HEDİYE EROĞLU

Akdeniz, İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin bugüne kadar dünyaya açılan kapısı konumunda bulunan Mersin Limanı, yüzde 90’ı yabancılara it Mersin Uluslar arası Liman İşletmeciliği (MIP) AŞ’nin keyfi ve kente zarar verdiği önü sürülen uygulamalarına tepkiler artarak sürüyor.

Mersin ekonomisine sağladığı katkıyı minimuma indirecek elleçleme işlerini kendi iç sahasında yapabilmek için denizi dolduran liman işleticisi MIPe karşı kent sakinlerinin mücadelesi sürürken, keyfi zam ve uygulamaları bu defa da Mersin Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği’ni isyan ettirdi!

“DAHA YÜKSEK HİZMET STANDARTLARINA ULAŞILACAĞI BEKLENTİSİYLE DESTEKLENDİ”

Dernekten yapılan yazılı açıklamada, Türkiye’de özelleştirilen ilk liman olan Mersin Limanı’nın işletme hakkının 11 Mayıs 2007 tarihinde yapılan ihaleyle 36 yıl süreyle MIP’e devredildiği anımsatıldı. “Yapılan özelleştirme, limanın verimliliğinin artacağı, daha modern iş modellerine, yenilikçi teknolojilere ve daha yüksek hizmet standartlarına ulaşılacağı beklentisiyle kent kamuoyu tarafından desteklenmişti” denilen açıklamada, “Gerçekten de işletici kuruluş MIP yaptığı yatırımlarla limanın operasyonel verimliliğini ciddi oranda artırmış, önemli rekorlara imza atarak, 2020 yılında ülkemizde 2 milyon TEU barajını geçen ilk liman olmuş, 2021’de de 9 milyon ton iş hacmi ile konvansiyonel kargo rekoru kırmıştır.  Limanımızın her başarısı elbette tüm liman kullanıcılarını ve kent kamuoyunu gururlandırmaktadır. 

“MERSİN’DE YAŞANANLAR FAYDA SAĞLAMAKTAN UZAK”

Liman özelleştirmeleri, ekonomik ve stratejik hedeflere ulaşmak için güçlü bir araç olsa da bu sürecin etkinliği ve sürdürülebilirliği, kamu denetimi ve paydaş katılımına bağlıdır. Bu unsurların göz ardı edilmesi durumunda özelleştirme, hedeflenen faydaları sağlamaktan uzak bir hale gelebilir ve birtakım ekonomik sorunlara yol açabilir. Bugün Mersin’de yaşananlar sözü edilen bu duruma iyi bir örnek oluşturmaktadır” denildi

MIP, TARİFELERE SIK SIK FAHİŞ ARTIŞLAR YAPIYOR

Uygulamalara örnekler ile açıklık getiren Dernek Yönetimi, Mersin Limanı’nın özelleştirildiği 2007 yılından itibaren sürekli olarak yük hacmini ve karlılığını artırdığını ancak bununla birlikte hizmet tarifelerini Amerikan doları cinsinden olmasına rağmen, tarifelere sık sık fahiş artışlar yaptığını bildirdi. Açıklamanın devamında, “Mevcut tarifelere yeni kalemler eklendiği görülmektedir. Sadece geçtiğimiz iki yıla bakıldığında 1 Temmuz 2023’te, 1 Ocak 2024’te 13 Ocak 2024’te ve 1 Ekim 2024’te olmak üzere 4 kez, dolar cinsinden artış yapıldığı görülmektedir. Bu zam oranları, yerel işletmelerin operasyonlarını sürdürülebilir kılmaktan uzak, adeta cezalandırıcı niteliktedir.

1 Temmuz 2023 tarihinde 26 TL olan doların 1 Ekim 2024 tarihinde 34 TL olduğu göz önünde bulundurulursa liman kullanıcıları açısından durumun vahameti daha net anlaşılacaktır.

“LİMAN YÖNETİMİ YAPILAN CİDDİ İTİRAZLARI ÇOĞUNLUKLA GÖRMEZDEN GELMEKTE”

Liman yönetimi bu konuda yapılan ciddi itirazları çoğunlukla görmezden gelmektedir. Bölge firmalarının karşı karşıya kaldıkları ekonomik yük, liman yönetiminin monopol gücüyle birleştiğinde daha da ağır bir hale gelmektedir.

Liman yönetiminin uyguladığı fiyat politikası ve başına buyruk tutumu bazı yüklerin çevre limanlara kaymasına neden olmuştur. Kimi liman kullanıcıları limanda dökme yüklerin üvey evlat muamelesi gördüğünü belirtirken, kimileri de sürekli olarak artan liman maliyetleri altında ezildiklerini ifade etmektedir. Bu durum iş ve gelir kaybına yol açmakta sonuç olarak kent ekonomisine zarar vermektedir.

MIP DEPREMDE 'FIRSAT BU FIRSAT' DEMİŞ!

Hatırlanacağı gibi 6 Şubat depremlerinin ardından İskenderun Limanı yükleri bölgemize kaymış, limanda gemi bekleme operasyon süreleri kabul edilebilir sınırları aşmıştı. Liman yönetimi o dönemde yaşanan sıkışıklığa çözüm olarak sunduğu daha evvel ücretsiz olarak kullanılan Yanaşma Penceresi Uygulamasını teu başına 30usd ilave ücret almaya başlamış depremin üzerinden uzun süre geçmesine rağmen teu başına ilave 30usd uygulaması geri çekilmemiş, uygulama kalıcı hale getirilmiştir. Liman yönetimi bu durumu 'fırsat bu fırsat' diyerek değerlendirmiş ve kriz anında bile ek gelir elde etmeye devam etmiştir.

“LİMANIMIZA 40FT KONTEYNER GETİRMEYİN’ DENİLMEYE ÇALIŞILIYOR”

Tüm bunlara ek olarak bugün Mersin Liman Yönetiminin yeni bir düzenlemeyi hayata geçirdiği, 20ft ve 40ft’lik konteynerler için farklı fiyatlar uygulayacağı ve TEU bazlı bir tarife getirecekleri öğrenilmiştir. Yapılan açıklamada 20’lik konteynerler için indirim uygulanacağı bildirilmektedir. Sanki liman bu uygulama ile Türkiye ticaretine olumlu destekte bulunduğu algısını yaratmaktadır. Kulağa hoş gibi gelen bu düzenlemenin arkasındaki realite şudur: Örneğin liman 20ft’lik dolu konteyner tahliye ücretinde 16,5usd indirim uygularken bölgemiz ihracatında daha sık kullanılan 40ft’lik dolu konteynerin tahliyesine 33,5 USD zam yapmıştır. Yine 20ft dolu konteynerin yükleme ücretinde 16,25 USD indirim uygularken 40ft dolu konteynerin yükleme ücretine 28,75 USD zam yapmıştır.

Zamlar maalesef sadece bu kalemlerle de sınırlı değildir bu kalemler örnek olarak verilmiş olup neredeyse; ‘limanımıza 40ft konteyner getirmeyin’ denmeye çalışılmıştır.

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BENZERİNİ OLMAYAN UYGULAMA!

Bunun yanı sıra MIP’den gelen bilgilendirmede nihai müşterilerin tarifeyi doğrudan ödemelerine olanak tanıyacakları da bildirilmiştir. Dünyada ve Türkiye’de benzerini görmediğimiz bu uygulama, hatları ve acenteleri devreden çıkararak tüm süreçleri kendi bünyesinde yürütmek isteyen liman yönetiminin kazanma iştahının ve neredeyse kendisinden başkasına yaşam alanı tanımayan bir anlayışın tezahürüdür.

DENİZCİLİK SEKTÖRÜ ZATEN ZORDA

Denizcilik ve lojistik sektörleri, son dönemde karşılaştıkları pek çok zorlukla mücadele etmektedir. Pandemi, Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin çatışmaları, uluslar arası regülasyonların getirdiği katı kurallar ve Kızıldeniz'deki güvenlik riskleri nedeniyle değişen ticaret yolları ve benzeri sorunlar maliyetlerde çok ciddi artışlara neden olmuştur. Bunun yanı sıra ülkemizdeki yüksek enflasyon, enerji ve ithalata bağımlı üretim koşulları göz önünde bulundurulduğunda, dış ticaret firmalarının zorlandığı açıktır.

“TEKELCİ UYGULAMALAR NEDENİYLE MAĞDUR OLMAKTA VE REKABET GÜCÜMÜZÜ KAYBETMEKTEYİZ”

Böyle bir ortamda desteklenmeyi bekleyen yerel firmalar, tarifelere yapılan fahiş zamlar ve diğer limanlarda görülmeyen ve ‘ben yaptım oldu’ anlayışıyla dayatılan tekelci uygulamalar nedeniyle mağdur olmakta ve rekabet güçlerini kaybetmektedir. Şikayetlerin dikkate alınmaması ve katılımcı bir çözüm sürecinin hayata geçirilmemesi, yerel işletmelerin sesini daha da kısmaktadır. Kısa vadeli finansal kazançları, toplumun ve ekonominin genel yararının önüne koyan bu anlayıştan vazgeçilmesi temel beklentimizdir.

“GEREKLİ TEDBİRLER ALINMAZSA BİR SONRAKİ ADIM MIP SHIPPING AGENCY”

Ticaretin devamlılığı ve sürdürülebilirliği açısından kritik bir noktada yer alan limanımızın, bölge ekonomisini güçlendirmek yerine zayıflatan bu politikaları benimsemesi hem yerel hem de ulusal ölçekte uzun vadeli riskler doğuracaktır. Bu nedenle liman yönetimine, denetleyici kurumlara ve liman kullanıcılarının hak ve menfaatlerini korumakla görevli sivil toplum kuruluşlarına kamusal sorumluluklarını hatırlatmayı borç biliriz. Gerekli tedbirler alınmazsa bir sonraki adım “MIP SHIPPING AGENCY” ifadelerine yer verildi.