HEDİYE EROĞLU

Kurye Hakları Derneği’nin, 2022 yılında gerçekleşen moto kurye ölümleriyle ilgili bir raporuna göre Türkiye'de geçen yıl en az 58 kuryenin hayatını kaybetti. Hayatını kaybeden 58 kuryenin büyük çoğunluğu 19-50 yaş aralığında olurken araştırmaya katılan moto kuryelerin yüzde 21,5'inin sosyal güvencesi olmadan çalıştığı, bu oranın Suriyeli erkek moto kuryelerde yüzde 68,4'e kadar çıktığı belirtildi.

KAPI AÇILDI 20 YAŞINDAKİ BİLAL CANINDAN OLDU

Son olarak Mersin'de haftasonu Toroslar ilçesi Kuvayi Milliye Caddesi’nde Yemek Sepeti moto kuryesi 20 yaşındaki genç emekçi Bilal Şık duran bir aracın açılan kapısına çarparak yaralandı. Olay yerine intikal eden sağlık ekiplerince hastaneye kaldırılan Şık, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Genç kurye Bilal Şık’ın cenazesi arkadaşlarının konvoyu eşliğinde hastane morgundan alındı.

KURYELER MEZARLIKTA İSYAN ETTİ

Bilal Şık’ın adeta cinayet niteliğindeki ölümü, her gün ölümle burun buruna yaşayan kuryelerin isyanına neden oldu. Bilal Şık’ın cenaze törenine katılan kentteki moto kuryeler Arpaçsakarlar Mezarlığında defin sonrası bir basın açıklaması yaparak, seslerini duyurmaya çalıştı.

“HER GÜN ÖLÜM KORKUSU YAŞIYORUZ”

Türkiye İşçi Partisi (TİP) Meclisi Üyesi Bülent Ufuk Ateş, Mersin İl Başkanlığı yöneticileri, Mezitli Yönetimi Kadın Büro Sorumlusu Şeyda Kopmaz ve Örgüt Bürodan Emek Adar’ın da katıldığı açıklamada isimlerini vermek istemeyen işçiler, adına şu açıklama yapıldı: “Bizler bunun adına kan ile beslenen işveren modeli diyoruz. Bu firmalar sermayelerine sermaye katmak için bizlerin sosyal güvenlik haklarımızı ellerimizden alıyorlar. Bu modelde çalışan arkadaşlar kendi Bağ-Kur’ların kendisi yatırıyor, kendi motorlarını yine kendileri alıp, bakım ve yakıt giderlerini de kendileri karşılıyorlar. Kazandığımız 3 kuruşun 1 kuruşu vergiye, 1 kuruşu yakıta gidiyor. Bizlere kalan bir kuruş ile yaşamaya çalışıyoruz. Fakat her gün ölerek. Bizler her gün kellemizi koltuğumuzun altına alarak günlük en az 250 km yol yapan ve ‘bugün ölmedik diyerek’ fakat her gün bu korkuyu içimizde yaşayan emekçileriz.

KURYELER NE İSTİYOR?

Taleplerimiz; tüm arkadaşlarımız adına esnaf kurye modelinden derhal vazgeçilmesi ya da geliştirilmesidir. Sendikaya bağlı SGK’lı çalışanlar olmak istiyoruz. Özel sağlık sigortası istiyoruz. Kurye çalışanları için yıllık yıpranma payı istiyoruz. Bugün burada Bilal’in başına gelen hepimizin başına gelebilir.

Hepimiz ölebiliriz yarım saat sonra hangimizin ölmeyeceği belli değil. Bugün Bilal öldü yarın Ayşe, Mehmet hepimiz ölebiliriz. Kırmızı ışıktan sağa sola bakmadan geçiliyor, ayna kontrolleri yapılmıyor”.

“EN ÇOK ÖLÜMÜN YAŞANDIĞI MESLEK GRUBU OLARAK RİSKLİ GRUBA ALINMALIYIZ”

İsmini vermek istemeyen bir kadın kurye ise riskli meslek grubuna alınmak istediklerini söyleyerek, yaşadığı zorlukları şu sözlerle anlattı: “Mesleğimizin riskli meslek grubunda değerlendirilmesini istiyoruz. En çok ölü veren meslek şuanda kuryelik. Çok fazla kayıp veriyoruz ama hala bir yasal düzenleme yapılmıyor. Üstelik hiçbir sosyal güvencemiz dahi yok. Çoğumuz maddi imkansızlıklar nedeniyle kendimiz de sigortamızı da yatıramıyoruz. Kadın kurye emekçisi olarak trafikte diğer kuryelerin yaşadığından çok daha fazlasına dayanmak zorunda kalıyoruz. Ara sokaklara kadar takip edenler, rahatsız edenler olabiliyor. Trafikte sıkıştıranlar, taciz edenler oluyor. Ama biz kadınlar toplumun her yerinde varız ve var olmaya da devam edeceğiz.

“TRAFİKTE KURYELER HİÇE SAYILIYOR”

Bir başka emekçi, “Motorlar hiçe sayılıyor. Sürücü kurslarında bu konuda özel eğitim verilmeli” diyerek, trafikte özellikle araç sürücülerinin motorlu kuryelere saygısı duymaması ve hiçe saymasını eleştirdi. “Kuryeleri hiçe sayıyorlar” diyen işçi, “Aracın kapısını açarak ölümümüze sebep oluyorlar” dedi.  

“BİZ HERKESE HİZMET EDİYORUZ AMA BİZİ GÖRMÜYORLAR”

Yine isminin açıklanmasını istemeyen bir diğer işçi ise, “Biz herkese hizmet ediyoruz ama bizi görmüyorlar. Trafikte sürekli olarak ‘görmedim’ deniliyor. ‘Siparişimiz gelsin’ diyorsunuz ama bizi neden görmüyorsunuz? Yasal düzenlemelerle bu ölümlerin önüne geçilmesi lazım. Kanunlarla koruma istiyoruz. Çalışma şartlarımız iyileştirilmeli çünkü çok kötü şartlarda çalışmak zorunda bırakılıyoruz. Evimize ekmek götürebilmek için performans göstermeye zorlanıyoruz bu yüzden canımızdan dahi olabiliyoruz. Bilal’in ölümü patlama noktası oldu bizim için artık sesimiz duyulsun” dedi.

YOLU TRAFİĞE KAPATTILAR

Moto kurye emekçileri ayrıca cenaze sonrası Bilal Şık’ın hayatını kaybettiği kazanın yaşandığı Toroslar ilçesi Kuvayi Milliye Caddesi’ne giderek yolu trafiğe kapatıp eylem yaptılar. Sloganlar atarak çaldıkları kornalar ile tepkileri ortaya koyan kuryelere çok sayıda vatandaş da destek verdi.