HEDİYE EROĞLU

Türkiye’de plastik atıkların yaklaşık yüzde 75 gibi büyük bir oranını oluşturan etilen polimerin ithalatı yasaklanmıştı. Söz konusu kararın yürürlüğe girdiği 2 Temmuz'dan bir kaç gün sonra, Bakanlık ile sektör temsilcileri arasında varılan anlaşma ile yasağa ilişkin yeni düzenleme getirildiği duyuruldu. Türkiye'de mayıs ayında alınan kararla plastik/polietilen atıkların ithal edilmesine getirilen yasak 10 gün sonra iptal edildi.

AVRUPA’DAN TÜRKİYE’YE ATIK YAĞIYOR

Duruma tepki gösteren Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Mersin Şube Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Sinan Can, Türkiye’nin, 2020 yılında da Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke olduğuna dikkat çekti. “Bir önceki seneye göre plastik atık ithalatında yüzde 13 artış gerçekleşti ve her gün 241 kamyon dolusu plastik atık Türkiye’ye geldi” diyen Can, son 16 yılda ise Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atıkların 196 kat arttığını işaret etti.

Dr. Sinan Can, “Ülke olarak atık ithalatı gerçekleştirerek bir yandan kendi atığımızı ulusal mevzuatımızda yer alan geri dönüşüm hedeflerine uygun yeterince geri dönüşüme tabi tutamıyoruz ve başka ülkelerin enerji cari açığı oluşturmaya müsait yöntemlerle atığını satın alarak döviz ödüyor ve bazen de başka ülkelerin kurtulmak istediği zararlı madde içeren atıkları satın alıyorduk. Konunun çevre açısından arz ettiği önemin yanı sıra hammadde göreli olarak ucuz olduğu anlayışıyla birlikte bir de ekonomik boyutu vardı.

Ülke genelinde atık ithalatına gelen tepkiler neticesinde Ticaret Bakanlığı, plastik atık ithalatında düzenlemeye giderek etilen polimer atık ithalatını yasakladı. Kararda, etilen polimer atık ithalatının ‘ithalatı uygunluk denetimine tabi atıklar’ listesinden çıkartılarak, ‘ithalatı yasak diğer atıklar’ listesine dahil edildiği belirtildi. Diğer yandan, bugün itibariyle atık ithalatından ziyade Avrupa Birliği‘nde (AB) tek kullanımlık plastik ürünleri yasaklayan tasarı tüm üye ülkelerde yürürlüğe girdi ve Avrupa ülkelerin de tek kullanımlık plastiklerin tüketilmesi yasaklandı” diye konuştu.

GERİ DÖNÜŞÜM İÇİN PİYASADAN PLASTİK TOPLANABİLİR

Atık ithalatı yerine geri dönüşüm için kullanılacak plastiğin iç piyasadan rahatlıkla toplanabileceğini vurgulayan Başkan Can, iç piyasadaki atık yönetim alt yapısının desteklenmesi ve ithalattan tamamen vazgeçilmesi gerektiğini söyledi.

Nihayetinde, atık ithalatından önce, sıfır atık yönetmeliği temel alınarak ülke içi atıkların kaynağında ayrıştırılması ve geri dönüşümü için çok yoğun ve kapsamlı çalışmalar yapılması gerektiğini belirten San, “Teşvikler verilmeli ve geri dönüşüm olabildiğince artırılmalıdır. Çoğu zaman olduğu gibi ithalat yaparak kestirme çözümler bulmak yerine uzun vadeli eğitim ve bilinçlendirme ile geri dönüşümü sonuna kadar teşvik etmeliyiz ve Avrupa birliği ülkeleri gibi kademeli olarak plastik kullanımı yasaklayıcı mevzuat değişikliklerine hazırlanmalıyız. Böylece hem kendi atıklarımız geri dönüşüme tabi tutularak çevreye olumlu katkıda bulunulmuş olacağız, hem de her türlü atık türünün ithalatını kademeli olarak yasaklayarak çevre ekonomisi özelinde enerji cari açığını azaltarak ekonomik açıdan da tasarruf edilecektir.

BIRAKIN ATIK YÖNETİMİ SÜREÇLERİNDEKİ KARARI ÇEVRE MÜHENDİSLERİ VERSİN

1 Temmuz itibariyle polietilen türevli atıkların ithalatına yasak getirilmiş ve bu yasak ile gerek atık yönetimi gerekse ülke ekonomisinde yaşanan cari açığın kapatılması açısından umut verici bir gelişme olarak değerlendirilmişti. Lâkin sadece iyi olan mesele için 10 gün dayanılabildi. Ambalaj atığı ve tehlikesiz atık özelinde atık yönetiminin iflasını getiren sürece hep beraber tanıklık ettiğimiz kanısındayım. Ne yazık ki uygulanılabilmek için bin bir emek ortaya konulan sıfır atık felsefesinin de hayal olabileceği tekrardan hissedilmiş olundu. Bırakın atık yönetimi süreçlerindeki kararı Çevre Mühendisleri versin” diye konuştu.