HEDİYE EROĞLU-AYŞENUR ÖNAL

Son zamanlarda Mersin ve çevresinde sık sık yaşanan depremler vatandaşta panik yarattı. Tarihinde şiddetli depremler yaşayan Mersin’de, yeniden artan deprem hareketliliği kentsel dönüşümü gündeme getirdi.

Depremleri değerlendiren TMMOB’a bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Mersin Şube Başkanı Gülçin Barbaros Ak, “İnşaat konusunda da yeni yapılar her ne kadar güvenli görünse de eski yapılarda kullanım devam ediyor. O yüzden riskli yapılarda dönüşümün devam etmesini destekliyoruz yapılaşmada herkesi güvenli konuta davet ediyoruz” dedi.

“İNSANLAR KONUT VE YAPI GÜVENLİĞİNİ ÖN PLANA ALMAYA BAŞLADILAR”

SORU: En önemli konumuz aslında deprem! Artan deprem hareketliliği sektöre hareketlilik, bir değişim getirir mi?

G. BARBAROS AK: Getirir, çünkü Deprem Yönetmenliği, son yaşadığımız depremden sonra artık halkında dikkatini çekmeye başladı. Biz aslında mühendisler olarak tabi ki dikkat ediyoruz, yönetmelikler çerçevesinde binalarımızı inşa ediyoruz. Ama kullanıcılar bina güvenliğinden ziyade fiyat ve estetik ile ilgileniyorlardı.

Ancak 2020’de maalesef çok büyük depremler yaşadık, en son yaşadığımız depremden sonra artık insanlar konut ve yapı güvenliğini ön plana almaya başladılar. Biz bunu 1999’da olan büyük İstanbul depreminden beri söylüyoruz; ama 2020 yıllında artık gündemde zirveye oturdu.

Projelerde de yapı, Deprem Yönetmeliğine uygun mu? Kullanma izin belgesi var mı? Herhangi bir sıkıntısı var mı? Bunları kontrol ediyorlar. Depremden sonra özellikle Mersin’de bize çok talep geldi. ‘Bizim binamız güçlendirilebilir mi?’ Ya da ‘binamız riskli bir yapı mı?’ sorularına maruz kaldık. Mersin’de böyle şeylerin aslında şimdiye kadar sorulmaması kötüydü. Diğer kentlere göre aslında şanslıyız ama bu olmayacak anlamına gelmiyor. Depremlerin sıklığına baktığımızda biraz sakin olduğunu görüyoruz sadece. Yakın çevrede yaşanan depremlerden de etkilenme olasılığı var.

“GEVŞEK ZEMİNDE DEPREM DAHA DA HİSSEDİLİYOR”

Aynı zamanda bizim kentimiz bir kıyı kenti, bu yüzden kendisinin etkilenme olasılığı olduğundan dolayı insanlar biraz tedirgin oluyor. Daha çok ‘güçlendirme yapılabilir mi?’ diye soruyorlar, bu bizim için sevindirici bir durum. Güçlendirme konusunda da biz her zaman bilinçlendirmeye çalışıyoruz. Her zaman için uzman bir inşaat mühendisine danışabilirler.  Bu konuda teknik destek alabilirler.

Kentimizde 1998 yıllındaki Ceyhan depreminden etkilenen çok bina oldu. Deprem dalgaları aslında uzaklığa göre etkisini azaltır ama zemin yapısı işin içine girdiği zaman özellikle bizim kentimiz gibi kıyı bölgelerinde zemin yapısının gevşekliğinden dolayı deprem dalgası uzaktan da olsa gelir, gevşek zeminde dinlenir aynı zamanda devam eder ve orayı terk etmek istemez. Orada oyalanır. O yüzden her ne kadar uzaktan da olsa hissediyoruz.

MERDİVEN ALTI MÜTEAHHİTLİĞİN ÖNÜNE NASIL GEÇİLİR?

SORU:  Yapıların güvensizliği konusunda ne yazık ki merdiven altı müteahhit yapısının Türkiye’de inanılmaz büyük olması inancı yatar. Bu neyden kaynaklı? Ya da bu kanı nasıl değişecek?

G. BARBAROS AK: Müteahhitlik durumu aslında bizim yıllardır uğraştığımız bir konu, her ne kadar projeyi dört dörtlükte yapsanız eğer uygulamada sıkıntılar varsa hiçbir işe yaramıyor. Pas payının belirlenmesinden, beton kalitesinin belirlenmesine bunların hepsinin sahada denetlenmesi gerekiyor. Müteahhit de bu konuda özen göstermeli, biz yıllardır müteahhitlik konusunda yasa çıksın diye uğraştık. Bir müteahhitlik yasası çıktı şuan yolda bir nebzede olsa bir değişim var. Şuan bunu bir başlangıç olarak görüyoruz, kesinlikle gelişime ihtiyacı var. Denetim konusunda da büyük bir gelişme var. Müteahhitler, yapı sahipleri ve projeler arasında bir sorun yaşıyorduk. Yapı denetim firmaları özellikle işverenler statüsünden, müteahhitlerden, yapı sahiplerinden ücreti karşılığında denetim yapıyorlardı. En azından bunu şuan bertaraf ettiğimizi düşünüyorum. Yeni çıkan yönetmeliklerde havuz denetimi geldi bildiğiniz gibi o biraz rahatlatıcı en azından.

“UYGULAMA KONUSUNDA BİRLİK ŞART”

SORU: Doğrudan yerelde, sokakta zabıtası ya da ekibi ile var olan ruhsatı da veren belediyelerin yetkisi mi artırılmalı, yoksa etkisi mi?

G. BARBAROS AK: Belediyeler, yerel yönetimlerin davranışları bu konuda çok önemli. Yerel yönetimlerin, belediyelerin bu proje konusunda bir birliğe sahip olması lazım. Birlik olarak dediğim şey, uygulamalarda farklılıklar görüyor her belediye. Kurallara uyduğumuz şeyler aynı ama bazen uygulamalarda farklılıklar olabiliyor. Bu uygulamalar konusunda en azından birlik olmaları gerekiyor. Bu hem yapıyı etkiliyor, hem işleri yavaşlatıyor. Biz aslında bunun bir standarda bağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü her şey aynı, yönetmeliklerimiz aynı, uyduğumuz şeyler aynı.

“AKDENİZ BÖLGESİNDE DEĞİŞİM İSTİYORUZ”

SORU: Mersin’i nasıl değerlendiriyorsunuz? Mersin merkeze ve dört ilçeye bakarsak Yenişehir ve Mezitli’yi yeni yerleşim yeri olarak değerlendirmemiz gerekiyor. Toroslar ve Akdeniz, tamamen imarı sorunlu bir bölge olarak ikiye ayrılıyor. Gerçekte böyle mi?

G. BARBAROS AK: Yapı stokuna baktığımızda bir ayrım var aslında. Özellikle Akdeniz bildiğiniz gibi aslında Mersin’in göz bebeği ilk yerleşim yeri olduğu için en eski binaların olduğu bir böle. Ama aslında devamında Yenişehir bölgesine geçmiş. Yenişehir’inde aslında bir geçmişi var. Özellikle sahil tarafları, her ne kadar adı Yenişehir olsa da üst tarafları Yenişehir, Alt kısımları, güney kısımlarının bir yaşı var yani. Biz tabi buralarda bir değişim istiyoruz, ama ilk başta dediğimiz gibi biz Akdeniz bölgesinde değişim istiyoruz. Şuan zaten Akdeniz bölgesinde bir hareketlilik var bu konuda adımlar atılıyor kentsel dönüşüm ve oradaki binaların yenilenmesiyle alakalı bir hareket var. Turgut reisin riskli alan ilan edilmesinin üzerinden uzun bir süre geçti. Bunun projelendirme aşaması halen devam ediyor. Burada önemli olan hak sahiplerinin gerekli hukuki şartları sağlaması.

SORU: Son olarak ne söylemek istersiniz en son yaşadığımız depremle ilgili?

G. BARBAROS AK: Depremle ilgili olarak, inşaat mühendisleri odası olarak biz her zaman teknik destek vermeye elimizden geldiğince devam edeceğiz. İnşaat konusunda da yeni yapılar her ne kadar güvenli görünse de eski yapılarda kullanım devam ediyor. O yüzden riskli yapılarda dönüşümün devam etmesini destekliyoruz yapılaşmada herkesi güvenli konuta davet ediyoruz.