Hediye Eroğlu

Mersin’de Fırıncılar Odası’nın ekmeğe zam talebinin kabul edilmesi ile 1 buçuk ay önce 230 gram ekmeğin fiyatı 2 TL’ye çıkarken sürekli artan un ve girdi fiyatları fırıncıları zor durumda bıraktı. Fırıncılar 40 gün önce 180 liraya aldıkları bir torba unu artık 280-300 liraya aldıklarını ifade ederek devletin soruna el atmasını istiyor. Fırıncılar ekmeğe zam yapılması yerine un fiyatının düşürülmesini istiyor.

Mersin Fırıncılar Odası’nın Kayyum Başkanı Cevdet Tekbaş, sürekli artan girdi fiyatları nedeniyle ekmeğe zam yapılmasının fırıncıların gündeminde olduğunu söyledi. Fırıncıların sürekli maliyetlerin yükseldiğinden bahsettiğini ifade eden Tekbaş, “Haklılık payları var. Bakanlık nezdinde görüşmeler var. Mersin’de ekmeğe yeni zam yapıldı ama maliyet unsurları ve girdiler sürekli artıyor. Aldı başını gitti” şeklinde konuştu.

FIRINCI ESNAFI: EKMEĞE ZAM ÇARE DEĞİL UN FİYATLARINI DÜŞÜRÜN

Mersin’de fırıncılık yapan Murat Otçu ise un fiyatlarının sürekli arttığını vurgulayarak, en büyük sorunun artan un fiyatları olduğunu söyledi. Ekmeğe zam değil un fiyatlarının düşürülmesini istediklerini ifade eden Otçu, “Zaten ekmek 2 lira olmuş satamıyoruz. Un fiyatı 1-2 ay önce 180-190 lira iken şu an 310 lira. Günlük zam geliyor. Sesimizi duyurmak istiyoruz. Bu un fiyatları neden artıyor. Ortada fol yok yumurta yok. Hiçbir şey yok. Söylenene ve duyduklarımıza göre fabrikada unun çıkış fiyatı 190 TL imiş. Aracıların yaptığı farka bak. 190 liraya un al 310 liraya sat. 120 TL fark. 10’ar lira, nakliye, işçilik, kar koy, 10 lirada keyfi koysun 10 lirada çay parası koysun bu 230 lira yapar. 310 lira yapmalarının sebebi ne? “ diye sordu.

“VATANDAŞ EKMEK ALAMIYOR”

Halkın alın gücünün düşmesi nedeniyle ekmek 2 TL olduktan sonra işlerinin yarı yarıya düştüğünü ifade eden Otçu, “Ekmek 1 TL iken 100 ekmek satıyorsak şimdi 50 ekmek satar hale geldik. Ekmek 1 lira iken en azından ekmek satıyorduk. Cebimiz para görüyordu. Şu an fırıncılar kredi çekerek, arabası olan arabasını satarak unculara borçlanarak ayakta durmaya çalışıyor. Fırıncılar 20-30 bin lira borçlanıp unculara gebe kalmış durumda. Biz devletin un fiyatlarına el almasını unculara “dur’ demelerini istiyoruz. Un fiyatlarını bu kadar artmasının sebebinin bulunmasını istiyoruz. Yoksa biz ekmeğe zam istemiyoruz” şeklinde konuştu.

“UN FİYATINI DÜŞÜRÜN”

Fırıncılardan ekmeğe zam yapmayı düşünenlerinde bulunduğunu ancak bunun çözüm olmayacağını vurgulayan Otçu şöyle devam etti: “Burada çözüm un fiyatlarının düşürülmesi. Un fiyatları ucuzlasın. Asgari ücretle çalışan işçiyi düşünün. Sabah 5, öğle 5, akşam 5 olmak üzere günlük 15 ekmek tüketiyor. Bu ayda bin TL eder. Kalıyor elinde bin 800 TL. Bu adamın elektriği suyu var. Çoğu fırıncı zam yapalım diyor da çözüm ekmeğe zam yapmak değil. Bugün ekmeğe zam yaptık yarın uncular unu  400-500  TL yapacak. Bugün uncuyu aradım 310 TL. Hala zam geleceğini söylüyorlar. Fabrika çıkışı 190 olan un fiyatı bu kadar niye artıyor anlamış değiliz” dedi.

“DEVLET UNCULARI DENETLESİN”

Çözüm olarak fabrikalardan direk un almayı düşündüklerini belirten Otçu, “Devletin bu unculara dur demesi lazım. Nasıl marketleri kontrol ediyorlarsa uncuları denetlesinler. Biz unu 300 liraya alsak bile faturaya bunu yansıtmıyorlar. Çözüm ekmeğe zam değil. Unculara dur denilerek un fiyatlarının düşürülmesi lazım. Mersin’de un sektöründe 4 firma var bunlar fiyatları artırıyor. Devletimiz açıklama yapıyor, buğday ambarımız dolu diyor bunlar buğday yok Hollanda’dan getiriyoruz diyor” şeklinde konuştu. 

TARSUS’TA DA SIKINTI VAR

250 fırında günlük 250 bin ekmeğin üretildiği Tarsus’ta fırıncılarda artan un fiyatlarından dertli. Tarsus Fırıncılar Odası Başkanı Suat Yaşar tüm Türkiye’de olduğu gibi Tarsus’ta daki fırıncılarında artan un fiyatları nedeniyle sıkıntı yaşadığını söyledi. Un fiyatları yerinde durmadığı gibi piyasada unun bulunmadığını anlatan Yaşar, “Fabrikalar kısıtlı un üretiyor. Buğday dışarıdan ithal ediliyor. Dolar bazında geliyor. Dolar sürekli artıyor. Artınca buğday artıyor bu una yansıyor. Bu nedenle ekmeğin maliyeti artıyor. 40 gün 170 lira olan un 300 lira. 40 gün içinde una 130 lira zam geldi. Un fiyatları 170-180 lira bandında kalmış olsa idi 2 lira ekmek fiyatı fırıncıyı bir nebze ayakta tutacaktı. Ama artan un maliyetleri ve uncuların fırıncılara karşı veresiyeyi kesmesi fırıncıyı zora soktu. Adam üretemediği ekmeğin parasını yatıracak sonra un alacak. Artık fabrikalar buğdayı hangi fiyattan alacağını bilmiyor. Her aldıklarında farklı fiyat söyleniyor. Fırıncı istediği zaman fiyat değiştiremiyor. Uncular fiyat değiştirebilir ama fırıncılar değiştiremiyor. 170-180 liraya un alırken de 2 liraya ekmek sattık 300 liraya da un alsak 2 liraya satmak zorundayız” ifadelerini kullandı.

“FIRINCILAR İŞİN İÇİNDEN ÇIKAMAZ OLDU”

Ekmekte kısa süre önce zam aldıkları için yeni bir zam alamadıklarını anlatan Yaşar, “Zam yapınca vatandaştan tepki topluyor. Girdi fiyatları nedeniyle üretemediği için kısıtlamaya gitmek zorunda kalacak. Devletimiz bu işe el atması lazım. Artan un fiyatlarına ‘dur’ demesi lazım. Fiyatı sabitlemesi lazım. Ama şu an öyle bir şey yok. Un firmaları geliyor her gün ayrı bir fiyat veriyor. Bugün 280 TL ise yarın un fiyatının ne olacağını bilmiyoruz. 2 gün sonra hangi fiyata alacağımızı bilmiyoruz. Ama biz yarında diğer günde 2 TL’den ekmek satacağımızı biliyoruz. Ekmek üretmek için artık hammadde bulamıyoruz. 8 Ekim’de Tarsus’ta 230 gram ekmeği 2 liraya satmaya başladığımızda un 170 TL idi. Bugün un 280 TL. Aradaki fark 110 TL. Bu ekmeğe tane başına 1 TL maliyet demektir. Bu işin için fırıncılar artık çıkamaz oldu” dedi.