HEDİYE EROĞLU

Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer’in proje ve kaynak sıkıntısına rağmen hayata geçirmekte ısrar ettiği Mersin Metro’su için temel atmaya sayılı günler kala kenti endişe sardı.

Büyükşehir Belediyesi, Mersin Metrosu’nun temel atma töreninin kentin düşmanı işgalinden kurtuluşunun 100’üncü yılının kutlandığı 3 Ocak 2022’de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in katılımıyla Pazartesi günü saat 15.00’te Cumhuriyet Meydanı’nda (Akdeniz) gerçekleştirileceğini açıkladı.

“ALTINDAN KALKAMAYABİLİRİZ”

Ancak endişeli bekleyiş içerisindeki Mersinliler’in sesi araştırmacı yazar Abdullah ayan oldu.

İki yılı aşkın süredir Mersin metro projesi ile ilgili farklı alanlardaki çeşitli sorunlara dikkat çeken makalelerde ağırlıklı olarak kaynak sorununa dikkat çeken Ayan, son olarak Radyo Ülkü’de katıldığı Yerel Gündem Programında, 3 Ocak’ta temeli atılması planlanan Metro Projesini değerlendirdi.

Belediye bütçesinden hareketle öz kaynaklar temel alındığında altından kalkılması hayli zor bir proje olan Metro ile ilgili temel sorunun finansman olduğunu işaret eden Ayan, “Önceki dönem Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz’ın metro müjdesi vermeye başladığı günden beri adına ister hafif raylı sistem ister metro deyin, toplu taşıma yatırımının gerçekleştirilebilmesi için gerekli kaynağın nereden, nasıl hangi maliyetlerle karşılanacağı sorusu dün olduğu gibi bugün de somut olarak yanıtlanmış değil. Gerçekten Mersin metrosunun tamamlandığında kaça mal olacağı halen meçhul. Evet, açılan ihalede verilmiş tekliflerle ilgili ortada fiyatlar var ama Türk lirasının son yıllardaki değer kaybı ortadayken ve bu yetmezmiş gibi malzeme maliyetleri başta olmak üzere her türlü girdinin akıl almaz boyutlarda yükseldiği bir ortamda evdeki hesabın çarşıya uymayacağı somut gerçek” dedi.

“ASTARI YÜZÜNDEN PAHALI OLABİLİR”

İlk ihalesi iptal edilen ve son olarak 28 Nisan 2021 günü yapılan son ihalede 13,4 km

uzunluğundaki Mersin Metrosu için 3 milyar 379 milyon 404 bin 875 lira teklifle ihalenin verildiğini anımsatan Ayan, ancak projenin maliyetini işin sonunda çoğu girdinin ithal kaynaklı olması nedeniyle dolar fiyatlarındaki değişimin etkilemesi hatta belirlemesinin kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti.

Ayan, projenin başlangıcında ifade edilen 'finans kuruluşları kuyruğa girdi, projeye kredi vermek için can atıyor' argümanının, zaman içinde yerini kredi bulamama veya bulunacak kredinin deyim yerindeyse 'astarının yüzünden pahalı olma' durumuyla karşı karşıya olunduğunu vurguladı.

“KAYGISINI HİSSETMELİYİZ”

Abdullah Ayan, “Bugün herkes alkışlıyor, oturup hepimiz hayalini kuralım tamam ama bunun ötesinde bir takım sorular var ise bunu da konuşalım. Çünkü tablonun tersine dönmesi halinde gelecekte çocuklarımız ‘bu iş yapılırken siz ne yapıyordunuz’ derse ne yapacağız? Bunun kaygısını hissetmeliyiz.

Bu ihale 3.4 milyar liraya sonuçlandı ve birileri hala ‘yapacağız’ diyor. Bu teklif verildiğinde dolar 7 liraydı. Biz 500-600 milyon dolar maliyeti olan bir işin yapılabileceğini konuşuyorduk. Bu teklif bu rakamlarla hala geçerliyse hemen yaptıralım. Ama bu dünya fiyatlarıyla yapılabilecek dolar bazlı bir yatırım. Bu yatırım 500-600 milyon dolara yapılabilecekse, bugün karşılığı neredeyse 10 milyar lira. 10 milyar liranın altından kalkacak olan bir kent ile 3-4 milyarın altından kalkmak aynı şey değil. 10 milyar lirayı 30 yıllık belediye yatırım bütçemizi buna ayırmamız gerekir. 900 milyon liralık bir borçlanma yetkisi aldı belediye. 900 milyon lira alındığı gün 100 milyon dolar ediyordu bugün 60 milyon dolar ediyor. 100 milyon dolar bu projenin yüzde 20’sinin karşılığıydı. Ama bugün bu rakam 60 milyon dolara düştü ki, 10 yıl üst üste bu rakamda borçlanması gerekir belediyenin.

HAZİNE ONAYI GEREKİYOR

Ayrıca proje için Hazine onayı gerekiyor. Öte yandan İller Bankası’ndan teminat mektubu bile alamadıkları yönünde haklı olarak şikayetleri var. İller Bankası’ndan asfalt için teminat mektubu bile alamıyorsanız. Nasıl olacak da Hazine’den borçlanma onayı alacaksınız? Bu soruların hiç birinin cevabı yok. Ama sonuçta bir temel atma töreni yapılacak. Umarım hızlı bir şekilde gerçekleşir proje söylendiği gibi. 36 ay içinde yapılması gerekiyor ki umarım yapılır. Adana’nın yaşadığı bir sendrom var raylı sistemle ilgili umarım bu tip bir sorunla karşılaşmaz Mersin” diye konuştu.

METRO SÜRECİ

Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşım alanındaki vizyon projelerinden biri olan 13,4 kilometrelik ilk yer altı raylı sistemi olacak Metro Projesi’nin 27 Şubat 2020’de yapılacak ön yeterlilik ihalesi, pandemi nedeniyle 20 gün ertelendi.

Ancak Dev İnşaat Taah. İth.İhr. Sar. Tic. Ltd. Şti’nin ihalede rekabet kurallarına aykırı tutum olduğu iddiası üzerine, Kamu İhale Kurulu yaptığı inceleme sonrasında ihalenin iptaline karar verdi.

Bu nedenle ön yeterlilik ihalesi ancak 29 Nisan 2021 tarihinde yapılabildi. Belediye 28 Nisan'da maliyeti 790 milyon lira artırıp, metro ihalesini bu kez 3 milyar 190 milyon liraya çıkarırken 25 olan istasyon sayısı 11’e indi ve metro hattı da 6 kilometre kısaldı.

Daha önce düşük tutarlı ihaleler bile canlı yayınlanıp halka duyurulurken, bu ihalenin kamudan gizli ve olağanüstü durumlar için kullanılan 21 B maddesiyle yapılması dikkat çekti

3 firma teklif sundu, bir firma ise teşekkür mektubu sunarak çekildi.

İhaleyi en avantajlı teklif olan 3 milyar 379 milyon 404 bin 875 lira ile Dillingham Cont. Int. Inc + KiskaKom İnş. A.Ş. ortak girişimi kazanırken, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 2021 yılı Ağustos ayı toplantısında Metro Projesine ilişkin Başkan Vahap Seçer’e 900 milyon liralık finansman yetkisi verilmesi teklifi de oy çokluğuyla kabul edildi.

4 Ekim’de, “Mersin Büyükşehir Belediyesi Mezitli-3 Ocak Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektromekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşi Yüklenim Sözleşmesi”ne ilişkin Büyükşehir Belediyesi ile ihaleyi kazanan Dillingham Cont. Int. Inc + Kiska-Kom İnş. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı anlaşması imzalandı.

Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, Mersin için raylı sistemler dönemini başlattıklarını belirterek, ilk kazmayı Mersin’in kurtuluşunun 100. yılı olan 3 Ocak 2022’de vurmak istediklerini söyledi.