Haber Merkezi

Türk Tabipler Birliği (TTB), difteri-tetanos aşısını toplatma kararı alan bakanlığı uyardı. Uyarıyı Mersin kamuoyuyla paylaşan Mersin Tabip Odası Yönetim Kurulu: “Aşılar geçmişte olduğu gibi kamu eliyle üretilmeli ve onlarca yılda gerçekleşen koruma başarısına dayanan güven zedelenmemeli” çağrısı yaptı.

Oda Başkanı Uzm. Dr. Nasır Nesanır imzasıyla yapılan açıklamada Sağlık Bakanlığı uyarılarak; tetanos ve diğer tüm bağışıklama hizmetlerine dair gerekli özensin gösterilmesi, aşı kararsızlığına yol açılmaması gerektiğini söyledi.

AŞI TOPLAMA KARARI ENDİŞEYE NEDNE OLDU

‘Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun (TİTCK) difteri-tetanos aşısını 23.12.2022 tarihi itibarıyla tüm sağlık kuruluşlarından toplatma kararı, kamuoyunda endişeye neden olmuştur’ diyen Nesanır, “Söz konusu karar ‘Tetadif 0,5 mL IM Enjeksiyonluk Süspansiyon isimli ürünün halihazırda firma tarafından üretimi ve/veya dağıtımı yapılmış tüm serilerine 19 Kasım 2015 tarihli ve 29537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Geri Çekme Yönetmeliği’ne göre 2. Sınıf B seviyesinde (nihai kullanıcıya ürünü sağlayan tüm yerlere) geri çekme işlemi uygulanmış olup gereğinin yapılması ilgili paydaşlara duyurulmuştur’ ifadeleri ile açıklanmıştır.

Açıklamada geçen tetanos aşısı; erişkin dönemde uygulanmakta olan tetanos aşısıdır.

Tetanos hastalığı, clostridium tetani isimli bakterinin oluşturduğu toksinlerle meydana gelen ve ölüme neden olabilen sinir sistemi hastalığıdır. Bulaşma yolu kontamine objelerle oluşmuş kesiklerden; toz, toprak, dışkı veya tükürükle kirlenmiş yaralar; yanık ve kazalarda meydana gelen ölü dokular ve yenidoğanlarda göbek kordonudur. Tetanostan korunmanın en etkili yolu tam aşılı olmak ve yaralanma durumunda uygun profilaksi yaklaşımıdır.

ÜLKEMİZDE TETANOS AŞI TÜRLERİ VE UYGULANMA ZAMANLARI

DaBT: Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz toksoidi (Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında 2, 4, 6. Aylar ve 18. ay -beşli karma aşı içerisinde- ve 48. Ayın sonunda-dörtlü karma aşı içerisinde- uygulanır).

Td: Erişkin tip tetanos toksoidi, azaltılmış difteri toksoidi (Genişletilmiş Bağışıklama Programında 13 yaşta ve erişkin çağda 10 yılda bir uygulanması önerilir).

Daha önce tetanos açısından aşılanma durumu bilinmeyen erişkinlerde aşılama Td aşısı ile sağlanır. Öncelikle üç doz Td (birinci doz ile ikinci doz arasında en az 4 hafta, ikinci doz ile üçüncü doz arasında en az 6 ay bırakılarak) olarak uygulanır, ardından 10 yılda bir hatırlatma Td dozları önerilir.

Doğurganlık çağındaki her kadın tetanosa karşı bağışık durumda olmalıdır. Hiç aşılanmamış gebelerin en az 2 doz Td ile aşılanması gereklidir.

Tetanos açısından riskli yaralanma gibi durumlarda kişinin aşılanma durumu ve yaranın durumuna göre profilaktik olarak Td aşısı uygulanır.

AŞI SAYESİNDE YENİDOĞANLAR KORUNMUŞ OLARAK DOĞMAKTA

Ülkemizde anne ve yenidoğan tetanos eliminasyon programı uygulanmaktadır, 2009 yılında anne ve yenidoğan tetanosu elimine edilmiştir. Bir başka deyişle ülkemizde 2009 yılından itibaren her 1000 canlı doğumda 1’den az yenidoğan tetanosu görülmekte ve maternal tetanos hiç görülmemektedir. Ülkemizde her 100 bebekten 95’i annesinin tetanosa karşı bağışık kılınması sonucu yenidoğan tetanosuna karşı korunmuş olarak doğmaktadır. Bu başarının nedeni 1989 yılında tetanos aşısının çocukluk çağı rutin aşılamasına girmesi ve gebelik döneminde kadınlara tetanos aşısının uygulanmasıdır. Aşılama sayesinde ülkemizde yenidoğan tetanosu hiç görülmezken toplam tetanos olguları sayısında da dramatik azalma kaydedilmiştir.

‘AŞILAR GEÇMİŞTE OLDUĞU GİBİ KAMU ELİYLE ÜRETİLMELİ VE ONLARCA YILDA GERÇEKLEŞEN KORUMA BAŞARISINA DAYANAN GÜVEN ZEDELENMEMELİ’

Tetanos aşısı; yaralanmalarda yaralananı, gebelikte anne ve bebeği tetanosa karşı korumak amacıyla, onlarca yılda gerçekleşen koruma başarısına dayanan güvenle, uygulanan bir aşıdır.

Tetanos aşısı üretimi ülkemizde Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde 1931 yılında başlamış, 1996 yılına dek sürmüştür. Yalnızca tetanos aşısı değil; çiçek, tifo, tifüs, difteri, BCG, kolera, boğmaca ve kuduz aşıları seri şekilde Devlet eliyle üretilip ücretsiz olarak uygulanmıştır. Ne var ki 1996 yılında tetanos, difteri, boğmaca ve kuduz aşılarının üretimi gerekli aşı üretim teknolojisinin güncellenmemesi suretiyle sona ermiştir ve aşı tedarikinde dışa bağımlı hale gelinmiştir. Aşıların tümü, kullanıma sunulmadan önce etkinlik ve güvenlik açısından TİTCK Ulusal Referans Laboratuvarları'nda analize tabi tutulmaktadır. Tetanos aşısıyla ilgili 2009 yılından itibaren kademeli teknoloji transferiyle firmalar aracılığıyla üretim sağlanmıştır, Sağlık Bakanlığı’nca toplatılan Td aşısı da tüm aşamalarının yerli bir firma tarafınca üretildiği bir aşıdır ve bu aşının belirli bir partisine ilişkin TİTCK 14 Kasım 2022 tarihinde gerekli analiz ve değerlendirme süresince satış blokajı kararını yayımlamıştır.

REDDİN HAZIRLAYICISI OLAN ENDİŞE VE GÜVENSİZLİĞE KATKI SUNDU

Bunun akabinde 28 Kasım 2022 tarihinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nce son kullanım tarihi uzatımına ilişkin talimat; 23 Aralık 2022 tarihinde ise sağlık tesislerinden toplatılmasına ilişkin yazı taşra teşkilatlarına ulaşmıştır. 24 Aralık 2022 tarihinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından aşının toplatılmasını gerektirecek istenmeyen etki bildiriminde bulunulmadığına ve aşının raf ömrünün uzatılmasına ilişkin açıklama yapılmış olsa da Sağlık Bakanlığı kurumları arasında eşgüdümsüzlük, bağışıklama hizmetleri yönetiminde özensizliğin ifadesi olarak karşımıza çıkmış ve kamuoyunda tetanos aşısı ve diğer aşılara ilişkin kararsızlık ve reddin hazırlayıcısı olan endişe ve güvensizliğe katkı sunmuştur.

SÜREÇ GÜVEN İLİŞKİSİ ZEMİNİNDE SÜRDÜRÜLMELİ

Bağışıklama hizmetlerinin politik istek, sağlık örgütlenmesi, toplum katılımı, aşının tedariki ve lojistik yönetimi, finansman, birinci-ikinci-üçüncü basamakta uygulama ve işbirliği bileşenlerinin tümüyle güven ilişkisi zemininde sürdürülmesi gereklidir. Bu bileşenlerden herhangi birindeki aksaklık toplumun aşıya ulaşmasını engellediği gibi toplum aşıya ulaşsa da oluşan sorun aşının kendisine mal edilmekte, güven ilişkisini zedelemekte ve boyutları gitgide artan aşı kararsızlığına ve reddine hizmet etmektedir.

Tetanos ve ülkemizde uygulanan diğer tüm aşıların tüm sağlık kurumlarında sağlanmasında aksaklık yaşanmaması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını bekliyoruz. Bağışıklama hizmetleri yönetiminin kurumlar arası eş güdüm halinde başından sonuna titizlikle yürütülmesinin önemini, aksi takdirde aşılar aracılığıyla onlarca yılda gerçekleşen koruma başarısının zarar göreceğini vurguluyoruz. Aşının ülkemizin geçmişine uygun şekilde kamu eliyle üretilmesinin önemini ve bağışıklama hizmetleri sayesinde elde edilen kazanımların yitirilmemesi için gerekli hassasiyetin gösterilmesi gerekliliğini yeniden hatırlatıyoruz’ diye konuştu.