırmakta. Kaybedilen her orman bize sera gazı olarak geri geliyor.

Türkiye’de ki sera gazlarının yüzde 80’i de karbondioksit olup, karbondioksit üretiminin başlıca nedeni enerji. Karbondioksit gazlarının yüzde 70’i enerjiden kaynaklı. Ama ayrıca ulaşımın payı dünyaya bizde biraz daha yüksek.

Ancak uluslar arası arenada Türkiye’yi suçlamak çok da adil değil çünkü tarih boyunca karbon emisyonu daha biz ülkeydi.

Türkiye’nin kişi başına düşen emisyon gazı 6.4 ton oldu. 5-10 sene sonra Türkiye de Avrupa ülkeleri kadar kişi başına düşen emisyon gazı üreten ülke olacak bu da Türkiye’nin aleyhine neden olacak çünkü Türkiye çıkıp, ‘ben sizin kadar dünyayı kirletmiyorum’ diyemeyecek.

Önümüzdeki 10 senede emisyon azatlımı yapmamız lazım. Önümüzdeki 10 yıl çok kritik.

İklim krizinden neden bu kadar çok konuşuyoruz çünkü ortalama ısının artması büyük tehlike. Bir çok hayvan ve bitki türü yok olabilir.

Isınmadan kaynaklı aşırı hava olayları da en çok konuşulan konulardır Türkiye’de. Hortumların, sellerin şiddeti ve sıklığı giderek artmaya başlıyor” diye konuştu.

TÜRKİYE’Yİ NE BEKLİYOR?

Türkiye’yi bekleyen tehlikeye de dikkat çeken Gürbüz, 2013-2040 yıllarında iki derecilik bir sıcaklık artışı beklendiğini vurgulayarak, Marmara ve batı Karadeniz’de bu oranın daha yüksek olabileceğini ifade etti. “İçinde bulunduğumuz günlerde yaşanan kuraklık ile bunu daha da hissetmeye başladık” diyen Gürbüz, şöyle devam etti: “Bu krizden çıkamazsak bu artışlar 4 dereceye kadar çıkacak. Özellikle yaz aylarında bir çok bölge yaşanmaz olacak. 

Güneydoğu’da 4 derecenin üzerinde artışlar olması ile bir çok tarım ürününün üretimi yapılamayacak hal gelecek. Yağışlar da giderek azalıyor Türkiye genelinde, şuan yüzde 20 azalma söz konusu.

“KENTLER HAZIR DEĞİL!”

Biz normalde bu hava olaylarını hep görüyorduk ama hortumların insan ölülerine hiç rastlamıyorduk ancak artık rastlıyoruz. Geçen sene Kumluca’da insanlar hayatını kaybetti. Çünkü hortumlar büyüdü. Kıyıların içlerinde de görülmeye başlandı. Hiç görmediğimiz aşırı yağışlar yani hava olayları daha çok yaşanacak. Kentlerin altyapısının, daha da şiddetlenecek hava olaylarına hazırlıklı olmadığını daha çok vurgulamalıyız. Bu altyapılar 1980’lerin hava koşullarına göre hazırlandı. Halbuki şimdi daha çok yağışı daha kısa zamanda alıyoruz bu yüzdende altyapılar yetmiyor. İklim krizini gözen almadan

Akdeniz bölgesi için yağışlarda azalma, kış ve bahar aylarında önemli kayıp bir projeksiyon olarak gözüküyor. Sıcaklık artışını zaten Mersin’de çok iyi biliyorlar ki bu daha da artacak. Klima kullanımını arttıracak bu duruma karşı kentsel dönüşüm gerekli”.

NÜKLEER MASUM DEĞİL

Öte yandan nükleer santrallerin, sera gazı üretimine çok az katkıda bulunsa da inşa süreçleri ile malzeme tedariklerinin buzdağının görünmeyen yüzünü oluşturduğuna da dikkat Çeken Gürbüz, “Örneğin madenlerden uranyum elde edilirken fosil yakıtlar kullanılır. Yani enerji kaynaklarının beşikten mezara ne kadar kullanıldığı hesaba katılmalıdır. Örneğin bir kw saat elektrik için 30- 100 grama kadar karbondioksit emisyonu ortaya çıkar. Güneşte bu oran 30-40 , rüzgarda 20-30 civarındadır. Rüzgar güneş bir çok kaynaklar nükleere göre daha az karbona neden oluyor. Nükleer santrallerin karbonsuz olduğunu söylemek doğru değil, bunu propaganda aracı olarak yapıyorlar. 

Nükleer kazalar olmasa bugün nükleerleri durduramayabilirdik. Herkes nükleer santral yapmıyor. Bunu nedeni de çok maliyetli olması ve yapımının uzun sürmesi.

Örneğin Akkuyu’da iktidar 2005’te yola çıkmıştı ama 16 yılda hala bir reaktör bile yapılamadı. Bu süre içinde pek çok güne enerjisi santrali kurulabilirdi” dedi.