SONER AYDIN/EREN KAVVAS

2011’de çıkan Suriye iç savaşın ardından Mersin’e dönük göç dalgası her geçen gün artıyor. Suriye’den Mersin’e göç edenlerin sayısı yaklaşık 500 bine ulaşırken, eğitim, sağlık, güvenlik, işsizlik gibi sorunlar da baş göstermeye başladı. Mersin’e gelen Suriyeliler yoğun olarak özellikle Mezitli ve Akdeniz Belediyesi’ni seçtiği görülüyor. Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği verilerine göre kentte Suriyelilerin iş yeri açması nedeniyle son aylarda binlerce Türk esnafı kepenk kapatmak zorunda kaldı. 

“KURALSIZ İŞYERİ AÇILIYOR”

Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği (ESOB) Başkanı Talat Dinçer, Mersin’e gelen Suriyelilerin hayatta kalabilmek, evine ekmek götürebilmek adına kuralsızca işyeri açmalarının esnafa zarar verdiğini dile getirdi. Suriyelilerin iş yeri açarken kendilerinin uyduğu mevzuatlara uymadığını ve bunun esnafa büyük zarar verdiğini belirten Dinçer, “Çünkü biz işyeri açarken Türk mevzuatının sunduğu birçok yükümlülük var. Yani bu gıdayla yada diğer sektörlerle ilgili olsun her sektörün ayrı bir yükümlülüğü var. Hijyen kuralları var, gıda sicili var, üretim izni var. Bütün bu yükümlülüklere uyulursa işyeri açılabiliniyor” dedi. 

“HAKSIZ REKABET ORTAMI OLUŞTU”

Suriyelilerin kuralsız işyeri açmaları nedeniyle haksız rekabet ortamının yaşandığını dile getiren Dinçer, “Türkiye’deki şartlara ve mevzuatlara göre biz bir ürünü 10 liraya mal edebiliyorsak, onların böyle bir izin ve yükümlülükleri olmadığı için bizim 10 liraya ürettiğimizi onlar 5 liraya üretebiliyor. Dolayısıyla ucuz satabiliyor. Ucuza sattığında da haksız rekabet ortamı yaşanıyor. Bunun yanında bir de düzensizlik ve kuralsızlık var. Biz yıllardır ‘Fazla işyeri açılmasının Mersin’e de bir katkısı yok ülkeye de bir katkısı yok. Açılan işyerlerini ayakta tutmamız lazım. Birinci önceliğimiz odur bizim’ diyoruz. Böyle bir kargaşanın içerisinde dolayısıyla bir kuralsızlık baş gösterdi. Bizim esnafa yansıyan yönü genellikle bu yönde” ifadelerini kullandı.

“KALİFİYE ELEMAN SIKINTISI YAŞIYORUZ”

Mersinli esnafın kalifiye eleman sıkıntısını Suriyelilerden karşıladığını aktaran Dinçer, “Yasalarımızdaki yanlış politikalardan dolayı kalifiye eleman bulamaz hale geldik. Ülkemizde özellikle 8 yıllık temel eğitimin başlamasıyla birlikte çıraklık eğitim merkezine giden çocuk sayımızda inanılmaz bir düşüş oldu. Bunun önlemi alınmadan 4+4+4 sistemine geçtik. Bu sistemin içerisinde de çıraklıkla ilgili en ufak bir mevzuat yok. Hal böyle olunca biz birçok sektörde çalışacak insan bulamadık. Yani yetiştirecek yeni ustalar bulmakta zorlandık. Esnaf kalifiye sıkıntısını Mersine gelen Suriyeli mültecilerden temin ettiler” diye konuştu.

“UCUZ İŞGÜCÜ OLDULAR”

Suriyelilerin kayıt dışı çalıştırıldığını belirten Dinçer şunları söyledi: “Sosyal güvenlikleri yok, yevmiye usulü çalışıyorlar. Böyle olunca işverenin de işine geliyor. Suriye’den gelen insan gücünden faydalanılıyor. Tabi bu ileride tehlikeli de olabilir. Belki esnaf şu an için ucuz iş gücünü bulabiliyor ama bizim çocuklarımız, üniversiteyi bitiren gençlerimiz iş bekliyor. Bir de böyle bir sıkıntımız var. Bu böyle devam ederse ilerde tabi bizim yerli çocuklarımız da iş bulmakta zorlanacak. O yüzden buna hükümet olarak bakanlık olarak bir düzenleme getirmemiz gerekiyor. Birincisi açılan işyerleriyle ilgili bir düzenleme getirmemiz gerekiyor. Biz hangi kurallara uyuyorsak onların da bu kurallara uyması gerekiyor. Denetimlerinin yapılması gerekiyor. Nasıl üretim yaptıklarını bizim mevzuatlarımıza uygun mu değil mi araştırılması gerekiyor. İşgücüyle de alakalı da bizim hiç zaman kaybetmeden ara eleman yetiştiren mesleki eğitime büyük önem vermemiz gerekiyor. Bununla beraber de gelen bu mültecilerin bizim Türk mevzuatlarına göre yeniden bir mesleki eğitimden geçirilmesi gerekiyor. Biz bunları yapmadığımız sürece ilerde çok büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalacağız. Yeni ustalar yetişmez oldu.”

“MESLEKİ EĞİTİME ÖNEM VERMELİYİZ”

Yeni ustaların sistemin içine girmediğini aktaran Dinçer şöyle devam etti. “Yani eğitim sistemimizi biraz daha değiştirip mesleki eğitime yönlendirecek ve mesleki eğitim alacak şekilde üniversiteye giden gençlerimizin büyük bir bölümünü buraya yönlendirmemiz gerekiyor. Yoksa şu an üniversite bitirmiş, iki tane üniversite bitirmiş ama bir tornavida tutmasını bilmeyen çok çocuğumuz var. Hemen hemen tüm sektörlerde kalifiye eleman sıkıntısı var. Sanayi sektörü en önde geliyor. Gıda sektöründe de açıklarımız çok ama bir şekilde telafi ediliyor. Bir şekilde yetenekle çözülebiliyor. Ama sanayide kaynakçı, tornacı, boyacı bulmakta zorlanıyoruz. Mersin’de işsizlik oranımız çok yüksek olmasına rağmen şu an İŞKUR’dan bir tane kaynakçı bulamıyoruz. Bu bize neyi gösteriyor? Biz eğitim sistemimize yanlış yönlendiriyoruz. Yani mesleki eğitime önem vermediğimiz için bu çocuklar üniversiteyi bitirip masa başında iş bekledikleri için evde oturuyorlar. İşte bunu çözmemiz lazım. Bunu çözemediğimiz sürece ilerde karşılaşabileceğimiz en büyük sorun mesleksiz gençlik. Bunu gidermemiz gerekiyor.”