Hediye Eroğlu

Mersin’in Gülnar İlçesi, Çukurasma, Üçoluk, Yassıbağ, Tozkovan köylerinde yetişen kişniş üzümü Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 75’ini tek başına karşılayabiliyor. İlçede bu yıl bin ton kişniş üzümü rekoltesi bekleniyor ancak son günlerde düşük fiyatlar üreticinin belini büküyor. 2 sene önce 23 liraya çıkan fiyatların geçen yıl ve bu yıl 8 lira düzeyinde seyretmesi üreticiyi zor durumda bırakıyor.  Duruma tepki gösteren bazı üreticiler asma ağaçlarını keserek sosyal medyada paylaşıyor. Yurt dışından 2-2.5 dolara ithal edilen kişnişin Gülnar’da 8 liradan alıcı bulması üreticiyi kara kara düşündürüyor.

Gülnar Çukurasma-Tozkovan Üçoluk Kuş Üzümü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Hayrettin Çay, ilçede bu yıl bin ton kişniş üzümü rekoltesi beklediklerini söyledi. Kooperatif olarak kişniş üzümünün değerlendirilmesi için makinalar temin edilerek faaliyete geçirildiğini anlatan Çay ancak pazarlama nedeniyle sıkıntı yaşadıklarını söyledi.

“2018’DE 23 LİRA 2021 YILINDA 8 LİRA”

2018’de 22.5 liraya verdikleri kişniş üzümünün şu an 8 ile 8 buçuk lira arasında alıcı bulduğunu anlatan Çay, kişniş üzümünün para etmemesi nedeniyle bazı üreticilerin bağlarını kestiklerini sosyal medyada gördüklerini ve durumu üzüldüklerini söyledi. Gübre, mazot gibi girdi fiyatlarına sürekli zam gelirken kişniş üzümünün fiyatının düşmesini anlayamadıklarını anlatan Çay, “Bizim ürünümüz ülkenin ihtiyacının yüzde 75’ine yetiyor. Bizim 8 liraya sattığımız kuş üzümü yurt dışından 2 buçuk dolarak ithal ediliyor. Yunanistan’dan Gürcistan’dan 20-25 liraya ithal ediliyor. Gülnarlının elindeki üzüm 8 lira. Fiyatın düşük olmasının edeni biz kooperatif kurduk diye 3-4 firma bizi batırma politikası yapıyor. Adamlar kooperatif kurulmadan önce kafalarına göre fiyat veriyorlardı. Fiyatlar artmasın diye bizim kooperatif kurarak birlik olmamızı istemiyorlar.  Pazar sıkıntımız var. Bu nedenle fiyatlar düşük” şeklinde konuştu.

“ÇİFTÇİNİN EZİLMEMESİ İÇİN EN AZINDAN 15 LİRA OLMALI”

Üçoluk Mahalle Muhtarı Resul Bıyık, muhtar olarak kooperatif kurduklarını ve kişniş üzümünün değerlendirilmesi için mücadele verdiklerini söyledi. Kendileri bunun için mücadele verirken bazılarının köstek olmaya çalıştığını anlatan Bıyık, “Şu anda kişniş üzümünün fiyatı 8 lira. 2 sene önce 23 liraya satılmıştı. Üretici 8 liraya vermek istemiyor. İhracatçılarla görüşüyoruz. Bağlantı kurmaya çalışıyoruz. Çiftçinin enflasyon altında ezilmemesi için en azından 12-13 liraya satılması lazım. Çünkü gübre fiyatları başını almış gitmiş, mazot fiyatları almış başını gitmiş, işçi çalıştırmanız lazım işçi yevmiyeleri fırlamış gitmiş. Masraflar yükseldi. Onun için vatandaş zor durumda. Çözmek için uğraşıyoruz ama engel konuluyor. Yıllardır bunun ticaretini yapanlar kooperatif olarak bizim piyasaya girmemizi istemiyorlar. Adamlar istedikleri fiyata alıp istedikleri fiyata satıyorlar. Pazarlık yapma şansınız yok. Vatandaş sıkıştığı için düşük fiyata vermek zorunda kalıyor” şeklinde konuştu.

“İTHALATA İZİN VERİLMEMELİ”

Gülnar’da bu yıl 1000 ton rekolte beklediklerini anlatan Bıyık şunları söyledi: “Bu Türkiye’ye yetmez. İthalat var. Dışarıdan mal giriyor. İthal mal gelmemesi için Tarım Bakanlığı ile görüştük. Eksiklik bizde de var. Biz bunun coğrafi işaretini almamışız. Patentini almamışız. Marka olmamışız. Biz bununla ilgili girişimlerimiz var ama şu anda resmi olarak yok. Bunlar olmayınca  Tarım Bakanlığı yetkilileri ürünümüzün tanınmadığını,  marka çalışmasının olmadığını söylediler. Eksikliklerden bahsettiler. Bunların yapılması durumunda dışarıdan mal girişiminin engellenebileceğini söylediler ama biz bunu yapmamışız. Bunların yapılması için girişimlerimiz sürüyor.”

KURUYEMİŞÇİDE 40 TL

Bıyık marketlerde küçük küçük paketteki kuş üzümlerinin üzerinde yüksek fiyat bulunduğu yönündeki soruya, “Marketlerde küçük küçük paketlerde kuş üzümleri pahalı satılıyor. Bizim kooperatifteki makinalarımız böyle küçük paket yapamıyor. Ek cihazlarla küçük paket yapma çalışmalarımız sürüyor. Marka ve logo oluşturmamız lazım. En düşük fiyat 15 olsun ki üreticiyi kurtarsın”dedi.

“İTHALAT OLMASA GÜLNAR’IN KİŞNİŞİ TÜRKİYE’YE YETER”

Gülnar Ziraat Odası Başkanı Hacer Emiş Işık ta 8 lira satılan kişniş üzümü fiyatının çok düşük  olduğunu söyledi. Çiftçinin genel olarak ürününün para etmediğini ifade eden Işık, “Dert bir değil elvan elvan. Kooperatif faaliyete geçti elemesini felan yapıyor. Onlarda tam istenilen hak ettiği fiyattan alıcı bulamıyor. Herkes düşük almaya çalışıyor. Kooperatif çiftçisini korumak istiyor ama karşı taraftan satacağı direk muhatabını o fiyattan denk getiremiyor” şeklinde konuştu.

Gülnar’ın Türkiye’nin tek kişniş üzümü üretilen bölgesi olduğunu hatırlatan Işık, “Yurt dışından ithal kişniş gelince Türkiye’de tek olsak ta bir şey ifade etmiyor. İthal edilmesi Türkiye’ye yeter. Yetmese de az çok az bir açık kalır. Korona nedeniyle davetler olmadı. Davetler, toplu yemekler yapılamayınca kişniş tüketimi az oldu” şeklinde konuştu.

“ÜRETİCİNİN ELİNDE GEÇEN YILDAN ÜRÜN VAR”

Üreticinin elinde geçen yıldan kalan kişniş üzümü bulunduğunu ifade eden Işık şunları söyledi: “Geçen yıldan kalan kuş üzümlerini bitirmeye çalıştılar ama bitiremediler. Azda olsa ellerinde var. Bu sene rekolte var. önceki yıl 25 liraya kadar çıktı. Ondan sonra fiyat düştü. Büyükşehir Belediyesi geçen yıl 10 ton aldı ama ama yetersiz. Geçen sene kooperatif İstanbul Halk Ekmek fabrikasına felan gönderdi ama yeterli olmadı. Değerlendirilmesi için ithal ürün gelmemesi lazım. İthal edilmezse en azından üreticinin elinde ürün kalmaz”     

ÜRETİCİLER: İKİ SENE 25 LİRA OLAN KİŞNİŞ ŞİMDİ NEDEN 8 TL?

Arife Tol isimli üretici ise “Herşey katlana katlana zam alırken neden bizim binbir emekle yetiştirdiğimiz kuş üzümüz iki sene önce 25 liraya alınırken şimdi 8 liraya alınıyor. Bunun sebebini öğrenmek istiyorum” dedi.

Üretici Mehmet Cay da “İki yıldır her şeyin fiyatı iki katına çıkarken kişniş fiyatları bu kadar niye düştü bunu araştırmak gerekir. Yoksa Gülnar’da üç beş simsar milletin ekmeğiyle mi oynuyor” ifadelerini kullandı.