HEDİYE EROĞLU

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı Gelir Dağılımı İstatistikleri’ni paylaştı. Gelir Dağılımı İstatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2023 yılı sonuçlarına ilişkin gelir bilgileri, bir önceki takvim yılı olan 2022 yılını referans alıyor. Gelir hesaplamalarında; hanehalkı gelirleri, büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülüyor.

Son yapılan araştırma sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,7 puan artarak yüzde 48,7'ye çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay ise 0,1 puan artarak yüzde 6,1 oldu.

GİNİ KATSAYISI 0,420 OLARAK TAHMİN EDİLDİ

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans döneminde ödenen vergiler ve diğer hane veya kişilere yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılmaktadır.

Daha önceki yıllarda eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı; yapılan sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkisini görmek amacıyla tüm sosyal yardımlar hariç ve emekli ve dul-yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transferler hariç tutularak iki farklı yöntemle de ayrıca hesaplandı.

En son yapılan araştırma sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,005 puan artış ile 0,420 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,488, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,431 olarak tahmin edildi.

Toplumun en yüksek gelir elde eden %20'sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden %20'sinin elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,9 ile aynı düzeyde kaldı, gelirden en fazla pay alan %10'unun elde ettiği gelirin en az pay alan %10'unun elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 14,2'den 13,8'e düştü.

MERSİN GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE İLK 10’DA

Gelir eşitsizliği gösteren P80/P20 oranı Türkiye'de 7,9 iken Mersin- Adana bölgesinde 7,1 oldu. Bölgemiz bu oran ile Türkiye genelinde 9’uncu oldu.

Ayrıca gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı 2023’te Türkiye’de 0,420 olurken, bölgemizde yüzde 0,405 oldu. Mersin ve Adana bu oran ile Türkiye genelinde 7’ıncı olurken

YILLIK ORTALAMA HANEHALKI KULLANILABİLİR GELİRİ 181 BİN 200 TL OLDU

Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 2023 yılı anket sonuçlarına göre yüzde 84,1 artarak 181 bin 200 TL oldu. Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre yüzde 85,3 artarak 48 bin 642 TL'den 90 bin 116 TL'ye yükseldi.

MERSİN, TÜRKİYE’NİN GERİSİNDE

Türkiye’de en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 48,7 olurken, Adana ve Mersin illerinin dâhil olduğu bölgemizde, en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 47,6 oldu. Bölgemiz bu oran ile Türkiye genelinde değerlendirmeye tabi tutulan 26 bölge arasında 9’ncu oldu.

MERSİNLİ ORTALAM 75 BİN 197 TL KAZANIYOR

Araştırma sonuçlarına göre, Mersin – Adana’da yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023 yılında ortalama 75 bin 197 TL olurken, bölge bu oran ile Türkiye genelinde 18’inci sırada yer aldı.

EN ÇOK KAZANAN İLK 10’DA

Mersin ve Adana’nın yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip ilk yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay yüzde 47,6 olurken, bölgemiz bu oran ile 9’uncu sırada yer aldı.

EN AZ KAZANANLAR İLK 20’DE

Bölgemizde en düşük gelire sahip son yüzde 20'lik grubun aldığı pay ise yüzde 6,7 oldu. Mersin – Adana bu oran ile Türkiye genelinde 18’inci sırada yer aldı.

EN YÜKSEK YILLIK ORTALAMA EŞDEĞER HANEHALKI KULLANILABİLİR FERT GELİRİ TEK KİŞİLİK HANELERDE OLDU

Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 49 bin 415 TL artarak 111 bin 969 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 106 bin 700 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu değer 92 bin 043 TL oldu. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 70 bin 115 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu.

TOPLAM GELİRDEN EN YÜKSEK PAYI YÜZDE 48,5 İLE MAAŞ VE ÜCRET GELİRİ ALDI

Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,5 ile bir önceki yıla göre 2,3 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile önceki yıla göre 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile önceki yıla göre 2,6 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.

EN YÜKSEK YILLIK ORTALAMA YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ OLDU

Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 45 bin 637 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 89,7 ile lise altı eğitimli, en düşük artış ise yüzde 79,6 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.

İŞ GELİRİNDE EN YÜKSEK ARTIŞ TARIM SEKTÖRÜNDE OLDU

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 121 bin 013 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 92 bin 632 TL ile tarım sektöründe olduğu görüldü. Bir önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 100,9 ile tarım sektöründe gözlenirken, bunu yüzde 86,7 ile sanayi sektörü izledi. Diğer taraftan hizmet sektöründe yüzde 83,2, inşaat sektöründe ise yüzde 74,3 artış gözlendi.

EN YÜKSEK YILLIK ORTALAMA ESAS İŞ GELİRİ İŞVERENLERİN OLDU

Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla işverenlerde 408 bin 174 TL, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 TL, ücretli maaşlılarda 102 bin 821 TL ve yevmiyelilerde 53 bin 334 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 108,1 ile yevmiyelilerde, en düşük artış ise yüzde 80,7 ile ücretli maaşlılarda oldu.

EN DÜŞÜK GELİR TRB2 (VAN, MUŞ, BİTLİS, HAKKARİ) BÖLGESİNDE GERÇEKLEŞTİ

Ülkemizde yaşanan deprem nedeni ile 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsamaktadır.

Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023 yılında 90 bin 116 TL iken, İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek olduğu bölge 124 bin 723 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesi oldu.

Bu bölgeyi, 115 bin 758 TL ile TR51 (Ankara) bölgesi ve 107 bin 583 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesi izledi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 41 bin 385 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ EN AZ TR42 (KOCAELİ, SAKARYA, DÜZCE, BOLU, YALOVA) BÖLGESİNDE OLDU

Son yapılan araştırma sonuçlarına göre P80/P20 oranı Türkiye'de 7,9 iken, bu değerin en düşük olduğu İBBS 2. Düzey bölgesi 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) olurken bu bölgeyi 5,0 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) ve 5,1 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgeleri izledi.

P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 8,1 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), 7,8 ile TR51 (Ankara) oldu.

BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE SON YÜZDE 10'LUK GRUPTA OLANLARIN YÜZDE 67,3'Ü AYNI GELİR GRUBUNDA KALDI

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 10'luk gelir grupları itibarıyla fertlerin bir önceki yıla göre yüzdelik geçişleri incelendiğinde; bir önceki yılda birinci yüzde 10'luk grupta olan fertlerin 2023 yılında yüzde 52,1'inin, son yüzde 10'luk grupta olan fertlerin ise yüzde 67,3'ünün gelir grubu değişmedi.

Ayrıca 2022 yılında birinci yüzde 10'luk grupta olan fertlerin yüzde 26,4'ünün 2023 yılında gelir grubu birden fazla yükseldi. Son yüzde 10'luk grupta olan fertlerin ise yüzde 12,1'inin gelir grubu birden fazla düştü.

BİR ÖNCEKİ YILDA İŞSİZ OLAN FERTLERİN YÜZDE 42,4'Ü 2023 YILINDA ÇALIŞMAYA BAŞLADI

Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması panel veriden elde edilen sonuçlara göre 2022 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 42,4'ü 2023 yılında çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2022 yılında çalışan olarak belirlenen fertlerin 2023 yılında yüzde 90,6'sı çalışma hayatına devam etti. Bir önceki yıl işgücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 10,2'si işgücüne katıldı.