Hediye Eroğlu

Sayıştay, Mezitli Belediyesine ilişkin 2022 yılı denetimleri sonucunda 20 önemli bulguya imza attı. Belediye tarafından sunulan geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanlarında bulunan usulsüzlükler dikkat çekti.

Denetim görüşünün dayanağı bulgular şöyle sıralandı; yapılmakta olan yatırımlar hesabının gerçek durumu yansıtmaması. Gelirlerden alacaklar hesabının gerçek durumu yansıtmaması. Kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmaması. Maddi duran varlıklar hesap grubunun gerçek durumu yansıtmaması. Ekonomik değer taşıyan bilgisayar yazılımlarının haklar hesabında izlenmemesi. Hurdaya ayrılan taşınırların ilgili muhasebe hesaplarında izlenmemesi

7. taşınır mallara ilişkin kayıtların gerçek durumu yansıtmaması.

İŞTE O BULGULAR

Raporun diğer bulgular bölümünde ise Sayıştaya verilmesi gereken belgelerin süresinde verilmemesi. İhale usulleri ile temin edilmesi gereken araç kiralama hizmet alımlarının kısımlara bölünerek doğrudan temin ile satın alınması. Yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesinde sigortacının sorumluluk başlangıç tarihi ile işyeri teslim tarihinin farklı olması. Yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesinde muafiyet oranlarının mevzuatta. Öngörülen sınırlardan yüksek belirlenmesi. Doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımların elektronik kamu alımları platformuna kaydedilmemesi. Gerçekleştirilmesi belli süre gerektiren alımlardan bazıları için sözleşme düzenlenmemesi. Bazı ödemelerde vadesi geçmiş vergi borcu sorgulaması yapılmaması. Taşınmaz kayıt işlemlerinin tamamlanmaması. Teşkilat yapısında mevcut olmayan kadroların ihdas edilmesi ve bu kadrolara sözleşmeli olarak istihdam edilen personelin görevlendirilmesi. Kanunda sayılan istisnalar dışında dolu kadroya görevlendirme yapılması. Sosyal denge tazminatı sözleşmesinde konusu dışında hükümlerin yer alması. Üniversite öğrencilerine yüksek öğrenim kredi ve yurtlar kurumu aracılığı olmaksızın eğitim desteği adı altında ödeme yapılması. İşyerlerine ilişkin çevre temizlik vergisi tahakkukunun eksik yapılması.

HESAPLARDA GERÇEĞİ YANSITMAMA BULGUSU

Sayıştay’ın, “Yapılmakta olan yatırımlar hesabının gerçek durumu yansıtmaması” ile ilgili maddi duran varlık hesapları arasında yer alan yeraltı ve yerüstü düzenleri hesabı veya binalar hesabına alınmadığı görüldü.

“Gelirlerden alacaklar hesabının gerçek durumu yansıtmaması” ile ilgili bulgu da fazla veya yersiz tahsil edilmeleri sonucunda tamamen iade edilen tutarların hatalı muhasebeleştirilmesi sonucu, gelirlerden alacaklar hesabının idarenin gerçek alacak tahakkuklarını göstermediği tespit edildi.

“Kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmaması” ile ilgili detayda ise “Sonuç olarak, kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması ve muhasebeleştirilmemesi sebebiyle, idarenin 2022 yılı bilançosunda borç ve gider karşılıkları hesap grubu, tam, doğru ve gerçeğe uygun tutarları raporlayamamaktadır” denildi.

Raporun; “Maddi duran varlıklar hesap grubunun gerçek durumu yansıtmaması” ile ilgili bulgu detayında “Sonuç olarak, İdarenin 2022 yılı bilançosunda yer alan Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubu tam, doğru ve gerçeğe uygun tutarları yansıtmamaktadır” denildi.

TAŞINIR MALLARA İLİŞKİN KAYITLAR DA GERÇEĞİ YANSITMIYOR!

Bir diğer bulgu da ise “Ekonomik değer taşıyan bilgisayar yazılımlarının haklar hesabında izlenmemesi” denildi.

Raporda, “Taşınır mallara ilişkin kayıtların gerçek durumu yansıtmaması” ile ilgili ide idarenin bilançoda beyan ettiği taşınır mallara ilişkin tutarların tam, doğru ve gerçek değerleri yansıtmadığı belirlendi. Raporun diğer bulgular bölümünde ise ilk olarak Sayıştay’a verilmesi gereken belgelerin süresinde verilmemesine dikkat çekildi.

ARAÇ KİRALAMA NEDEN İHALE YERİNE KISIMLARA BÖLÜNEREK YAPILDI?

Sayıştay’ın Mezitli Belediyesi’ne ilişkin denetiminde bir diğer bulguda ise ihale usulleri ile temin edilmesi gereken araç kiralama hizmet alımlarının kısımlara bölünerek doğrudan temin ile satın alınmasına dikkat çekildi.

Rapor detayında, “Tablodan da görüleceği üzere idare tarafından yapılan araç kiralama hizmet alımlarında; her bir alımda ve birimlerin yıllık alım toplamında 4734 sayılı Kanun’un 22-d maddesiyle 2022 yılında geçerli 218 bin 395 TL’lik limite uyulmuş olmakla birlikte niteliği gereği aynı mahiyette olan ve idarenin tüm birimlerini ilgilendiren araç kiralama hizmet alımı yıllık toplamı 690 bin 768,78 TL olup parçalara bölünmek suretiyle gerçekleştirilmiştir.

Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup gerekli işlemlerin sağlanacağı belirtilmiştir. Kamu İdaresi tarafından yapılan alımların, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen ‘temel ilkeler’ çerçevesinde yine aynı kanunda düzenlenen usul ve esaslara göre yapılması gerekmekte olup Kanun’da belirtilen temel ihale usulleri ile yapılması gereken alımlar doğrudan temin yöntemi ile yapılmamalıdır” denildi.

SİGORTALAR DA KUSURLU ÇIKTI

Raporun bir diğer bölümünde ise, yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesinde sigortacının sorumluluk başlangıç tarihi ile işyeri teslim tarihinin farklı olmasına dikkat çekildi.

Raporda, yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesinde muafiyet oranlarının mevzuatta öngörülen sınırlardan yüksek belirlenmesi ile ilgili tespitte öne çıktı.

Bulguyla ilgili “Sonuç olarak Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtildiği üzere yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçelerinde; muafiyet açısından tüm riskler için uygulanabilecek azami oranın %2 olması; deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek koasürans oranlarının toplam hasar bedelinin %80’i sigortacıya, %20’si sigortalıya ait olacak şekilde belirlenmesi, bunun dışında kalan riskler için koasürans uygulanmaması gerektiği değerlendirilmektedir” denildi.

DOĞRUDAN TEMİNLER EKAP’A KAYDEDİLMEMİŞ

Sayıştay, Mezitli Belediyesi ilgili bir diğer bulgu olarak doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımların elektronik kamu alımları platformuna kaydedilmediğini tespit etti.

Rapor detayında, “İdarenin doğrudan teminleri EKAP’a kaydetmemesi, mali yıl içerisinde Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılan toplam harcama tutarının EKAP verileri ile elde edilememesine sebep olduğundan belirtilen işlemin yapılmaması mevzuata uygun değildir. Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup gerekli işlemlerin sağlanacağı belirtilmiştir. İdare tarafından doğrudan teminle yapılan mal/hizmet alımı ile yapım işlerinde Elektronik Kamu Alım Platformuna (EKAP) gerekli kayıtların yapılması gerekmektedir” denildi.

Raporda, gerçekleştirilmesi belli süre gerektiren alımlardan bazıları için sözleşme düzenlenmemesi de bir diğer bulgu olarak öne çıktı. Bulguyla ilgili detayda, “Sonuç olarak 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesi kapsamında doğrudan temin yöntemiyle yapılan ve tamamlanması belirli bir süre zarfında gerçekleşebilecek olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için sözleşme yapılması gerekmektedir” denildi.

VADESİ GEÇMİŞ BORÇ TAKİBİ YAPILMAMIŞ

Raporda; bazı ödemelerde vadesi geçmiş vergi borcu sorgulaması yapılmamasına da vurgu yapıldı. Raporun detayında “Yukarıda ifade edildiği üzere ilgili mevzuat hükümleri gereği İdarenin mal veya hizmet alımları ile yapım işleri nedeniyle 5 bin liranın üzerinde yapacağı ödemeler sırasında hak sahiplerinin, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması gerekmektedir” denildi.

Raporda ki bir diğer bulgu ise taşınmaz kayıt işlemlerinin tamamlanmaması oldu. Bulguyla ilgili detay bölümünde, “Sonuç olarak, belediyenin 2022 mali yılı bilançosunun ‘Maddi Duran Varlıklar’ hesap grubu içerinde yer alan taşınmaz mallarının, tam, doğru ve gerçeğe uygun olarak raporlanamadığı değerlendirilmektedir” denildi.

Raporda ayrıca, teşkilat yapısında mevcut olmayan kadroların ihdas edilmesi ve bu kadrolara sözleşmeli olarak istihdam edilen personelin görevlendirilmesi maddesi de dikkat çekti.

DOLU KADROLARA GÖREVLENDİRME YAPILMIŞ

Raporda ayrıca, kanunda sayılan istisnalar dışında dolu kadroya görevlendirme yapıldığına da dikkat çekildi. Rapor detayında, “Mezitli Belediyesinde; 2 adet başkan yardımcısı kadrosu ve 2 adet müdür kadrosu dolu olmasına rağmen başka kadrolarda görev yapan personelin uzun süreli olarak vekâlet müessesi mantığına aykırı bir şekilde bu kadrolarda görevlendirildiği, fiilen dolu olan kadrolardaki personelin ise asıl kadrosu dışındaki işlerde görevlendirildiği görülmüştür. Oysa esas olan, kadroyu işgal eden kişi tarafından ilgili görevin yürütülmesidir.

Bu şekilde bir görevlendirme uygulaması, aynı kadroyu birden fazla personel işgal ettiği için bazı personelin atıl kalmasına, dolayısıyla insan kaynağından en verimli şekilde faydalanılamamasına yol açabilmekte, aynı zamanda bu durum özellikle harcama yetkisini kullanmak bakımından hukuki sonuçları da olabilecek bir yetki belirsizliğine sebep olabilme riski taşımaktadır.

Kamu İdaresinin göndermiş olduğu cevapta; Belediyenin ihtiyacı doğrultusunda bazı personellerin görevlendirildiği ve bunlara herhangi bir ödeme yapılmadığı ifade edilmiş olsa da söz konusu husus fazla ödemeye ilişkin olmayıp personel yönetiminin verimli kullanılmasına ilişkindir.

Sonuç olarak kurumun personel atama ve görevlendirme işlemlerinin mevzuata uygun olarak düzenlenmesi, aynı zamanda verimli bir personel görevlendirmesinin tesis edilmesinin gerektiği değerlendirilmektedir” denildi.

Sayıştay incelemesinde ayrıca sosyal denge tazminatı sözleşmesinde konusu dışında hükümlerin yer aldığı da belirlendi.

Konuyla ilgili detay açıklamasında, “Belediye ile Tüm Bel-Sen arasında 1 Ocak 2022 ile 31 Aralık 2023 dönemini kapsayan sosyal denge tazminatı sözleşmesine konusu dışında hükümlerin konulduğu görülmüştür. Yapılan incelemede; sosyal denge tazminatı sözleşmesinde, iş sağlığı ve güvenliği, sendikal izinler, sosyal haklar ve mali haklar adı altında sözleşme konusu dışında hükümlerin yer aldığı görülmüştür.

Kamu İdaresinin göndermiş olduğu cevapta bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup konuyla ilgili gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir.

Sosyal denge sözleşmelerinde ödenecek sosyal denge tazminat tutarına ilişkin düzenlemelere yer verilmesi, buna karşın sosyal denge tazminatı sözleşmesinin konusu olmayan hususlara yer verilmemesinin gerektiği değerlendirilmektedir” denildi.

VERGİLER EKSİK TAHAKKUK ETTİRİLMİŞ

Öte yandan denetimlerde, belediyenin 2022 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; çevre ve temizlik vergisinin eksik tahakkuk ettirildiği tespit edildi.

Rapor detayında, “Sonuç olarak ÇTV mükellefiyeti tesis edilmeyen iş yerleriyle alakalı gerekli takip ve tahakkukun sağlanmasıyla beraber idarenin gelir kaybına yol açılmamasının gerektiği değerlendirilmektedir” denildi.